1-тапсырма Мәдениет және өркениет: өзара байланысы мен ерекшелігі
жүктеу/скачать 44,21 Kb.
|
1 2
Байланысты:1 тапсырма
- Бұл бет үшін навигация:
- Мәдениет формаларының көптүрлілігі (элитарлық, халықтық, бұқаралық).
|
Аубакиров Жандарбек, ДУРТ-22-1к тобы 1-тапсырма Мәдениет және өркениет: өзара байланысы мен ерекшелігі. Мәдениет ұғымын тереңірек түсіну үшін, оған мағыналық жақындығы бар кейбір басқа ұғымдармен арақатынасын қарастырып өтейік. Осы сипатта біздің зердерімізге бірінші түсетін ұғым- өркениет.Өркениет (цивилизация) семантикалық жағынан алғанда (латын тілінің-«civilis» сөзі) азаматтық дегенді білдіреді. Римдіктер бұл ұғымды «варварлықтар» деп өздері атаған, басқа халықтар мен мемлекеттерден айырмашылықтары көрсету мақсатында қолданған. Яғни, «өркениет олардың түсінігі бойынша азаматтық қоғамы, қалалық мәдениеті, заңға негізделген басқару тәртібі бар Рим империясының даму дәрежесін білдіреді. Өркениет мәдениеттің техникалық даму деңгейі, оның материалдық жағы. Мәдениет пен өркениет бір-бірімен байланысты ұғымдар екен. Мәдениеттанушы Г.Чайлдтың пікірінше, өркениетке еңбектің қоғамдық жолмен бөлінуі, қалалардың пайда болуы, жазбаша мәдениеттің дамуы қолөнер мен сауданың өркендеуі, азаматтық қоғам мен мемлекеттің орнауы жатады.Ағартушылық дәуірінде Өркениет әлеуметтік-мәдени дамуды сипаттау үшін қолданылды. 19 ғ-да Шпенглер мен Тойнби еңбектерінде бұл термин өзіндік ерекшелігі бар, жергілікті қауымдастық мағынасында, яғни “тарихи өркениеттер” (Қытай, Вавилон, Түркі, Мұсылман, Орта ғасыр, т.б.) ретінде қолданылды.Ағартушылық дәуірінде Өркениет әлеуметтік-мәдени дамуды сипаттау үшін қолданылды. 19 ғ-да Шпенглер мен Тойнби еңбектерінде бұл термин өзіндік ерекшелігі бар, жергілікті қауымдастық мағынасында, яғни “тарихи өркениеттер” (Қытай, Вавилон, Түркі, Мұсылман, Орта ғасыр, т.б.) ретінде қолданылды.Дегенмен Өркениетті саралаудың бірегей өлшемдері мен ұстанымдары әлі күнге дейін жасалған жоқ. Соңғы кездері Өркениетке бір аймақта тұратын халықтардың тарихи тағдырластығы, олардың арасындағы ұзақ әрі тығыз мәдени байланыс нәтижесінде әлеуметтік ұйымдасу мен реттелудің этносаралық жергілікті қауымдастығы деген анықтама берілді. Өркениет- қоғамдық қатынастар әрекеті, тәсілі ретіндегі мәдениеттің негізі. Өркениет мәниеттің дамуына жағдай туғызады, ал мәдениет өз кезегінде сол өркениетті жетілдіреді. Өркениет ол мемлекеттер мен халықтардың материалдық құндылықтарын, рухани және әлеуметтік жағдайларын белгілі бір тарихи кезеңде анықтайды. Кез-келген өркениет жалпы халықтық техналогияның ғана қасиетін емес сонымен біргемәдениетті түсіндіреді.Өркениеттің қасиеті халықтың рухы, қарым-қатынасы,жан дүниесі,сенімі,яғни философияны құратын,ерекше өмірлік ұстанымы,өмір сүру салты. Осындай өмір сүру салты халықтың өркениетін топтастырады, оның бірігушілік, бейбітшілік өмір сүруіне кепілдік береді және тарихта дамуын қамтамасыз етеді. Мәдениет ұғымын тереңірек түсіну үшін,оған мағыналық жағындағы бар кейбір басқа ұғымдармен арақатынасын қарастырып көрейік. Осы сипатта біздің зердемізге бірінші түсетін ұғым-өркениет. Мәдениет — өркениеттің (цивилизацияның – латынша civilis – азаматтық, мемлекеттік), адам қоғамының материалдық және рухани байлықтары. Мәдениет адамзат өркениетінің сатыларын білдіреді. Сондай-ақ, мәдени көрсеткіштер жоғарылаған сайын, адам еркіндігі де солғұрлым молая түседі.Өркениеттің өндірістің дамуына әсер етері сөзсіз. Өндірісті дамыту дегеніміз жаңа материалдық және рухани құндылықтарды жасау болып табылады, ол қоғамдық қатынастардың күрделенуіне ықпал жасайды. Табиғи ортаны игеру, қоғамды жетілдіру мәдениет дәрежесін және өркениеттілік деңгейін байқатады. Сөйтіп, мәдениет пен өркениет өзара тығыз байланыста дамиды және олар объективті негізде бір-біріне тәуелді деген қорытынды жасалынады. Мәдениет формаларының көптүрлілігі (элитарлық, халықтық, бұқаралық). Мәдениет нысандары толықтай автономды құрылымдар деп санауға болмайтын адам мінез-құлқының осындай ережелеріне, нормаларына және модельдеріне сілтеме жасау; олар сонымен бірге бүтіннің бөлігі емес. Жоғары немесе элиталық мәдениет, халықтық мәдениет және бұқаралық мәдениет мәдениеттің формалары деп аталады, өйткені олар көркемдік мазмұнды білдірудің ерекше тәсілін білдіреді. Жоғары, халықтық және бұқаралық мәдениет өнер туындысының техникасы мен көрнекі құралдарының жиынтығымен, авторлықпен, аудиториямен, көрерменге көркем ойды жеткізу құралдарымен және орындаушылық шеберлік деңгейімен ерекшеленеді. Мәдениетті кім жасайды және оның деңгейі қандай болғанына байланысты әлеуметтанушылар оның үш формасын ажыратады - элитарлық; - халықтық; - бұқаралық. жүктеу/скачать 44,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2