Дипломдық жұмысының зерттеу пәні

...қай жылы болды

...қайда болды ...формуласын жазыңыз ...атап көрсетіңіз

Сөйлемді аяқтаңыз...

не білдіңіз...

неге...

сөйлемді өзгертіңіз...

өзара байланысын түсіндіріңіз...

ІІ деңгей (мемлекеттік білім стандартының талаптарына сай) тапсырмалары алған білімін қолдана білу және талдау деңгейінде игеруді білдіреді де, төмендегідей құрылады.

Оқу модулінің сөйлесу бөлімін даярлағанда мұғалім оқу материалының негізгі мазмұнын бөліп, құрылымдайды.

Мұнда оқушылар оқу материалына қайта оралып, пысықтап, бекітуі үшін оның әр сабақта жеке бөліктермен берілетінін есепке алу керек, бұл бөліктерде қысқаша, сиымды түрде тұтас тараудың тақырыптың мазмұны беріледі.

Пысықтауды қажет ететін материалды мұғалім үш күрделілік деңгейінде қарапайым, орташа дәреже, күрделі дайындайды. Үш деңгейдің қайсысын таңдайтынын әр оқушының өзі шешеді.

Бұның бір маңызы - күрделі, ізденушілік, шығармашылық сипаттағы тапсырмаларды кез келген күрделілік деңгейіндегі бағдарламалық материал тапсырмаларын орындаған оқушыға, яғни іс жүзінде бәріне де беруге болады.

Бұл бөлімнің сабақтарын жоспарлағанда мұғалім оқушылардың өзара сөйлесуін қамтамасыз етуге баса көңіл бөледі.

Мұнда оқу материалының мазмұны оқушылардың өзара сөйлесуінің арқауы және құралы болады.

1. Модульдің сөйлесу бөліміндегі материалдың негізгі мазмұнын белгілеу;

2. Оқу материалын біртұтас, жинақы «өсу» бағытымен беру;

3. Тақырып бойынша жеңілдетілген деңгейдегі және білім стандартының талаптарын қамтамасыз ететін деңгейдегітапсырмалар дайындау;

4. Оқушылардың пәнге қызығушылығын және креативтілігін

(шығармашылық қабілеттерін) дамытуға арналған шығармашылық сипаттағы материал дайындау;

5. Осы бөліктің барлық сабақтарында өзара сөйлесуді

қамтамасыз ету.

III кезең- қорытынды бақылау бөлімі:

Оқушылар білімін әділ бағалау және оларда жоғарырақ балл алу мүмкіндігі болуы үшін бақылаудың 2-3 түрін даярлау.
Бақылау формалары

Тестілеу	Мұғалімнің таңдауына қарай
толықтыруды қажет ететін тестілер еске салушы тест балама жауаптары бар тестілер таңдамалы тест сәйкестілік тесті реттік бірізділікке берілген тест құрама тест	сынық релелік сынақ бақылау жұмысы диктант,шығарма, мазмұндама оқу пәні бойынша конференция семинар
Модуль бойынша қорытынды баға шығару

Сөйлесу бөлімін құру қағидалары:

Алғашқы үш әрекет -қадам мұалімнің оқу ғылыми материалының тұтас мазмұнын бөліп, оқу модулінің сөйлесу бөліміне орналастыруын құрайды.

Сөйлесу бөлімінің жұмысы төмендегідей негізгі қағидаларды есепке ала отырып құрылады:

• оқу материалын біртұтас беру қағидасы.

• «өсу» бағытымен оқып-үйрену қағидасыбасында шағын түрде, соңынан-мазмұнын біртіндеп аша отырып, көлемін арттырып, қосымша толықтырулар мен фактілер енгізу арқылы. Бұл оқушының оқу материалын бөлек-бөлек емес, кешенді түрде, тұтас тараутақырып бойынша пысықтауын білдіреді.

• Сөйлесу бөлімінің әр сабағында оқу модулінің тақырыбына «қайта оралып отыру» қағидасықайталаумен шатастыруға болмайды. Іс жүзінде тақырыпқа оқу материалының көлемі жағынан да, тапсырмалардың күрделілік деңгейі тұрғысынан да «өсу» бағытымен қайта оралып отыру меңгерілген білімді бекіту үшін қажет. Зерттеулер көрсеткендей, жады ақпаратты ұзақ уақыт есте ұстап, білім деңгейіне жеткізу үшін оған саналы түрде бірнеше мәрте 7 ретке дейін қайта оралып отыруқажет. Мұндағы басты мәселе материалды қайталау емес, тақырыпқа қайта орала отырып, оны адамның өз алдына қойған проблемаларын шешудегі құрал-жабдығы ретінде пайдалану.

Сондықтан модульдің осы бөлімінде оқу материалын меңгеру тек қажетті құрал ғана, оның негізгі мақсаттарға жету: қисынды ойлауды, түрлі құбылыстар мен фактілер арасындағы байланысты көре білуді дамыту; ұғымдар қалыптастырып, оларды ғылыми негіздеуге үйрену; интеллекті және креативтілікті шығармашылық қабілетті дамыту мүмкін емес. Оқу модуліндегі оқушылардың барша танымдық қызметінің қорытындысы болып табылатын мақсатқа және оқушылардың білімі мен білігінің мемлекеттік білім стандартына сай келуіне қатар қол жеткізіледі олардың сай немесе сай еместігін салыстыру оқу модулінің үшінші - қорытынды белігінде жүргізіледі.

Мұғалім тұлғаны дамытатын кез келген қызмет емес, тек орындау барысында жағымды эмоциялар тудыратын қызмет қана екеніне көңіл аударуы тиіс. Оқушыға оқу, танымдық қызметпен айналысу ұнап, ол ақыл-ой жұмысынан қанағаттануы тиіс. Бұл, мүмкін, мұғалім жұмысының неғұрлым проблемалы міндеті шығар. Әрбір оқушының оқуға ниеттенуі, танымдық процеске жағымды көзқараста болуы үшін және оларда жағымды эмоциялар туғызу үшін не істеу керек? Бұл сауалға біржақты жауап бола қоймас, өйткені бұл психологиялық сипаттағы көптеген факторлармен байланысты. Дегенмен оның шешімін іздеу мүмкіндігі бар. Бұл үшін:

• Оқушының оқу ісіне шын мәнінде қосылуы үшін ол оқу барысында алдына қойған міндеттерін тек түсініп қана қоймай, іштей қабылдауы тиіс, яғни, оқушы оларды өз көңіл таразысынан өткізіп, мән беруі тиіс[3,100 б.].

• Бірлесе істеген қызмет шағын топтарда;

а) кейбір қатысушылардың алдағы міндеттерді шешу мүмкін

емес деген сенімін жоюға;

ә)қорғану механизмдерінің шығармашылық процеске әсерін төмендетуге ықпал етеді;

• 
  Қабілеттерді соның ішінде танымдық дамытуға қол жеткізу
  

• 
  Кейбір қатысушыларға өз қызметінің нәтижелеріне қол
  

қызметі маңыздырақ.

Оқушының өзіне қиындық туғызатын деңгейде оқыту неғұрлым пайдалы, дамытушы болып есептеледі.

Міне, сондықтан да ұсынылатын оқу модулінің сөйлесу бөлімінде мұғалім әрбір оқушыға 3 деңгейлік тапсырмалар әзірлейді:

1 деңгей тапсырмалары оқушылардың шығармашылығын дамытуға бағытталған:

II және III деңгей тапсырмалары оқушылардың бағдарлама материалдарын мемлекеттік білім стандарты деңгейінде игеруін көздейді.

Мұғалімнің әрбір оқушыға әзірленген тапсырмалары солардың біреуін оқушының өзі қалауы бойынша таңдап алуына есептелген.

Сөйлесу бөлімі сабақтарының ұйымдастырылу формаларына қарай тапсырмаларды карточкаларға яғни, өзінше бір «бағыттаушы парақтарға» жазуға болады, мұнда не істеу қажет, оны қалай істеу керек және қалай тексеруге болатыны дайын жауап үлгілері бойынша бірін-бірі және өзін-өзі тексеру арқылы нақты көрсетіледі.

Егер сабақ жеке топтық формада өтетін болса, онда оқушылардың әрқайсысы үш нұсқадағы тапсырмалар алады. Олар машинкамен басылған және көшірме аппараттарында көбейтілген болуы тиіс. Мұғалім бір сабаққа әртүрлі күрделілік деңгейіндегі 3 жинақ тапсырмалар дайындап, соңынан оқушыға олардың кез келгенін таңдау мүмкіндігін беру мақсатында сыныптағы оқушылар санына сай көбейтеді.

Егер сабақ формасы ойын кез келген түрі болса, онда тапсырмалар тақтаға жазылуы немесе жазбаша түрде берілуі мүмкін.

Ұжымдық және топтық жұмыс формаларында тапсырмаларды тұтас сыныпқа бірдей жоғары күрделілік деңгейінде беруге болатынын атап өту қажет[4,23 б.].

Оқу модулінің сөйлесу бөлімінің бірнеше ерекшеліктері бар, оларға назар аудару керек:

1. Бұл бөлімде оқыту және оқу:

а)дамытушы болады, соған байланысты мұғалімнің оқушылар мүддесіне бейімделуі қажет. Бұдан шығатыны: оқу процесін әрбір оқушының қисынды ойлау қабілетін, ауызша және жазбаша тілін, қабілеттіліктерін, танымдық қызметке қызығушылығын дамытуға бағыттап, жағдай туғызу керек.

Жағдай туғызу дегеніміз: оқушылардың психологиялық қауіпсіздігін, психологиялық өзара сыйымдылығын, жағымды психологиялық жылы ниеттегі, ашық т.б. ортаны қамтамасыз ету;

ә)даярлаушы болады яғни модульдің қорытынды бақылау бөліміне шығуға даярлайды. Сондықтан да әр сабақта әрбір оқушыға қойылатын барлық бағалар мен берілетін бағалаулар бақылаушы емес, ынталандырушы сипатта болады. Бағалар мен бағалауларды негізінен оқушылардың өздері өзіне, бір-біріне, командаға, топқа береді.

Көріп отырсыздар, оқу модулінің бұл бөлімінде неғұрлым қолданыстағы бірін-бірі тексеру әдісі. Бұл жерде кейбір оқушы тексеру үшін өзіне қиын, күрделі деңгейдегі жұмысты алып қалуы мүмкін.Әрине, мұндай жағдайда ол жұмыстың орындалуыныңдұрыстығын немесе бұрыстығын дұрыс еместігін бағалай алмайды. Міне, сондықтан мұғалімге дұрыс жауап немесе есептің шешу барысы жазылған парақтар дайындап қою қажет. Оларды оқушылар бір-бірінің еңбек нәтижелерін тексергенде және бағалағанда пайдаланады.

1.Деңгей тапсырмаларының жауабын, егер олар қалыптан тыс жауап болса, мұғалім өзі тексереді.

2.Репродуктивті қайта жаңғырту сипатындағы оқыту проблемалық, ізденушілік, зерттеушілік оқытумен ұштастырылады.

3.Негізінен оқушылардың бір-бірімен қатынасына, өзара сөйлесуіне құрылған оқытудың белсенді формалары қолданылады.

Оқыту және дамытуөзара күрделі қатынастағы процестер. Жоғарыда атап өткеніміздей, баланың көптеген тұлғалық психикалық қасиеттері, психологтардың пікірінше, жеке өзіндік,өзін қанағаттандыратын қызметі барысында айқындалып, қалыптасады. Егер оқушының жеке өзіндік қызметі, оның үстіне, жоғарыда айтылғандай, қиындықты жеңіп, жаңалық ашып, жақсы нәтижеге жетуінен және, ең бастысы, танымдық қызметтің өзінен жағымды эмоциялар алатындай қызметі ұйымдастырылмаса, онда мұғалімнің баланы танымға «жетелеп енгізбек» болған әрекеті күтілген нәтиже бермейді яғни, тұлғаны дамытпайды.

Бұл үшін мұғалім сабақта әр балаға психологиялық қолдау көрсетуі, психологиялық жайлыыңғайлы орта туғызуы қажет. К.Роджерстің пікірінше, мұғалім ондай жағдайды жасай алады тек ол үшін келесі қағидаларды басшылыққа алуы тиіс:

1.Балаларға әрқашан сенім көрсетуі;

2.Оқушыларға оқытудың мақсаттары мен міндеттерін белгілеп, нақтылауға көмектесуі;

3. Оқушылардың оқуға деген ішкі қызығушылығына мән беруі;

4.Әртүрлі тәжірибенің қайнар көзі ретінде, оқушы қиындыққа кездескенде әрқашан кеңес алуға болатын тұлға ретінде тұруы;

5. Мұғалім әрбір оқушы үшін осындай рөлде болуы;

6.Өзінде топтың көңіл-күйін сезіну және оны қабылдау қабілетін дамытуы;

7. Топтық өзара әрекетке белсенді түрде қатысуы;

8. Топта өз сезімін ашық білдіруі;

9. Әрбір оқушының сезімі мен көңіл толқуларын тусінуге мүмкіндік беретін эмпатиялық дәрежеге ұмтылуы;

10. Өз-өзін жақсы білуі тиіс.

Оқу модулінде оқушы қызметін бағалау.

Модульдік оқыту технологиясының сөйлесу бөлімінде оқушылардың оқу қызметінің нәтижелерін бағалауға, олардың өзін-өзі және бірін-бірі бағалауына зор мән беріледі[5, 45 б.].

Оқушылардың білімін бағалау баллдық жүйемен жүреді, онда әрбір оқушыға әртүрлі күрделілік деңгейіндегі үш тапсырма беріледі. Күрделі тапсырмалар - 0 (1 деңгей), орташа күрделілік дәрежесіндегілер - (II деңгей), жеңілдетілген тапсырмалар - (III деңгей) шартты белгісімен көрсетіледі. Олардың біреуін орындау «5», немесе «4», немесе «3» баллдарымен бағаланады. Бағалар мынадай болады:

І деңгей		II деңгей			ІII деңгей
«5»	о	«5»		«5»
«4»	о	«4»		«4»
«3»	о	«3»		«3»