1.7.2 Оқыту әдістемесі
сітеу кезінде қолды иықтан биік көтерме, ал оң жақ кесіп алу негізінде қалақшаны оң иыққа қойма, шынтақты денеге.
Қол мен қалақшаны соңына дейін жазған кезде, қозғалыстарды байсалды бірақ үдемелі. Ең үлкен жылдамдықты қалақша соққының кезінде жету керек.
Допқа соққыны қарғып түсудің ең биік нүктесінде алдында жағынан орындау керек.
Кесіп алу негізіне қозғалыстың соңын басқа жаққа емес, торға қарай алдына-төмен.
Қайтып келген доптың бағыты мен айналу күшіне байланысты қалақшаның ауытқу бұрышын өзгертіңдер. Айналу көп болса, қалақшаның ауытқу бұрышы да аз болады. (қалақша артқа қарай еңкейтілген)
Кесіп алуды орындау кезінде әсіресе қол буынына допқа қатты төменгі айналуды беретін білектің белсенді жұмысын негізгі мән береді.
Жаттығулар кешені
жаттығушының бақылауымен оң және сол жақ кесіп алуды орындау;
жаттығушымен берілген кесіп алуға қарсы оң және сол жақ кесіп алуды орындауын үйрену;
оқушылардың кесіп алуға қарсы оң және сол жақтан ауыстырып өздігінен кесіп алуды үйрену;
оң және сол жақтан кесіп алуды түрткі соққысына қарсы соққы;
үстелдің әр түрлі зонасына оң және сол жақ кесіп алу соққыларын кесіп алуа қарсы қолдануға үйрену;
1.8 Тактикалық дайындық
Тек қана физикалық жағынан ғана, шабул және қорғау сілдерін жақсы білетін, жеңіске тырысу еркі үлкен күші бар, өзінің барлық жақсы қаиеттерін, ақылды, және қарсыластың кемшіліктерін есеппен қолданатын теннисшілер жарыстарда едәуір табысқа ие болатыны мәлім.
Бірінші этапта жаңадан келген ойыншының допты ұзақ жылжымалы негіделген ойын тактикасы, ойын тәсілдерін таңдау әлжуаздығымен ерекшеленеді. Екінші этапта оң және сол жақтан бірегей бөлек соққылардан, кесіп алу мен үйлестірілген және тіреуіштерден құралады. Үшінші этап жетілгендік этапы, шабуыл және шабулға қарсы тұру үйренуінде негізделеді, және ойында әр-түрлі технико-тактикалық тәсілдерді жақсы үйреніп қолдану.
Соққылардың техникалық классификациясы
доп берулер:
ұтыс ұпайына тура бағытталған шабуыл
шабуылға дайындау
қарсыласқа шабуылдауға бермейтін, қорғау
соққымен доп беруді қабылдау:
шабуылмен;
дайындалған;
қорғалған;
соққы аралық, жеке, қайталанатын соққылар
шабуыл соққылар:
жазу (накат);
топ-спин;
аяқтайтын соққы;
«шырақ» бойынша соққы;
Шабуылға қарсы соққы;
Қысқартылған тежелген соққы;
Доптың айналу бағыты мен күші ойыша әр түлі соққылар
Айналуынсыз доп;
Айналуы жоғары, төменгі, жақ болып келетін;
Қорғау соққылар:
Әр түрлі белсенді- қатты кесіп алу («запил») және айналған «шам»
Бірнеше енжер, көп ретті қайталанатын сол үстелдің бұрышына
Доптыңұшу бағытына ерекше, соқылар
Тік бойынша;
Диагональ бойынша;
Үстел бұрышынан қиғаш;
Үстел ортасынан қиғаш;
Үстелдің алыс зонасынан бұрышынан ортаға
Доптың ұшу ұзындығы бойынша ерекшеленетін соққылар
Қысқа
Орташа;
Зын;
Қарсыластың жағындағы қарғып түсудің биіктігі бойынша соққылар?
үстелдің деңгейінен төмен:
Тордың деңгейінене төмен:
Орташа (20-30 см)
Биік (50-60 см жоғары);
Доптың ұшу жылдамдығы қарғы түсу биіктігі бойынша соққылар
Ақырын;
Орташа:
Жылдам;
1.8.1 Ұтыс ұпайын ойнату тактикасы
Қарыласпен берілген допты қағу кезінде қолданылатын қарсы тұру шабуылы бірінші үш соққыны қабылдануға ұсынады. Ол ойыншының барлық ойынында ынтасын өзіне аударуына үлкен рол атқарады. Егер ойын кезінде қарсыластар бір біріне шабуыл доп берулерді қолданып және қарсыласпен берген допты қаға алмаса, онда оның әрекеттері енжар сипатқа ие болатын қалпында болуы әбден мүмкін. Сондықтан ұтыс ойнату тактикасын ойнатылуында белсенді ойын мен ынтасын өзіне алуында негізделуі керек. Бастысы шабуыл соққыны бірінші беру немесе күштер тепе-теңдігін жасау болып табылады. Ойыншылар жылдам шабуыл стилін ойыншының жиі өзгеретін және әр түрлі техникалық тәсідерді белсенді қолдану керек. Сондай-ақ жеке ерекше тәсілдермен үйлестіріп, ойында өзінің толық ойын басымдылығын көрсету керек.
Жылдам шауыл ойын стилін қолданатын ойыншылар үшін ұтыс ұпайын ойнату тактикалық тәслдері.
Ойыншы басты жазу немесе тіреуішінен қарсыластың сол жақ бөлігін қадағалайды кенеттен допты үстелдің ортасына бағыттайды.
Айналуы жоқ қысқа доптармен, үстіңгі немесе айнлуы жоқ қысқа оптармен, үстіңгі немесе айналуы бүйірінене болатын доптарға қарсы күрес үшін, сондай-ақ төменгі айналуы және айналусыз ұзын доптарға қарсы оң жақты топ-спинді бірдей немесе сол бұрыштан оң жақты жазужы сол жақтан тіоеуішті ойын доптың төменгі айналуы қатты болған кезде тіреуіш тәілін қолдануға қыин болады. Шабуыл соққылардың шеберлері доптарды қабылдау кезіне ойыншы екі ақтан оң және сол жақтан жазуды қолданады.
Қарсылас тордың сол жағына жақын қысқа соққыны берген кезде, бастысы қарсыластың оң жақ бөлігінене немесе сол ортасына бағытталған, сол жақ алаңына оң жақ соққылармен тіреуішпен кенеттен жазулармен үйлестіруге болады. Доптарды қабыдаған кезде, барлық күшімен төменгі айналуы бар доптарды басу керек. Ойыншыға байу ойнауын беруіне болмайды.
Жылдам шабуыл ойнау тәсілін қолданған ойыншыға допты қабылдаған кезде жазу және тіреуіш тәсілін қолдану керек, біріншіден допты жіберіп алмау тактикасына қарсы тұру үшін, екіншіден белсенді шабуылға қарсы тұруды ашу үшін, өзінің ойын стилін толық басымдылығын көрсету үшін.
Негізінде шапшаң кесіп алумен қысқа соққыларды және оларды төменгі айналуы бар шапшаң кесіп алумен ұзын доптарды орындаған кезде, ойыншы қарсыластың әрекеттерін қадағалауын жазуын немесе кенет күшейтілген соққыны орындап жүзеге асыру қажет, содан кейін ынтасын өзіне аударуына тырысу керек.
Төменгі бүйірінен айналуы бар доптармен, төменгі айналуы бар қысқа допта немесе допты негізінде қарсылсытың әр түрлі нүктелеріне бағытталған ойнату үрдісінде кенет тіреуішпен жылдам кесіп алуға жүгінеді. Егер қарсылас үстелдің қасында болып қарсыластың сол жаққа бағытталған ұзын доптарға қарсы ұшу траекториясы төмен болған қысқартылған шабуыл соққы беруге дайындалса, онда кенет шапшаң кесіп алулармен үйлесітрігенді қолдануға болады, қарсыластың шабуылын бірінші болуына кедергі жасайды. Содан кейін кесіп алу кезінде жазуды немесе кенет соққыларды бірінші болып орындауға ұмтылу керек; ешқашан кесіп алуларды әрдайым қолдануға болмайды.
Ондай тактиканы қолданған кезде, ынтасын өзіне аударғысы келген қарсыластың соққы қуатын азайтуға болады. Егер де қарсыласқа жазуды орындайтын жағдайы туса, онда оның соққы күші аса үлкен болмайды. Алайда сайыс кезінде ойыншыға айналусыз доптар немесе қысқа бүйірінен айналған допты қайтадан қабылдау кезінде әрдайым есіп алуларды жиі қолдануға болмайды, қарама-қарсы жағдайда оның әрекеттері енжер сипатқа ие блатын қалпына келеді.
Доптардың шағылуы кезінде шабуыл құқығынан алу.
Бүйірінен үстіңгі немесе төменгі айнлуы бар доптарға қарсы күрес үшін және айналуынсыз қалайлы жағдайда шабуыл құқығын алып алу тактикасын қорқпай қолдануға болады. Қарсыластың қысқа соққылары кезінде қысқартылған шабуыл соққыларға жүгінуге болады, ұзын соққы кезінде – жылдам шабуыл немесе орташа күшті шабуыл соққыларды қарсыластың ортңғы немесе оң жақ алаңына бағытталған соққыларды қолдауға болады. Шабуыл соққыларды екі жақтан жіберетін ойыншы, екі жақтан шабуыл соққыларды алу траекориясын толық артықшылығын қолдана алады.
Ұтыс ұпайын ойнату кезінде шабуыл соққыларды басып алу кезінде, ойыншыда жазуды және кесіп алудан қиынырақ болады, алайда бұл тәсілдің әсерін әлдеқайда көп болдады. Жазу мен кесіп алуды қайтадан орындау кезінде кесіп алуда шабуыл соқыдан гөрі сенімдірек болады. Сайыс кезінде ойыншы шапшаң шабуыл соққыны қарсыластың добын қағып алуында қабылдануы, шапшаң шабуыл соққыны орындау уақытын дұрыс таңауынан тәуелді болады. Шапшаң шабуыл соққыны соқыр орындамау үшін, қарсыластың әрекеттерін нақты бағалауға өте маңызды, содан ғана батыл шапшаң шабуыл соққыларды жасауға мүмкіндік туады.
1.8.2 Ұтыс ұпайын ойнату кезінде шашаң соқыларды орынау техникасы
Ұтыс ұпайын ойнату үрдісіндегі жылдам соққылар – бұл ойында қарсыластың әрекеттерін басу үшін, доп берумен ынтасын басып алу үшін теннисшілермен қолданатын, шабуыл соққылар тәсіліне сай маңызды техникалық тәсіл. Нақты және дұрыс орындалған ойыншының әрекеттері қарсыластың барлық стратегиялық жоспарын бұзып, оның жақындасуына әкеліп соқтырады.
Бұл техникалық тәсілді қолдану күшетердің тепе-теңдік кезінде ойында ынтасын өзіне аудару үшін маңызды. Егер ойыншы есепте озып жатпаса, онда ойынның шекті моментінде бұзылуына ақырғы жылдам соққыны қолдануға болады.
Қытай теннисшілердің ойындарын қорытындылай келе, жылдам соққыларды қолданатын ұтыс ұпайын ойнату кезінде шапшаң соққылардың тактикасы келесі бағыттарда бар.
Ойыншы сол жақ соққымен допқа үстіңгі бүйірімен немесе төменгі айналуы және допты торға қысқа оңға қарай қарсыластың алаң жартысының ортаңғы сызығына бағыттайды. Ойыншы қарсыластың алаңының бұрышына ұтыс ұпайын ойнату кезінде жылдам шабуыл доптарды орындау үшін жағдай жасау үшін қысқа доптарды ұзын доптармен үйлестіреді.
Екі жақтан шабуыл соққыларды орындайтын теннисшілер жиі соққыларды ауыстыру кезінде жылдам соққыларды орындау тактикасына ұшыратады. Қысқа соққыларды орындап, ойыншы қысқартылған соққыны орындайды, содан кейін жылдам соққы қарсыласқа қорғау тәсілдерді орындауды қиындатады.
Қазіргі уақытта екі жақты айналуды қолданатын ойыншылармен күрес үшін сол жақтан шабулға белсенді сипат беретін жылдам шабуыл соққыларды қолданады. Қысқа доптарды орындаған кезде доп шағылғаннан кейін қарсыластың үстелінің шегінен шығып кетпейтінін бақылау қажет, онда шабуылдауға брінші болып беруге мүмкіндігі болмайды (алайда, егер күрес кезінде кейбір жағдайларда доп кесілген, үстелдің ортаңғы сызығынан оңға қарай ауытқып, шектерінен шықса, жылдам шабуыл соққыларды жасауға қолайлыжағдай туғызып, бұл қарсыласқа допқа айналуды беретін, сондай-ақ қысқа жауап доптар орындауға қиындатады). Егер қарсылас үстел қасында ойнаса, ойыншы жауап доптарын негінде үстел бұрыштарына ұзын доптармен бірге шапшаң шабуыл соққылармен үйлестіреді.
Осында тәсілдерді жақсы айналумен орындауға, доптың ұшу ұзындығы мен бағытта әр түрлі болуы маңызды, онда қарсыласқа бірінші блып күшті соққы беруге қын болады. Егер қарсылас екі жақты айналуды орындаса, қарсыластың допты оңай айналдыру моментін тосып, кейде үстелдің ортаңғы сызығының бойымен ұзын доптармен жауап беруге болады.
Тәсілдің негізінде доптың ұмтылған төменгі айналуымен сол жақтан соққымен үйлістіруі жатады. Қысқа доптар және допқа ұмтылған үстіңгі айналу соққыларымен үйлестірілген. Содан кейін ойыншы допты шабуылмен немесе тіреуішпен басып алады.
Бұл тактикаға жиі тіреуіш көмегімен ұпай ұтатын теннисшілер ұтады. Бұл тактикалық нұсқада доптар жылдам және төменгі айналуымен беріледі. Нәтижесінде қарсыласқа жауап допты орындау қиынға түседі. Егер оның бағытталған добы ұшу траекториясы биік болса, онда күшейтілген тіреуішті басып немесе сол жақ бұрыштан жылдам оң жақ соққыны қолдануға болады. Алайда егер ойыншы екі жақты айналуды және үстелден бірталай қашықтықта тұрған қарсыласқа қарсы күрес жүргізсе, онда бұл тәсілді қолданғаннан әсері болмайды. Ондай соққыларға қарсылас қатты топ-спинмен жауап бере алады. Сондықтан бұл жағдайда оыйыншыға ең алдымен қысқа доптарды қарыластың алаң зонасына бағыттау керек, содан кейін қатты төменгі айналуын беретін соққыларды жасау керек.
Шабуыл кезінде ынтасын басып алу траектриясы әсіресе үстел қасында немесе оң жақтан бір жақты шабуыл соққыларына қарсы ойнаған қарсыластың шабуыл соққыларына қарсы тұруында қолайлы. Бұл нұсқада жауап әрекеттерін орындаған кезде доптардың кең шашылуына жүгінуге қажет. Екі жақтан топ-спинді орындайтын қарсыласқа қарсы күрес үшін доптардың қарсыластың денесене орташа сызығы бойымен бағыттау қажет. Қарыласты жаңылту үшін кейде қатты жоғарғы айналуы бар допты қайтару қаже.
Қарсыластың айналуымен және айналусыз немесе оның ортыңғы зонасына оң жақ бөлігіне оң жақтан қысқа соққылармен шапшаң шабуыл соққыларды ұзын соққылармен үйлестіруіне рұқсат ететін доптарын қайтару.
Ондай доптарды негізінде тордан орташа сызығына сәл оңға қарай бағыттайды. Кейбір жағдайда допты қарсылас жазуды орындаған кезде қателесетіндей жағдай туғызатын допты қағып тастауға болады. Ортада тұрып – айналумен және айналусыз оң жақ соққымен доптарды қағуға, шапшаң соққылар сериясын орындау тактикасына жүгінеді. Сол жақтан диагонаоль бойынша жылдам шабуыл соққыларды қарсылас көбінесе сол жақтан соққылармен қабылдайды. Егер де шапшаң шабуыл соққылар сериясы түзу бойынша сол жақтан шапшаң шабуыл соққылармен үйлестірілген тактикасын қолдануға мүмкіндік болса, онда ол қарсыласқа одан да көп қауіп төндіреді.
Қарсыластың оң жақ бөлігіне бағытталған үстіңгі айналу немесе оң жақ бүйірінен шапшаң оң жақ доптардың доп беруі немесе шапшаң ұзын шабуыл соққылары түзу бойымен сол жақ бүйірінен айналуы мен қысқартылған соққылармен үйлестірілген қарсылатстың оң жақ бөлігіне бағытталған доп берулер.
1.8.3 Шабуылға қарсы тұру тактикасы
Шабуылға қарсы тұру – ойыншылардың шабуыл стилінен күреснідегі маңызды тактикалық тәсіл, ойында ынтасын өзіне аударатын және қарсыластың соққы күшін және допың ұшу бағытын, айналуын, жылдамығын өзгертуіне мүмкіндік беретін тәсіл. Шапшаң шабуыл стилін
Қолданған ойыншылар үшін шабуылға қарсы тұру тактикасы негізінде доптың ұшужылдамдығын өзгерту тұрақтғын қарсыластың өінің қалпын өзгертуге мәжбүрлейді және сдан оны шабуылдаға мүмкіндік береді. Оның негізінде ұшу траекториясы доға тәрізді болғанда бағытталған доптарға қарсы соққылар жатады. Басты мақсаты – ұшу жылдамдығын, доптың ұшу бағыты мен соққ күшін өзгерті – қарсыласқа жақсы айналыс жасауға мүмкіндік бермеу, сапалы топ-спиннің орындауына жол бермеу.
Ондай тактика қарсыласқа доптың ұшу жылдамдығы мен допқа соққы күшін толық қолдануға жол бермеу және оның әрекеттерінде қорғау немесе енжар мінез жағдай туғызу. Жылдам шабуыл стилін қолданатын ойыншыларға әр түрлі шабуыл тактикалық нұсқаулар негізіде сол жақтан тіреуішті үйлестіріп, оң жақтан шабуыл соққылар немесе доптың бағыты мен соққы күшін өзгертетін оң-сол жақтан соққы шабуылын үйлестіруін жорамалдайды.
Ойыншылар мен қолданатын нұсқауларды қрастырайық.
Ойыншы қарсыласқа доптың ұшу бағытын әрдайым өзгертіп және жылдам шабуыл соқыларды жасау үшін қолайлы жағдай туғызу үшін сол жақтан ойнап өте қарсы тым түсіреді.
Ойында жылдам шабуыл стилін қолданған ойыншының күшті жақтары ереже бойынша қарсылас алаңының сол жақ бөлігіне бағытталған соққыны орындаған кезде болады, мысалы оң шабуыл соққыларын сол жақ тіреуіштер. Ұпайларды алу үшін және жеңіске жету үшін және жеңіске жету үшін, техникалық тәсілдердінің маңызды түрі болып табылады. Ондай әрекеттер қарсыласты допты ойыншының сол жақ бөлігіне қайтадан етіп қағатындай етіп мәжбүрлейді, нәтижесінде сол жақ бөлігінен допты шағылуана толық жасалуына жағдай туғызады.
Қарсыластың сол жақ соққыларды басу үшін тіреуішті (немесе сол жақ шабуыл соққы) қолдануға қажет, ал бұл доптың ұшу жылдамдығы қатты болуын талап етеді, ұшу бағытын өзгерту немесе сол бұрышынан оң жақтан жылдам талап етеді. Егер қарсылас сол жақ бұрыштан оң жазуды орындай алмаса, онда ол доптың ұшу траекториясын тез өзгертіп, алаңның оң жақ бөлігінің қорғалмаған орындарына бағыттайды. Сол сияқты сол бұрыштан соққыларды бүйірінен жылдам шабуылды орындау үшін қолайлы жағдай пайда болады. Егер қарсылас сол бұрыштан оң жақтан жылдам соққы жасаған кезде доптың ұшу бағытын қарсылыстың әрекеттерін басып алу үшін өзгерту керек.
Оң жаққа орын ауыстыру орын аустыру мен сол жақтан қысым.
Бұл тәсіл ойыншы қарсыластың оң жақтан соққыларын басып алуды және оны оң жаққа орын ауыстыруын, үстелден кетіп қалуға мәжбүр жасауын жорамалдайды, содан кейін ойыншы қарсыластың сол бұрыштан оң жақтан шабуыл мен үстелдің қасында ойын кезінде шабуылдау тіреуіштің басымдылығын қолдана алмайтындай етіп ойнайды.
Бұл тәсілдің құрылған элементтерінің екеуі тығыз байланысқан – олар бірін-бірін толықтырады. Бірақ та, ойыншының қарсыласты оң жаққа орын ауыстыруының мақсаты. Оның сол жақтан соққыларын басып алу жағдайын туғызу үшін жасайды. Осы уақытқа бұл тактиаканы әлемнің жетекші теннисшілері ұстанады. Егер оңақай мен солақайлар кездесіп жатса, онда бұл тәсілді қолдану – оң жаққа орын ауыстыру мен сол жақтан қысым тамаша нәтижелерге әкеледі. Бұл тәсілдің барлық мүмкіндіктерін қолданған спортшылар ойында ынтасын өзіне аудару қажет. Теннисші сол жақтан шабуыл немесе сол бұрыштан оң жақ шабуылды қолданғанға қарамастан доптың жылдамдығы үлкен болу керек, ол қиғаш берілуі керек. Онда ғана қарсыласты оң жаққа орын ауыстыру жасауына мүмкіндік береді.
Оң жаққа орын ауыстыру мен сол жақ қысымды қарсыластың сол жақ бұрыштан оң жақ шабуылын басу үшін қолдануға болады; ол қарсыластың соққыларын басуға көмектеседі.
Қарсыластың алаңының бұрыштарына және ортаңғы сызықтары бойынша бағытталған қолайлы уақыт тосып күшейтілген және жеңіл тіреуіштерді жылдам шабуыл соққыларды басу үшін жасайды.
Бұл шабуылға қарсы тактиканың нұсқасы қарсыластың екі жақты топ-спиндеріне қарсы бағытталған. Ең алдымен күшейтлген тіреуішті немесе қарсыластың сол жақ немесе ортаңғы сызығы бойынша соққыларын басу үшін қолдануға қажет, жауап доптарды орындау үшін оны үстелден кетіп қалуына мәжбүрлеп, содан кейін әлсіз тіреуішке жүгініп, допты ортаңғы сызығы бойынша бағыттап немесе қарсыластың алаңының бұрышына жылдам тіреуішінен допты бағыттау. Бұл қарсыласты алдына-артқа немесе солға-оңға орын ауыстыруын мәжбүрлейді. Қорытындысында ойыншы ортаңғы сызығы бойынша жылдам шабуыл соққыларды немесе қарсыластың алаңының екі бұрышына соққы беругі болады.
Алайда, қарастырылып отырған тіреуіштің техникалық тәсілдің негізінде күшейтілген тіреуіштің техникасы жатады. Тек осыдан кейін, қарсылас үстелден кетуге мәжбүр болады. Ойыншы жеңіл тіреуішке жүгініп және жылдам шабуыл соққыларды қолайлы уақытты тосып жасайды.
Қарсыластың оң және ортасы үздіксіз соққыларды басу тактикасы. Мақсаты – жылдам шабуыл соққыларды қолайлы жағдайды тосып жасау.
Бұл ойыншылар қарсыластың екі жақтан шабуыл соққыларға қарсы немесе тігінен тәсіл кезінде сол жақ шабуылды қолданатын соққыларға қарсы күрес үшін қолданады. Ондай теннисшілер ереже бойынша сол жақтан шабуылдайтын техникасын жақсы жасайды және оң жақ соққымен жаман, ал үстелдің ортасына бағытталған соққылар оларға одан да көп қиындыққа әкеледі, қарсыластың оң немесе ортасынын келген соққыларды сол жақ шабыл соққымен қарсыластың шабуылымен басу үшін жүгінуге болады. Қарсыластың шабуыл әлсіздігін тосып және қолайлы уақытты тосып, сол жақ бұрыштан оң жақ жылдам шабуыл соққыларды жасауға болады.
Қарсыласпен кездескен кезде, тік тәсілді қолданған кезде жылдам шабуыл соққыларды топ-спинмен үйлестірілген жағдайға байланысты ойыншы қарсыластың ортаңғы сызығында үздіксіз соққыларды басып және оң жақтан немесе оларды ауыстыруына болады.
Енжар қорғау мен жауап соққы.
Шабуылға қарсы кезінде, ынтасын көрсетіп доптың ұшу траекториясын өзгертіп және үстелдің оң жақ бөлігімен немесе ортасынан кенеттен соққыларды жасаған қарсыластың ойыншы жақын жерде ойнаған кезде сол жақ бұрышынан қарсыластың алаңының бұрышына оң жақтан шабуыл немесе диагональ бойынша оң жақтан жылдам шабуыл соққыларды орындау керек. Қарсылас белсенді шабуыл соққыларды жасап тұрған кезде алаңның ортасына жауап доптар техникасын қолдану қажет. Ереже бойынша егер ойыншы алаңның оң жақ бөлігіне қарсыластың алаңының ортасына жауап доптар техникасын қолдану қажет. Доптың тигізуі ортаңғы сызығына, ал доптың ұшу траекториясы түзу сәтті болып есептеледі. Егер қарсылас ойыншыны үстелден кетіп қалуға мәжбүр етсе, үстелден біршама қашықтықта оң және сол жақтан шабуылға қарсы соққыларды жасау қажет; доптың ұшу бағыттары қарама-қарсы болу керек.
Ойыншылардың әрекеті енжар сипаты енжар болған жағдайда, қорғау тактикасы ретінде допқа ұшу траекториясына биік беретін соққы жасауына жүгінеді; алайда, қарсыластың алаңына қонған доптар ұшу траеториясы төмен болу керек. Ойыншыға белсенді ойыншыға көшкен кезде жауап доптарды орындау үшін қолайлы жағдай табу керек.
Ойынның стилдеріне әр түрлі техникалық тәсілдерге қарсы күресте, шаблондардан сақтанып шабуылға қарсы тәсілдердің тактика серияларын біліп және жақсы қолдану керек. Доптың ұшу траекториясын өзгерткен кезде бір заңдылықты ұстануға қажет емес, бұл қарсыласқа өзінің жоспарларын жүзеге асыруына көмектеседі. Доптардың құлау нүктесін қарсыластың заңдылығын біліп алмағандай етіп өзгерту керек, тек сонда ғана ойыншының әрекеттері жақсы табыстарға ие болуына мүмкін. Ойыншының шегінен жиі ауыстыруын бұл ережені әр соққы кезінде болжамдайды. Кейбір жағдайда соққылар серияның бір бұрышқа сондай-ақ ойын мінезінің жиі өзгеруін білдіреді.
1.8.4 Шабуыл соққыларды жазумен орындау тактикасы
Шабуыл соққыларды жазумен орындау тактикасы – бұл кесіп алуға қарсы күресте маңызды тәсіл. Жылдам шабуыл стилін ұстанған ойыншылар үшін аяқтайтын соққылар мен кенеттен соққылар мүмкіндігін доптың ұшу бағытының өзгертуін болжамдайды, қарсыласты қорғау үшін артқа шегінуне мәжбүрлейді. Сонымен ойыншы мақсатына жетеді – қарсыласты бақылауы мен ойынды өз ынтасына айнадыру.
Шабуыл соққыларды жазу тактикасы ең алдымен ойыншыдан жазумен қатты соққыны жасауға талап етеді, сондай-ақ доптың ұшу траеториясы мен соққы күшін өзгертуге талап етеді. Онда кенеттен соққылар жасау үшін жағдай туады, ал кейбір жағдайда жеңу ұпайын ұту үшін. Кенеттен және аяқтайтын соққылардан орындауын болжайды, сондай ақ орташа күшті кенет соққыларды орындау, жылдам шабуыл стилін ұстанатын ойыншыларға лайықты жылдам соққылардың ерекшеліктерін жасайтын, қарсыласты жалпы тұтқұйылдан ұстап оны ұпайдан жеңіліп қалуын сілтеме жауап доптар жасауға допты биік траекторияға мәжбүрлейді. Жылдам шабуыл стилін ұстанған ойыншыларға шабуыл соққыларды жазумен орындайтын, негізгі тактика тәсілдерін қарастырайық.
Ойыншының сол жақтан жазу соққысын орындағаннан кейін сол жақ бұрыштан диагональ бойынша оң жақтан кенет соққы жасайды.
Бұл әрекеттер жазумен шабуыл соққыларды орындайтын негізгі тактикасын көрсетеді.сол жақ бұрыштан оң жақтан шабуыл соққыларды орындау нәтижесінде доп диагональ бойынша соққылар толықтай ойыншының денесінің күшін көрсетуге мүмкіндік береді. Осыған доптың ұшу алыстығын тигізу коэффицентін күшейтеді. Ойыншы шабуыл соққысын диагональ бойынша орындаған кезде, ортасынан немесе оң жақтан қайтадан қатты соққы беруге мүмкіндік туады. Кейбір жағдайларда ойыншы сол жақтан қатты соққы беруге болады.
Қарсыластың әр түрлі нүктелеріне жазу соққысынан кейін ойыншы ортаңғы сызығынан немесе түзу бойынша кенеттен соққы береді, содан кейін бұрыш бойынша қатты соққылар жасалады.
Үстелдің ортасын қорғау әдетте кесіп алуын орындайтын теннисшілердің әлсіз жері болып табылады.
Қысқа кесіп алуды жасайтын ойыншыларда сондай ақ қорғау кезінде үлкен қиындықтарға ұшырайды. Сондықтан ортасына немесе түзу бойынша кенет соққылар салыстырмалы жеңіл ұпай әкеледі немесе қарсыласты ұшу траекториясы әлдеқайда биік соққы орындауына мәжбүр етеді. Бұл тактика мейлінше қиын, алайда тиімді және жоғары деңгейлі кесіп алуды орындайтын теннисшіні жеңіп алу үшін қолданылады.
Сондықтан жазуды орындаған кезде және қарсыластың алаңының ортасына
Орындаған, ойынша, қолайлы жағдайды тосып қайтадан қарсыластың үстелінің жартысының қорғалмаған жеріне қатты соққы жасайды.
Бұл қарсыластың қиғаш соққыларына қарсы күрес үшін кесіп алу шеберлері қолданылатын тактиканы немесе доптың ұшу бағытын қадағалайтын ортаға жазулар қарсыласты кесіп алуды жасау үшін қалпын тез өзгертуге мәжбүрлеуге мүмкін, қарсыласқа қиғаш соққыларды немесе доптың ұшу бағытын өзгертуге орындауына қиындату мүмкін. Содан кейін қарсыластың алаңының екі бұрышына кенет соққы жасап және қолайлы жағдай тосын қайтадан қорғалмаған жерге қатты соққы жасайды.
Қарсыластың оң жақ бөлігіне топ спиннен кейін қолайлы жағдайды тосып кенеттен ортасына соққы жасайды, содан кейін бұрыштар бойынша қиғаш қатты жылдам соққы жасайды.
Егер ойыншы қарсыластың сол жақтан кесіп алу соққыларын жақсы қадағаласа немесе ойынға бейімделе алмауын сезінсе, онда ол оң жақ топ спиндерді немесе оларды оң жаққа және қарсыластың алаңының ортасына ауыстырып бағыттауына болады, сол жақтан кенет соққылармен шабуылды күшейтуге мүмкіндік табу үшін, содан кейін жылдам қатты соққыларды үздіксіз жіберу, ұзын және қысқа соққыларды жазумен және кесіп алумен үйлестіру.
Жылдам кесіп алуды орындайтын қарсылас әдетте үстелден біршама қашықтықта тұрғандықтан, оған ұзын және қысқа соққыларды ауыстыру тактикасын қолдануға тиімді ең алдымен ол жазуларда кенет соққылармен үйлестіреді, сонымен қарсыласты үстелден шегінуге және қорғаныс алуға мәжбүрлейді, содан кейін кесіп алумен немесе қысқа соққылармен оны үстелге жақындатуға мәжбүрлейді және қайтадан ортасына кенет соққылармен шабуылдайды.
Ондай тактиканы қолданғанда кенет соққыларды немесе бір рет жазуды жоспарлы орындауға жүгінбей және басқа кесіп алуды еш жағдайда қысқа кесіп алуды жасауға болмайды. Онда ойында ынтасын өзіне қаратып алуға қиын болады. Қысқа кесіп алуды орындаған кезде қол бос болады нәтижесінде белсенді шабуыл орындауға мүмкін болмайды. Одан басқа қарсыласты шабуылдауға мүмкіндігі туады.
1.8.5. Кездесу жарысын өткізу тактикасы
Кездесу жарысын дайындығын оның басталуына дейін бастау керек. Оған 25 – 30 минуттан кешікпей кездесуден бұрын бірнеше жақсы таныс жаттығулар жасау қажет, содан кейін 10 – 15 минут аралығында үстел қасында ойын дене қыздыру жаттығуларын жасау керек. Қарсыласқа қарсы күрес кезінде қажет соққыларға ерекше назар аудару қажет. Доп берулерді өзгерту қажет. Қарсыласқа берілетін берілетін доптың биіктігі мен ұзындығы туралы сұрағы егер де қарсылас қорғанған және шабуыл жасаған жағдайда ғана ерекше болады.
Сайыстың басталуынан бастап допты назарға аударып және белгіленген тактикалық жоспарды берілместен жүзеге асыру қажет. Тактикалық есептердің негізгісінің бірі қарсыласты үстелдің жанында көп қозғалуына мәжбүрлеу. Допты сол немесе басқа да техникалық әдістерді қорғалмаған бұрышқа бағыттап, қарсыластың қателік жіберуіне жағдай жасап, ұпай ұту.
Бейтаныс қарсыласпен ойнау керек болған жағдайда тактикалық жоспарды құруға мүмкін емес. Барлауды бой жазу уақытында кездесуден бұрын өткізуге тырысу қажет. Барлау мақсаттары үшін кейде бірінші партияның ұпайларымен құрбан етуге болады. Қарсыластың шабуыл әрекеттерінің қандай соққылармен жүргізетіні туралы анықтау қажет, қандай бағытта (оң жаққа, сол жаққа немесе үстелдің ортасына). Бірнеше соққылардан кейін оның қорғанысы туралы талдауға болады. Қарсыластың доптың айналуының және оның ойынының айналуы қиындатуы туралы анықтау қажет. Допты бірнеше рет қысқартып оның қимылдары және шапшаңдығы туралы көрінісін анықтауға болады.
Егер барлық партия қиян кескі күресте өтсе, онда ақырғы допты жеңіп алу үшін назарын күшейтіп және тактикасын өзгертпеу.
Сайыстарда ойнау кезінде, күрестің тактикалық өтуіне назар салу керек. Қандай үмітсіз болса да, қиян кескі қарсыласу кезінде ұпайды ұтып алуға тырысып, әр допты қағып алу өте маңызды. Қарсыластың алдын ала партияны жеңдім деп есептеген жағдайда күрес тактикасын өзгертіп жіберуге болады. Жоғары ерік сапалар, көп және қиян кескі жаттығулардың арқасында сайыс кезінде жетістіктерге жетеді. Сайыс аяқталғаннан кейін теннисші тактикалық есепті қалай жасағаны туралы талқылау өте қажет.өзінің техникасы мен тактикасының қандай кемшіліктері бар екенін тапқаннан соң, кездесу кезінде қандай жағдайда болғанын өзін қалай ұстағаны туралы есеп беруі қажет.
Кездесулердің арасында жатып дем алған жөн (аяқты бастан біршама жоғары, денені еркін қалпында ұстап, бұлшық еттерді босату керек). Ештеңені ойламай үзіліс кезінде дене қызуын сақтау үшін жылу киіну қажет.
Стел теннисі ойынының ережелерін тезірек үйреніп алу үшін тағы да кейбір ережелерді үйреніп алу керек.
Сіздің бірде бір қателігін кешірмейтін ең мықты қарсылас – ең жақсы мұғалім.
Барлықтарынан үйреніңдер, ең жақсысы сіздің қарсыластырыңыздан, өзіңнің игілігіңізде жарап қолданыңыз.
Бәрін білемін деген шебер болып мақтанба – бұл сіздің шеберлігіңізді тоқтатады.
Әр ұпай үшін күресіңіз. Жеңілуге асықпаңыз. Доп ойында болғанша – ол жеңілмейтіні туралы ұматпаңыз.
Мықты қарсыласпен ойнаған кезде, өзіңізге нақты мақсат қойып, максималды ұпай санын жинауға тырысыңыз.
Егер сіз бірінші орынды жеңіп алуға халіңіз болмаса, екінші орынға күресіңіз, оныншы орынға болмаса, жүлделі орын сияқты он бірінші орынға күресіңіз.
Өздеріңізге кездесу жаспарын құрыңыз – қалай, қашан, не істеу керек, неден сақтану керек;
Жоспарды қарсыластың физикалық және психикалық дайындығына, техникасы мен тактикасының кемшіліктерін бір уақытта құрыңыз.
Сіздің тактикаңыз физикалық мүмкіндіктерін сүйену керек: егер сіз баяу болсаңыз – доп берулермен асықпаңыз, темпты бұзасыз, қатты соққылармен қиянат етпеңіз, егер сіз шыдамсыз болсаңыз – үнемдеп ойнаңыз.
Қарсыластың кемшіліктерін қолданыңыз: аз қозғалатында барлық үстел бойынша жүгіртіңіз және алаң бойынша, ұпайын ақарын ойнатыңыз, ақырын реакциясы бар ойыншыны әр түрлі доптың айналуы мен доп берулермен соғыңыз, жылдам темпте ойнаңыз.
Қарсыластың айрықша мінезін есептеңіз, оның психологиясын: тез қозатын ойыншымен сырттан болса да, сабырлы болуға тырысыңыз. Сабырлы және жуас ойыншымен үлкен қарқынмен ойнаңыз.
Өзін еркін және жиналуға үйреніңіз, ұпай ұтысын ойнату арасында дұрыс босаңту әсіресе сіздің доп беру кезінде, демалу мен кеткен күшті қалпына келтіруді ауыстырады.
Бірінші доптан кейін күресті бастаған кезде, қарсыласты өзіңіздің ойныңызға бағыңыз.
Ұтыстың бәрі бірдей бола бермейтінін ұмытпаңыз. Ең маңызды ұпайлар – доп беруді ауыстырудан бұрын және партияның аяғында болады. Осы кезге өзіңнің ең жақсы доп беруін немесе соққыны сақтап алыңыз. Бұл «козырьлермен» аса көп қиянат етпеңіз, тек қана оң партия немесе кездесудің ең шешілетін уақытында қолданыңыз.
Есепті бақылаңыз. Есеп ойында өзінің түзетуін кіргізеді.
Есепте озып алу үшін, әр жеңіліп алған ұпай үшін аса қорықпаңыз, сабырлықты сақтаңыз.
Жеңілген доп үшін қайта ойынатуын асықпаңыз, есепте ұстаңыз, еркінсіңбеңіз.
Егер сіз бірнеше ұпай қатар алда ұтсаңыз, сол темпте ойнау беріңіз, қарсыласқа өзінің қателерін талдауға уақыт бермеңіз.
Жеңілсеңіз асықпаңыз. Оққылардың тиімділігі мен нақтылығын күшейтіңіз.
Сайыстар мен жаттығулар ойындарының арасында бірдеме жалпылайтын бар: егер жаттығуларда сайыста сияқты ойнасаңыз, онда кездесу кезінде жаттығу кезіндегідей солай сенімді және сабырлы ойнау керек.
Чемпиондарға аса еліктемеңіз. Өзінің жолын, мінезін, сипатын, стилін табыңыз. Өзінің табиғи күштеріңе жүгін.
Басқа біреуді жеңем дегенде, өзіңдіұстауңыды үйрен. Өзіңнің әлсіздігің мен кемшіліктерін жең.
Қолмен ойнайды, баспен жеңеді.
Ойында әбігерсіз әрекет жаса, , тек керекті жылдамдықта ғана тез қимылда.
Жаңа техниканы және техникалық тәсілдерді үйрен. Бұл сіздің тактика мен психологиялық басымдылығын байытады.
Егер дарындығын болмаса, қолды сілтеме тек одан да көп және күштірек жұмыс істеуді көрсетеді.
Жаттығуларда күшті жақтарыңды жетілдіріп, әлсіз жерлерді күшейтіңіз. Сайыстар кезінде максималды біріншісін және екіншілерді жасырыңыз.
Ұйқы тәртібі мен тамақтану тәртібін сақтаңыз. Әсіресе сайыстар кезінде.
Әр жарыс кезінде өзіңізге нақты мақсат пен шешілетін есепті қойыңыз.
Әр кездесудің алдында міндетті түрде бойңызды жазыңыз.
Үстелге шыққан кезде жаттыққан техникалық тәсілдерді және техникалық комбинацияларды қолданып әр ұпай үшін күресем деген мақсатпен шығыңыз. Жарыс – ол ең алдымен сіз жіне доп арасындағы сайыс.
Жеңуге және жеңілуді үйреніңіз.
Жеңдіңіз бе – қарсыласты сергет, жеңілдің бе – таза ниетпен құттықта.
Жеңілу себебін қалақшада, үстелде, допта және басқа жағдайлардан іздеу жеңіл, алайда өзіңнің ойыңызды әділ және қатал талдауыңыз жөн. Ерекше жағдайда әрекеттеріңізді сын кездерде есіңізге алыңыз.
Сайыстар кезінде де жаттығуларды жасауға ұмытпа, техникада қателіктерді жойып жиналған қобалжушылықты қозалыста түсіріп, өткен сенімділікті жаттығу кезінде ие болу.
Жаттығулар кешені
Үстелде арнайы ойын бой жазу: кесіп алуларға қарсы кесіп алулар, жазуға қарсы жазу, кесіп алулап мен тіреуіштерге қарсы топ-спиндер;
Әр түрлі әріптеспен есепке ойнау.
1.9 Жұпта ойнаудағы ерекшеліктер
1.9.1 Жұпта ойнау тактикасы
Жұпта ойнаған кезде, спортшылар соққылар техникасын жақсы білу керек емес, жақсы физикалық мәліметтері мен ойын алаңы бойынша жылдам және еркін орын ауыстыру керек және бірін-бірін жақсы түсінуге, бір-біріне жақсы келу үшін маңызды.
Жеті сайыстардың түрлернен үстел теннисінде жұптар ойыны үш ол топтық қыздар сайысында үшінші кездесу міндетті түрде жұпты болады.
Жұпты ойынның тактикасы мінді шарасында негізделеді. Егер бірегей ойын техникасында жоғары деңгейде болса, онда жұпты ойынның шеберлігі де жоғары деңгейде болу керек. алайда бұл да барлығы емес. Біз бірталай жоғары техника шеберлігіне ие болған ойыншылар жұбының жұпты сайыс кезінде үлкен жетістіктерге жете алмағанына куәгерлері болдық. Оның себебі жұпты және бірегей ойыншыларға лайықты ерекшелігінде болды.
Жұпта спортшылар топтасқан болу керек, біріккендігін көрсетіп, қатаң тәртіпті сақтау қажет. Сайыскерге жақсы қатысу керек. Онда сайыста, бірін-бірі түсіну, мықты үміт пен жарыс сезіммен қимылдардың толық келісілген әрекеттер болу керек.
Сайыскерлердің арасында толық бірін-бірі түсінушілік болу керек. олар әрдайым бірін-бірінен үйрену керек. онда сайыс кезінде тығыз өзара әрекет ету болады, өзі үшін жеңу жасау жағдайы да туады, сайыскер үшін де күрделі кезеңдерді азайту пайда болады.
Спортшылар барлық күштерін жұптар қатысушылардың әр қайсысы өзінің стилінің техникалық ерекшелігін көрсету үшін, өздерінің жағымды сапасын, қарсыластың үстелдің жартсына қорғалмаған жерлеріне шабуыл соққыларды орындау, сондай-ақ өзінің бөлігінде әлсіз жерлерін қорғау үшін барлық жағдай жасау, қарсыласқа шабуыл үшін қолайлы жағдай туғыду мүмкіндігін бермеу. Онда ойында ынтасын аудару жиі болады.
Жұптар мұқият құрылуы керек. Жұптарды тапқаннан кейін, бірге жаттығулар жасау керек, әрдайым сайыстардың қорытынды талдауы жасалу қажет, алайда сайыскердің қажеттілігі мен ерекшелігіне жауапты тиімді ойын тактикасын жасау мүмкін емес.
Жұпты ойын кезінде теннисшілерге ойын алаңы бойынша көп орын ауыстырудан басқа ойыншыларға алдына артқа орын ауыстыру қажет, спортшылардың тұру қалпына әсерін тигізеді. Ойыншы үстелдің қасында немесе артында әрдайым бола бермейді, сондақтан теннисшілер келісіп орын ауыстыру үйрену керек, ұшу бағыты мен ұзындығы бар болатын доптарға жауап соққы жасап, ойынды жақыннан ортасынан немесе алыс жерден жүргізу. Жұптың негізгі мақсаты ойын стилі жылдам шабуыл соққы рационалды толық орналастыруды анықтау боолатын. Онда ойыншылар толықтай мықты шабуылды жүзеге асырады. Үстелден дұрыс қашықтық таңдау, біріншіден ойын темпіне және белсенді шабуыл соққы күшіне ықпал етеді, екіншіден ойын кезінде бақылау мүмкіндігін кеңейтіп, ойыншыларға қарстыластар үшін күрделі жағдай туұызуға мүмкіндік береді. Жұпты жылдам шабуыл соққымен, сол қолмен ойнайтын теннисшіден және жылдамшабуыл соққымен жақсы ойнайтын және оң қолмен ойнайтын теннисшімен құруға болады. Ондай жұп оң және сол жақтан соққы орындауға мүмкіндік береді, орын ауыстыруына азайтып және толыққанды оң жақтан қатты шабуыл соққыларды қолдануға мүмкіндік береді.
Жұпты оң және сол жақтан шабуыл соққыларды жасайтын теннисшіге құруға болады және сол жақтан түрткі соққыны орындайтын және оң жақтан шабуыл соққы орындайтын теннисшіден құрылуы мүмкін. Ондай жұп ойынды қатты және жылдам шабуыл соққылармен оң және сол жақтан белсенді шабуыл ойынын жүргізе алады.
Жұпты шабуыл соққыларды немесе сол бұрыштан оң және сол жақтан жазуды орындайтын ойыншылардан құруға болады. Онда олар қарсылас алаңының барлың зонасында салыстырмалы жеңіл қатты шабуыл соққыларда орындауға болады. Оң және сол жақтан жазуды соққысын орындайтын жұп, үстелден қандай болсын қашықтықта бола алады және қарсы жазумен бірге үйлестіруге болады, сондай-ақ ойын зоналарының үлкен бөлігін қадағалауға болады.
Жұп үстелдің қасында жылдам соққыларды жасайтын (немесе айналған жазуды орындайтын ойыншыдан) құралады және үстелден біршама қашықтықта ойнауды ұнататын және топ-спинді орындайтын теннисшіден құруға болады. Алдында тұрған ойыншы шабуыл соққыларды орындайды, ал артта тұрған сайыскер жиі топ-спиндерді орындайды және жылдам шабуыл соққыларды жүзеге асыру үшін сайыскерге қолайлы жағдай туғызады.
Торрдың қасында ойын кезінде, алдында ойнаған ойыншы үшін де, артында ойнайтын ойыншы үшін де табысьы болады.
Жұпты кесіп алуды жақсы орындайтын ойыншыда құруға болады. Үстелден біршама қашықтықта болған сайыскердің бірі, қассыластың алаңының бұрыштар бойынша кесіп алуды орындайды, ал басқасы үстелге біршама жақындау тұрып айналумен және айналусыз кесіп алуды орындайды (егер сайыскердің біреуі оң және қолымен ойнай берсе, онда ол кезедсудің нәтижесін жақсартады). Ойынға қатты шабуыл мінезін береді. Жұпты ойын кезінде ойыншылардың орын ауыстыруы жұпты ойы кезінде одан да көп қозғалу керек. Олар әрдайым соққыларды орындау үшін тұру қалпынөзгерту керек. сайыскерге қозғалуын және жауап соққыларды оырндау үшін кедергі болмайтындай етіп жасау керек. Бір жағдайда ойыншыларға артқа шегіну керек, басқа жағдайда солға немесе оңға жылжу керек. Егер қарсыластың берген добы ортаңғы сызығынан оңға қарай ұшса, онда қабылдайтын ойыншыға артқа қарай шегіну керек, егер қарсыластың жауап соққысы үстелдің оң жақ бұрышына бағытталса, онда допты қабылдау үшін оң жаққа кетіп қалу керек: егер жауап доп ортаңғы сызығының оң жағына бағытталса, онда сол жаққа кетуге қажет.
Өзінің техникасының ерекшелігіне байланысты сайыскерлер сондай-ақ әдеттегідей орын ауыстыруға болады. Мысалы, үстелден біршама қашықтықта артта болған теннисші, алдына-артына қозғалуына болады; үстелден біршама қашықтықта болған сайыскер солға-оңға қозғалады.
Алайда, ерекше жағдай туады. Мысалы, қарсыластар оң жаққа үздіксіз шабуыл соққыларды жасайды, ойыншы күреске қарсы жұпты оң жақ үстелдің қасында оң жаққа-артқа ауысып орын ауыстыруына қажет. Егер қарсыластар күреске қарсы жұптың әр ойыншыдан қарама-қарсы жаққа жауап соққы жасаса (яғни қорғалмайтын жерге соққылар), онда жұп бойынша сайыскерлерге солға-оңға ауыстырып отыратын орын ауыстырулар жасау қажет. Егер қарсыластар ойынды ұзын және қысқа шапшаң соққылармен орындаса, онда сайыскерлерге алдана-артқа қозғалуға қажет.
Теннисшілеге әр түрлі орын ауыстыру тәсілдерімен жақсы ойнау қажет, тек сонда ғана әр түрлі жағдайға машықтануға болады, белсенді ойынды жүргідуге болады. Ал ол үшін жаттығуларда орын ауыстыру нұсқаларын талқылауға қажет.
Екі жұптың жаттығуы кезінде бір жұп басқа жұптың үстелінің бір нүктесінде үздіксіз жауап доптарды орындау керек; ал екіншісі өзінің ойын алаңының шегінен шығып кетпейтіпдей етіп алдына-артқа қозғалып және жауап соққыларды үстелдің жартысына бір нүктеге бірінші болып жасайды. Бұл жаттығу допты бақылауға үйренуге, орын ауыстыру әдістерін үйренуге көмектеседі.
Жаттығулар кезінде жұрты бір ойыншылармен көп доптарды жаттықтыруға ұсынады: бір ойыншы жұптың жағына бір нүктеге соққы жасайды. Жалғыз ойнаған ойыншыға орын ауыстыруына қажет емес, оның соққы беру жылдмдығы өте биік болады. Бұл жұпты ойын кезінде орын ауыстыруға жақсы дамытады. Көрсетілген жаттығулар екі жұптың жаттығуынды қолдануы мүмкін.
Сайыскердің әсерін қарсылас әрекеттеріне күшейту үшін және дұрыс бағалауда үйрену, бұл әрекеттерді тактикалық тәсілдермен бірге физикалық жаттығулармен араластырады. Көрсетілген жаттығуларды жаттығу кезінде қолданған кезде шабуыл соққыларды бір бағытта, доптың ұшу бағытының кенеттен өзгеруі соққыларынын қосуға болады.
Жұптардың орналасу жеріне байланысты ойыншыларды қарсыластарды қозғалуына мәжбүрлеу үшін ақырын әр төмен допты қабылдайтын жұптың қорғалмаған жерлеріне бағыттауын үйрену. Бұл теннисшілерге қарсылас алаңының қорғалмаған жерлеріне соққы беруін ғана дамытып қоймай, осында ынтасын өзіне аударып алуына көмектеседі.
Бұл жаттығулар сондай-ақ бір теннисшіге қарсы ойында қолдануға болады, ойын темпін күшейтуге мүмкіндік береді. Бұл жаттығуларды қолданған кезде негізгі талабы жұпта ойнаған спортшылар кезінде сол-оңға қарама-қарсы бағытта қарсыласқа соққы беруден құралады. Келесі жағдай назарға алынады.
Егер қарсыластар шабуылды диагональ бойынша қабылдаса, онда бұл ойыншысының біреуіне соққыға қарсы түзу бойымен соққы беру керек, ал басқа ойыншыға қарсы диагональ бойынша жасау керек. бұл тәсіл теннисшілерге қарсыластың қорғалмаған жерлеріне қарсы соққыларды дамытуға мүмкіндік береді.
Жаттығулардың кезінде жұптардың біреуі өзінің соққыларын белгілі бір орынмен шектелуге болады. Жауап доптарды өз бетінше жасауға, онда басқасына орын ауыстыруға және соққыларын бір ғана зонаға орындау қажет (сол немесе оң бұрышқа).
Қарсыластардың ойынында осындай жағдай туады: жұптағы ойыншының біреуі әлсіз шабуыл соққыларды орындайды, ал екіншісі кейбір қателіктер жасайды. Ойын кезінде айқын әлсіз жерлерді ойыншыларға қарсыластардың доптың ұшу бағытын өзгетуіне мүмкіндік береді, бұл қателіктерді қолдану үшін және олардың алаңының қорғалмаған жерлеріне соққы жасауға мүмкіндік береді. Бұл тек қана қарсыластың шабуылын басуға ғана, және сайыскердің шабуыл соққыларын орындау үшін көмектеседі.
Ұсынылатын жаттығулар сондай-ақ көп санды доптарға қарсы қолдануға мүмкін немесе бір спортшы бір спортшының ойыны кезінде жұптарға қарсы ойланған кезде қолдануға болады. Бұл жұпты ойнауды дамытып, жауап доптың қозғалыс кезінде бағытын өзгертуін қадағалауға көмектеседі.
Кесіп алуды қолданатын жұптардың ойыны кезінде жаттығуда артқа-алдына қозғалуын талдау керек және орын ауыстыру кезінде шабуылға қарсы тәсілдерін үйрену қажет.
Келтіріген нұсқалар жаттығуларды әр түрлі стилі бар жұптар үшін жарамды. Жаттығу уақыты кезінде және ойынның барлық күшті жақтарын көрсетуге ойында ынтасын жүргізетін жағдай жасау керек. Сондақтан ойыншыға дағдылы соққылармен бірге талданған тәсілдерді, оларды бас және тұрақсыз болып бөлетін, оларды автоматты түрге дейін келтіретін мақсаты ұтыс ұпайын ұту болатын, арнайы таңдау қажет.
Жұпта ойнаудың негізгі тәсілдері. Жұпты ойынның негізгі тезникалық тәсілдерді бірегей ойын тәсілдерінің негізінде құралады, тек қана бір айырмасы, ойыншының жұпта ойлау кезінде әрдайым соққыны орындау үшін қозғалу керек (допты беру тәсілінен басқа). Жұпты топта сайысының ережелері біршама бірегей сайыс кезіндегі ережелерімен ерекшелінеді. Мысалы, жұпты ойын кезінде доп беретін ойыншы оң жақта тұрады, ал қарсыластың алаңының оң жақ бөлігіне ғана доп беруге құқылы, ал допты қабылдайтын қарсылас жауап соққы беруін күтіп оң жақтан тұруға құқылы. Бұл есепті біршама қиындатады.
Жұпты ойнау кезінде қорғау бірегей ойнаудан гөрі біршама қиын екені мәлім. Сондақтан әр соққы жұпты ойнау кезінде сенімді және ынтасы басып алу мақсатын қоятын болу керек.
Жұпты ойнау кезінде ойыншылармен қолданатын техникалық тәсілдерінің негізгілерінің әр қайсысын қарастырайық.
Қарсыластың мүмкін болатын шабуылын тартып алу және доп беру.
Допты беретін ойыншы доп беру тәсілін жақсы орындау қажет – ұзын соққылар мақсатқа жететіндей, доп үселдің шегінен ұшып кетпейтіндей, ал қысқа доптар ұшу траеториясы төмен және торға түсіп кетпейтіндей етіп беру керек. Допқа әр түрлі айналуын да, ұшу бағытының әр түрлі жылдамдығын керек. тек сонда ғана қарсыластың шабуылын және сайыскердің шабуылын басып алу үшін жағдайын жасауға болады. Жұпты сайыстар кезіде доп берген ойыншы өзінің әрекеттерін серіктесімен келсіге қажет шабуылды тартып алу жоғары нәтижелерге жете алмайсын.
Үстелден теннисінде техникалық тәсілдері көп түрлі болғандықтан мәнді ерекшеленеді, әр спортшы доп беру тәсілдерін жасай алады. Ондай жағдайларды жиі кездестіруге болады. Бір ойыншы жақсы доп береді, басқасы шабуылдың тартын алуын жаман орындайды немесе керісінше жақсы орындайды. ондай ойыншыларға сайыстан бұрын мақсаты қарсыластың шабуылын тартып алу және допты беруді қалыптастыру және дамытуды білу болатын жаттығуларға назар аудару қажет, сондай-ақ ойында әрекеттерді үйлестіру қажет.
Шабуыл соққыларды немесе топ-спинді орындайтын қарсыласпен тайталас кезінде, доп дерулерді қысқа, допқа қатты төмен айналуды беру, қысқартылған айналусыз соққымен үйлестіріп, сондай-ақ кенеттен ұзын соққылар немесе доптың үстіңгі және төменгі айналу бар бүйірінен соққылармен үйлестіру қажет. Бұл қарсыласқа допты қабылдауын және шабуылын тартып алуын біршама қиындата түседі. Ол тек қана жазу немесе топ-спинді қолдануға болады.
Кесіп алуды орындайтын қарыластың ойынында, шабуылды тартып алу сирек кездеседі. Жауап ұзын соққыларды жиі тартып алуға болады, мысалы, доптың үстіңгі және төменгі қатты айналуы бар доптың өте үлкен әсер беретін ортаңғы сызығынан оң жаққа оң бұрышқа аздаған ауытқумен қысқа және ұзын доптармен үйлестіруі болады.
Доп берулердің тәсілдері мен оларды қабылдау кезінде шабуыл соққылар.
Ойыншылардың доп берулерінің сын кезінде, олардың орындаған кездегі сапаның артуына, доп беру тактикасын талдауға назар аудару қажет. Жаттығулар кезінде әр түрлі уақыттта үнемдеу үшін қажет әр түрлі тәсілдерді жасауға болады. Ең алдымен доп берулердің әр түрлі тәсілдерін жайлы дамыту үшін жұптар бөліп және ойыншыларды үстелдің оң жақ бұрыштарына тұрғызып қою керек. допқа жылдамдық пен айналуды беретін доп берулермен үйлестіріп, Доптың доп беруін қарсыластың белгілі бір нүктесене талдау қажет, қарсыластың қимылдарына жылдамдату әсерін дамыту, оның соққыларына доптың айналумен және айналусыз соққыны қолданып сәйкесінше қимылдар жасау қажет.
Кейбір жаттығуларда тараптардың біреуі тек доп беруге, ал екіншісі допты тек қана қабылдайды. Егер сайыскер доп беруден кейін көп қателіктер жіберсе, онда шабуыл үшін ынтасын тартып ала алмайды, бұл доп бойынша соққы нақты және тиімді орындалғаны екенін көрсетеді. Және керісінше егер қарсылас доп беруді қабылдаған кезде шабуыл жүргізуге мүмкіндік алса, онда ол соққы қате және тиімсіз орындалған дегенді білдіреді.
Қарсыластан шабуылды тартып алумен доп беруді талдау кезінде ойында жұпта ойнау да бір ойыншының қатысуы мүмкін. Жұпта ойнау кезіндегі бір ойыншысы допты сайыскерге шабуылды тартып алу үшін жағдай жасау үшін жасайды. бірінші болып соғады және қарсыластың алаңының белгілі нүктесне қаылдауға мәжбүр етеді. Сайыскерсіз ойнайтын теннисші, доп берулерді қабылдаған кезде ойынды қиындатпау үшін, жауап доптардың күрделілігін төмендету үшін, жұпта ойнаған теннисшілерге дәл тигізу нақтылығын шабуылды тартып алу кезінде сайыскерлердің орын ауыстыруларын дамытуға мүмкіндік береді. Одан кейін біртіндеп күрделенулерді ұлғайтамыз – сайыскерсіз ойынайтын теннисші, қарсыластың алаңының әр түрлі нүктелеріне жауап соққыларды жасайды, осының нәтижесінде қадам қозғалыстарын дамытады. Қорытындысында сайыскерсіз ойнаған спортшы доп берулердің қай болсын тәсілмен қабылдай алады, алайда талдау жағдайын біртіндеп шабуыл басып алу сайысына жақындатады.
Бұл жұптың берген дор беруін екіншісі қай тәсілмен болсын қабылдай алады, алайда доп беретін тарап үздіксіз шабуыл соққыларды жасау керек. сайыскерлер ұпай ұтып алу үшін соққылардың шабуыл саны үштен көп болмау керек, қарама-қарсы жағдайда жұп ұпйын жоғалтады. Егер үздіксіз соққы шабуылы ойыншыларға ұпай әкелмесе, онда қарсыластан шабуылды тартып алу кезінде допты түсурі зонасы нақты анқыталмған. Соққы шабуылы айтарлықтай қатты болмаған немесе тактикалық тәсілдерді қате қолданған және т.б.
Сайыс кезінде ойыншының мәліметтері белгілі болады. Доп берулерді қалай қабылдайтыны, сондай-ақ оның қорғанысының күшті және әлсіз жақтарын анықтығанға болады.
Доп берулерді қабылдау және қарсыластың шабуылын тартып алумен бірге доп берулерді қабылдау.
Доп берулерді ойыншылармен үстелдің оңжағынан қабылдауы белгілі, ол жұпты ойнау кезіндегі ережелер анықталды. Сондақтан жұпты ойнау кезінде доп берулерді жалғыз ойнаудан гөрі қабылдау жеңілірек болады, сол уақытта ойыншының назары ойнау жеріне аз көңіл аударады, сондықтан қабылдайтын жақ бұл қолайлы жағдайларды өзінің ынтасына аудары алу үшін, қарсыластың шабуылдарында күрес кезінде аса маңызды болады.
Ереже бойынша, ойынша оң жақ доп берулерді қабылдайды. Сондықтан доп беруді қабылдайтын жұптың қандай күйде болуын анықтау өте маңызды. Практикада көретеген жұптар жылдам соққы шабулдарын немесе топ-спиндерді орындайтын ойыншылар кезедеседі. Егер жұп оң және сол соққыны жасайтын жұптан құралса, онда оның әр қайсысы ерекше қолайлы қалпын алады; егер екі сайыскер тек оң жақтан ойнаса, онда олардың әр қайсысы доп берулер кезінде олар оң жаққа алыс жалтармау керек. Доп берудің ортаңғы сызығынан сәл оң жаққа жалтарғаннан кейін қарсылспен берілген допты тез дайындалып қабылдауға қиын, бірақ ынтасын жоғалтып алуға жеңіл болады. Қарсыласпен берілген ұшу ұзындығы мен бағыты әр түрлі болатын допты қабылдау үшін ойыншыға ортаңғы сызығынан сәл оң жақта тұру керек. Алайда кейбір теннисшілер доп берулерді қабылдау үшін сол жақ соққыны жақы орындай алады, сондықтан олар оң жақ үстелдің бұрышына қозғалуына мүмкіндігі бар.
Жұпты ойнау кезінде доп берулерді қабылдауда ынталы мінезіне үлкен мән беру маңызды. Алайда егер доп беретін спортшының техникалық деңгейі әжептәуір жоғары болса, онда допты қабылдаған ойыншыға қатты шабуыл соққылармен ұпайды ұтып алуына қиын болады. Сондықтан жылдам соққыны және жақын зонада жылдам жазу техникасын жқсы үйренген кезде, ойыншы қарсыластың оң жақ бұрышына шабуыл соққыны орындауға болады, сондай-ақ қарсыластың тура денесіне бағытталған шабуыл соққыны сол жақ бұрышқа шабуыл соққымен үйлестіргенен болады. Осымен доптың ұшу бағытын өзгертіп, қарсыласты орын ауыстыруын немесе оның алаңының қорғалмаған жерлеріне жауап соққы жасауға болады. Содан әріптеске көп ретті шабуыл соққысын орындауға қолайлы жағдай туызкға болады.
Доп берулерді қабылдаған кезде әріптестердің арасында толық келісушілік болу керек. Мысалы, доп берулерді жылдам соққымен және жылдам жазумен орындаған кезде, ойыншы жақсылап дайындалып алу үшін уақытынан бұрын әріптеске шартты белгі көрсету керек.
Қарсластың шабуыл соққыларын орындаған кезде, қарсылас та жауап добын оң жақ бұрышқа жасауы мүмкін, әріптеске қозғалатын зонасын ұлғайтуына тура келеді. Егер шабуыл түзу бойымен жасалынса, онда сол жақ бөлігінде ойнаған әріптеске қатты кесіп алу немесе қарсыластың сол жақ бұрышынан оң жақ соққы арқылы шабуылын тартып алуына мүмкіндік береді. Сонда да диагональ бойынша немесе түзі бойынша соққыныі орындалуы әріптестің техникалық ерекшеліктеріне байланысты болады. Оң жақтан соққыны орындайтын әріптес әдетте оң жақ бұрышқа шабуыл соққыларды жасайды; сол жақтан кесіп алуды немесе сол жақ бұрыштан оң жақ шабуыл соққыларды оындайтын әріптес көптеген жағдайларда түзу бойымен ойнайды. Қарсыласпен доп берулер кезінде берілген добы төменгі айналуымен болса, ал қабылдайтын ойыншы шапшаң соққы беру техникасын немесе шапшаң жазуды әлі де нашар орындаса, ондай жағдайларда ортаға немесе диагональ бойынша топ-спинді орындауға болады, қарсыластың әрекеттерін қадағалау үшін, шабуылды тартып алмас үшін және аяғында, жағдайды жақсартып қайтадан шабуыл соққыларды орындау керек. кесіп алуды орындайтын қарсыласпен ойын кезінде оның доп берулерін сенімді қабылдау қажет; қателерді жібермес үшін қатты және қатаң шабуыл соққыларды орындауға керек емес.
Көлденең тәсіл кезінде кесіп алуды орындаған теннисшілер доп берулерді қабылдау кезінде салыстырмалы кесілген және айналған соққыларға жиі жүгінеді, алайда кейбір жағдайларда қарсыласты қиын жағдайға қою үшін жазумен ынтасын басып алуға тырысады.
Егер доп берулерді қабылдаған кезде кесіп алу немесе топ-спинді пайдаланса, онда ең бастысы негізінде оларды әріптеске қарсыластың добын қабылдау үшін қолайлы жағдай туғызу үшін шабуыл соққыларды әлсіз жасайтын ойыншыға бағыттау керек. Жұпта ойнауда шабуыл соққыларды орындайтын бір ойыншысы кенеттен шабуылға ұшыраса, онда оған әріптесті алдын-ала дайындалу үшін қажеттілік керегі туралы ескерту қажет, қарсыластың оң жақ бұрышына жауап соққыларды жасауға мүмкіндік бермеу үшін – бұл әріптестің қимылдардың қысылуына әкеліп соқтыруына мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |