10. Кинематикаға кіріспе. Нүкте қозғалысының берілу тәсілдері .Нүкте қозғалысы векторлық тәсілмен берілгендегі нүкте жылдамдығы мен үдеуі Кинематика-материалдық денелердің қозғалысын геометриялық тұрғыдан, масса мен оларға әсер ететін күштерді ескерусіз зерттейтін, механиканың бөлімі. Кинематиканың мақсаты – нүктенің (дененің) қозғалыс заңын біле отырып, барлық кинематикалық шамаларды табу әдістерін анықтау.
Нүктенің механикалық қозғалысы дегеніміз - уақыт бойынша оның басқа денелерге қатысты кеңістіктегі жағдайының өзгеруі.
Қозғалыс траекториясы – қозғалып бара жатқан нүктенің кеңістіктегі геометриялық орындарын қосатын сызық. Кинематикада нүкте қозғалысы үш түрде: векторлық, координаттық, және табиғи тәсілдермен беріледі.
1 Векторлық тәсіл. Нүктенің орны оның радиус-векторымен анықталады. r=r(t)
2.Координаттық тәсіл. Нүктенің орнын оның координаттарымен анықталады. x=f1(t), y=f2(t),z=f3(t)
3.Табиғи тәсіл. Нүктенің траекториясы арқылы анықталады: S=f(t)
Нүкте қозғалысы векторлық, координаттық, табиғи тәсілмен берілгендегі нүкте жылдамдығы мен үдеуі. Нүкте жылдамдығы – нүктенің бірлік уақытта орын ауыстыру шапшаңдығын анықтайтын физикалық шама.
Векторлық тәсіл кезіндегі жылдамдық:
Нүктенің орташа жылдамдығы- нүкте векторының радиусының қозғалыс орын алған уақыт аралығына қатынасы: Vорт= дельта r / дельта t
Уақыттың белгілі бір сәтіндегі жылдамдық бұл уақыт аралығы нөлге ұмтылған кезде осы қозғалыс орын алған уақыт аралығына нүктенің қозғалыс векторының қатынасының шегі: V=lim(дельта t -0) дельта r / дельта t = r'
Координаттық тәсіл кезіндегі жылдамдық: нүктенің координаталық оське жылдамдығының проекциясы осы оське сәйкес келетін координатадан уақыт бойынша бірінші туындыға тең:
Vx= dx/dt=x' ,
Vy=dy|dt=y',
Vz=dz|dt=z’ Жылдамдық модулі: V= түбір астында(Vx^2+Vy^2+Vz^2)
