1. Жұқпалы аурулар туралы жалпы түсінік

5.
Жұқпалы
 
аурулардың

ерекшеліктері
, 
кезеңдері
Жұқпалы
 
аурулардың
 5 
ерекшеліктері
 
бар
:
- 
жұқпалы
аурулар
пайда
болу
үшін
этиологиялық
агент
керек
. ( 
қоздырғыш
)
- 
жұқпалы
аурулардың
жұғу
қауіпі
жоғары
- 
жұқпалы
ауруларда
кезеңділік
байқалады
- 
жұқпалы
ауруларға
маусымдылық
тəн
- 
жұқпалы
аурулардан
кейін
иммунитет
қалыптасады
.
Жұқпалы
 
аурулардың
 
кезеңдері
:
1. 
жасырын

кезең
– 
адам
организміне
қоздырғыш
түскеннен
бастап
, 
бірінші
клиникалық
көріністердің
пайда
болуына
дейінгі
кезең
;
2. 
продромальді

кезең
– 
клиникалық
көріністердің
пайда
болуымен
басталады
,
бұл
кезеңнің
ұзақтығы
бір
күннен
1-2 
аптаға
дейін
созылуы
мүмкін
;
3. 
өршу
 
кезеңінде
-
ауруға
аса
тəн
клиникалық
белгілері
дамиды
, 
бұл
кезеңнің
ұзақтығы
əр
түрлі
болады
: 
бірнеше
күннен
бірнеше
аптаға
дейін
.
4. 
реконвалесценция
(
айығу
) 
кезеңі
- 
өршу
сатысынан
кейін
дамиды
. 
Науқас
ауруынан
сауығады
, 
созылмалы
түрге
ауысады
немесе
өліммен
аяқталады
.
6.
Жұқпалы
 
аурулардың
 
симптомдары
, 
науқастарды
 
жалпы
 
қарап
 
тексеру
Жұқпалы
аурулардың
сиптомдарын
үш
топқа
бөліп
қарастыруға
болады
:
- 
абсолютты
- 
тіреуші
- 
бағыттайтын
Абсолютты
 
симптомдар
-
белгілі
бір
ауру
кезінде
кездеседі
. 
Мұндай
белгілер
нақты
ауру
диагнозын
қоюға
мүмкіндік
береді
. 
Мысалы
: 
шешек
кезіндегі
бөртпелер
,
сіріспе
кезіндегі
опистотонус
жəне
тризм
.
Тіреуші
 
симптомдар
-
жұқпалы
аурулармен
қатар
жұқпалы
емес
ауруларда
да
кездесетін
симптомдар
. 
Бұл
симптомдар
науқастағы
ықтималды
диагнозды
қоюға
негіз
бола
алады
. 
Мысалы
: 
желке
бұлшықеттердің
ригидтілігі
іріңді
менингитке
тəн
, 
бірақ
субарохноидальды
қан
құйылуға
да
тəн
.
Бағытталған
 
симптомдар
- 
болжам
диагнозды
қоюға
көмектеспейді
. 
Мұндай
симптомдар
ықтималдылығы
бірдей
дəрежедегі
топтасқан
ауруларға
тəн
. 
Олардың
болуы
ары
қарай
диагностикалауға
жəне
топтың
ішінде
бір
ауруды
анықтауға
бағыт
береді
. 
Мысал
ретінде
жұқпалы
аурулардағы
бағыттаушы
симптомға
бас
ауруы
жатады
. 
Ол
менингиттің
, 
бөртпелі
сүзектің
, 
менингоэнцефалиттің
, 
тұмаудың
, 
іш
сүзегінің
, 
безгектің
, 
энтеровирусты
инфекцияның
белгісі
болып
табылады
.
Науқастарды
 
объективті
 
тексеру
.

Науқастарды

объективті
тексеру
белгілі
бір
реттілікпен
жүргізіледі
.
Қараған
кезде
науқастың
сыртқы
келбетіне
, 
жағдайына
, 
санасына
, 
психикалық
тепе
-
теңдікке
жəне
т
.
б
назар
аударылады
. 
Науқастың
дене
қызуын
өлшеу
керек
.
Жұқпалы
аурулар
қызбаның
(
дене
қызуының
көтерілуі
) 
болуымен
сипатталады
.
Қызбаның
 
бірнеше
 
түрін
 
ажыратады
:
Тұрақты
 
қызба
-
таңертеңгі
мен
кешкі
дене
қызуының
айырмашылығы
1
С
тан
аспайды
. 
Мұндай
қызба
пневмонияның
өршу
кезеңінде
, 
бөртпелі
жəне
іш
сүзегінде
кездеседі
.
Ремиттеуші
 
қызба
- 
Таңертеңгі
жəне
кешкі
қызба
айырмашылығы
2-2,5 
С
қызбаның
бұл
түрі
іріңді
-
септиклық
ауруларда
, 
бруцеллезде
, 
лептоспирозда
болады
.
Интермиттеуші
 
қызба
- 
дене
қызуының
көтерілуі
мен
қызбалық
емес
кезеңнің
алмасуымен
сипатталады
. 
Безгекте
байқалады
.
Дұрыс
 
емес
 
қызба
(
атипиялық
)–
белгісіз
ұзақтықтықпен
сипатталады
. 
Көптеген
жұқпалы
ауруларда
( 
тұмау
, 
шигеллез
, 
менингит
, 
дифтерия
, 
сібір
жарасы
жəне
т
.
б
)
кездеседі
.
Тері
жамылғысын
қараған
кезде
оның
түсіне
, 
ылғалдылығына
, 
серпімділігіне
жəне
бөртпелердің
бар
жоғына
назар
аудару
қажет
. 
Егер
бөртпелер
бар
болса
, 
оның
пайда
болған
уақытын
, 
орналасуын
жəне
сипатына
көніл
бөлу
керек
. 
Біріншілік
элементтерге
розеола
, 
дақ
, 
папула
, 
везикула
, 
пустула
, 
петехия
жатады
.
Розеола
-
көлемі
5
мм
ге
дейінгі
гиперемиялық
бөртпе
, 
теріні
басқан
кезде
жойылады
; 
іш
сүзегіне
тəн
.
Дақ
 
– 
көлемі
5-20
мм
шамасында
тері
бетінен
аспайтын
гиперемиялық
бөртпе
.

Папула
-
тері
бетінен
шығыңқы
элемент
Везикула
-
ішінде
серозды
сұйықтығы
бар
көпіршік
.
Пустула
-
ішінде
іріңді
сұйықтығы
бар
көпіршік
Петехия
 – 
теріге
майда
нүктелі
қан
құйылу
.
Жұқпалы
 
аурулар
 
кезінде
 
ауыз
 
қуысын
 
жəне
 
аранды
 
қараған
кезде
кілегей
қабаттардың
түсі
өзгеруі
, 
өңездің
болуы
, 
ісіну
, 
бөртпелер
(
энантемалар
) 
болуы
мүмкін
. 
Тілдегі
өңездер
əртүрлі
болуы
мүмкін
: 
мысалы
, 
оба
кезінде
қалың
ақ
түсті
(«
бор
» 
тəрізді
тіл
), 
иерсиниоз
кезінде
- 
таңқурай
тəрізді
тіл
. 
Іш
сүзекте
тіл
қоңыр
түсті
өңезбен
қапталады
( 
фулигинозды
тіл
) 
жəне
шетінде
тістің
іздері
байқалады
.
Қызылша
ауруы
кезінде
ұрттың
кілегей
қабатында
ақ
түсті
түіндер
– 
Бельский
-
Филатов
- 
Коплик
дақтары
. 
Күл
ауруына
бадамшалардың
ақ
түсті
тығыз
, 
фибринді
қапшықпен
қапталып
зақымдалуы
тəн
.
Лимфа
 
түйіндерін
 
қарау
, 
пальпация
жасап
олардың
көлемін
, 
қозғалысын
,
консистенциясын
, 
ауырсыныуын
байқауға
болады
.
 
Мысалы
: 
оба
ауруы
кезінде
маңызды
диагностикалық
белгісі
бубонның
болуы
-
лимфа
түйіндерінің
ұлғаюы
Тыныс
 
алу
 
жүйесінің
зақымдалуы
жөтелмен
, 
қақырықтың
бөлінуімен
, 
кеуде
тұсының
ауырсынуымен
көрінеді
. 
Перкуссияда
зақымдалған
аймақта
перкуторлы
дыбыстың
тұйықталуы
анықталады
. 
Аускультацияда
əлсіреген
немесе
қатаң
дыбыс
, 
құрғақ
жəне
ылғалды
сырылдар
естіледі
.
Жұқпалы
аурулардағы
жүрек
 
қан
 
тамыр
 
жүйесінің
зақымдалуы
, 
токсиндердің
жүрек
бұлшықетіне
жəне
вегетативті
нерв
жүйесіне
əсерінің
салдары
болып
табылады
. 
Клиникалық
түрде
пульс
жиілігінің
жəне
артериялық
қан
қысымының
өзгеруімен
; 
аускультацияда
шулардың
пайда
болуымен
көрінеді
.
Асқорыту
 
жүйесі
 
жағынан
келесі
клиникалық
симптомдар
байқалады
: 
тəбеттің
бұзылуы
, 
жүрек
айну
, 
құсу
, 
нəжістің
өзгеруі
.
Нəжістің
түсі
, 
иісі
, 
консистенциясы
, 
жиілігі
, 
қоспасы
анықталады
. 
Іштегі
ауырсыну
ошақты
зақымдалуға
байланысты
болады
..

жүктеу/скачать 6,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: