1. Жұқпалы аурулар туралы жалпы түсінік

0,35 
мкм
. 
Қан
капиллярларының
эндотелиінде
жайласып
, 
көбейеді
. 
Сыртқы
орта
факторларына
төзімді
.
Эпидемиологиясы
. 
​
Бөртпелі
сүзектің
көзі
тек
ғана
ауру
адам
. 
Тарау
жолы
жəне
механизмі
трансмиссивті
,
арнайы
таратушы
болып
бас
жəне
киім
биті
есептелінеді
. 
Бит
науқас
адамның
қанын
ішіп
сорып
,
сау
адамға
жұқтырады
.
​
Таратушының
ішегінде
риккетсия
көбейеді
, 
адам
қасынған
кезде
, 
бит
ішегіндегі
риккетсия
терінің
жарақаты
арқылы
ағзаға
түседі
. 
Қан
ағысымен
қосылып
, 
майда
капиллярларда
жайласады
. 
Бөртпелі
сүзек
əлеуметтік
ауру
болып
табылады
, 
экономикасы
төмен
елдерде
, 
соғыс
кезінде
эпидемия
түрінде
өтеді
.
Патогенезі
.
​
Провачек
риккетсиясы
қанға
түскеннен
кейін
тамыр
жасушалардың
эндотелиіне
еніп
көбейеді
, 
ал
олар
өлгеннен
кейін
эндотоксин
бөлініп
, 
арнайы
улануды
тудырады
. 
Нəтижесінде
жасушаішінде
риккетсиялардың
əсерінен
жасушалардың
ісінуі
жəне
бұзылуы
болады
. 
Бұзылған
жасушалар
қайтадан
қанға
өтеді
, 
жартысы
өледі
, 
ал
қалғандары
тамырлардың
эндотелиіне
енеді
.
Қоздырғыш
ағзалар
мен
тіндерде
жасырын
кезеңнің
соңында
, 
қызбалық
кезеңнің
барлық
кезеңінде
жəне
апириксияның
алғашқы
3-6 
күнініде
анықталады
. 
Риккетсиялардан
бөлінген
токсин
ангиопаралитикалық
əсерге
ие
, 
ол
өз
кезегінде
орталық
жүйке
жүйесі
мен
қан
айналымның
бұзылысына
алып
келеді
. 
Қан
мен
тіндердегі
газ
алмасу
бұзылады
, 
ол
ішкі
ағзалардың
гипоксиясы
мен
дистрофиялық
өзгерістеріне
алып
келеді
. 
Жазылғаннан
кейін
де
риккетсиялар
ұзақ
уақыт
мүшелерде
, 
тіндерде
жəне
лимфа
түйіндерінде
сақталады
. 
Кейбір
науқастарда
ұзақ
жылдардан
кейін
иммунитет
əлсіреген
жағдайда
бөртпелі
сүзектің
қайталануы
мүмкін
- 
Брилл__-__Цинссер_ауруы_.__48.__Бөртпелі____сүзек'>Брилл
-
Цинссер
ауруы
.
48.
Бөртпелі
 
сүзек
 
негізгі
 
клиникалық
 
көріністері
. 
Диагностикасы
. 
Науқастарға
 
күтім
 
жасау
ерекшеліктері
. 
Алдын
 
алу
.
Негізгі
 
клиникалық
 
көріністері
.
​
Жасырын
кезең
6-25 
күн
аралығы
, 
ораташа
12-14 
күн
.
Аурудың
басталуы
жедел
. 
Əлсіздік
,
бас
ауыру
, 
барлық
дене
ауырсынуы
, 
қатты
қалтырау
, 
қызба
кезеңі
10-11 
күнге
дейін
созылады
. 1-3
күн
бойы
науқастың
басы
қатты
ауырып
, 
ұйқысы
бұзылады
, 
нервтік
-
психикалық
жүйенің
қозу
симптомдары
байқалады
. 
Бөртпелі
сүзектің
ауыр
түрінде
науқастың
сана
сезімі
бұзылып
,
сандырақ
жəне
қозу
пайда
болады
. 
Науқас
өте
агрессивті
болады
, 
сол
кезде
оған
арнайы
бақылау
қажет
. 
Науқастың
беті
қызарған
, 
ісіңкі
болады
, 
көзі
қызарған
(«
қоян
көзі
» 
симптомы
). 
Көз
алмасы
коньюктивасының
өткізгіш
қыртысында
майда
нүктелі
қан
құйылу
көріністері
байқалады
( 
Кеари
-
Авцин
симптомы
).
Қол
жамылғысында
сарғыштық
, 
тыныс
алуының
жиілеуі
, 
тахикардия
болады
.
Жұтқыншақты
зерттеген
кезде
, 
кіші
тілде
майда
нүктелі
қан
құйылу
анықталады
. 
Энантема
, 
тілі
құрғақ
, 
қоңыр
өңезбен
қапталған
, 
аурудың
2-
ші
аптасынан
бастап
тілінде
шұңқыр
жарылу
байқалады
. 
Бауыр
мен
талақ
үлкейеді
– 
осы
клиникалық
белгілерімен
алғашқы
диагнозды
қоюға
болады
, 
бірақ
ең
керекті
белгісі
: 
розеола
-
петехиялды
бөртпе
3-5 
күннен
кейін
пайда
болады
.
Бөртпе
көбінше
қолдың
ішкі
беті
, 
екі
бүйірі
, 
арқасы
жəне
санының
ішкі
аймағында
байқалады
.
Бөртпелердің
пайда
болу
себебі
капиллярлардың
жарылуы
(«
жгут
» 
жəне
«
банка
» 
симптомдары
).
Жазылу
 
кезеңінде
 
дене
қызуының
төмендеуі
, 
улану
белгілерінің
жəне
сүзектік
статустың
клиникалық
көріністері
бəсеңдейді
. 
Тəбеті
мен
көңіл
күйі
жақсарады
. 
Дене
қызуының
қалыптасқанына
3-5 
күн
болғанда
артериялық
қан
қысымы
, 
пульс
жəне
тыныс
қалыпқа
келеді
.
Қалыпты
дене
қызуының
12 
ші
күні
науқастар
үйіне
шығуына
болады
, 
алайда
толық
сауығу
шамамен
қалыпты
дене
қызуына
бір
ай
болғанда
.
Бөртпелі
сүзек
жеңіл
, 
орташа
, 
ауыр
жəне
өте
ауыр
ағымда
өтеді
.
Брилл
 
ауруы
-
бөртпелі
сүзектің
кеш
қайталауы
болып
есептеледі
. 
Көбінесе
қарт
адамдарда
кездеседі
, 
өйткені
олар
жас
кезінде
бөртпелі
сүзекпен
ауырған
болса
. 
Бұл
аурудың
себебі
,
организмде
қалған
риккетсиялар
болып
табылады
. 
Толық
емделмеген
кезде
, 
иммунитет
төмендегенде
, 
қоздырғыш
қайта
көбейіп
ауру
қайталанады
. 
Брилл
ауруында
таратушы
паразит
анықталмайды
. 
Клиникалық
көрінісі
бөртпелі
сүзекке
қарағанда
жеңіл
түрде
өтеді
. 
Улану
симптомдары
ауыр
емес
, 
жүйке
-
психикалық
қозу
жəне
асқынулар
болмайды
.

жүктеу/скачать 6,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: