Бақылау сұрақтары: 1.
Азот бөлінбей жүретін, азобірігу реакцияларын түсіндіріңіз.
2.
-Нафтолоранж синтезін сипаттаңыз
3.
1-Фенилазонафтол синтезінің жүру жағдайлары.
4. Гелиантин (Метилоранж) синтезі.
5. Қызыл п-нитроанилин синтезі.
6. Қызыл конго синтездеріне тоқталып реакция теңдеулерін жазыңыз.
№17 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС β-НАФТИЛАЦЕТАТ, ФЕНОЛФТАЛЕИН СИНТЕЗІ β-Нафтилацетат Реактивтер: β-нафтол (судан немесе сұйытылған этанолдан қайта кристалданған)- 5г; сірке
ангидриді- 5,3 мл; натрий гидроксиді- 2,3г; этанол.
Құрал-жабдықтар: дөңес түпті
көлемі 250 мл колба, стакан; кері ауа салқындатқышы; мұз,
сүзуге арналған воронка.
Жұмыс барысы: Көлемі 250 мл дөңес түпті колбаға 2,8 г натрий гидроксидін 25 мл суда
ерітіп құяды да, оған 5г қайтакристалданған β-нафтолды салып колбадағы зат толық ерігенше
араластырады. Ерітіндіге 63г ұнтақталған мұз және 5,3 мл сірке ангидридін қосады (абайлап).
Колбаны кері ауа салқындатқышына қосылған тығынмен жауып қоспаны 15-20 минут
аралығында шайқап араластырады. Бұл кезде β-нафтилацетаттың түссіз кристалдары түзіледі.
Оларды сүзіп сүзгіде сумен жуып ауада кептіреді. Реакция өніміні сұйытылған этанолдан қайта
кристалдайды. Балқу темпетатурасы 68,5
о
С.
Шығымы: 6,5г. β-Нафтилацетат (2-нафтол ацетаты) – түссіз кристалдық зат, этанолдан ине
түрінде кристалданады. Этанолда, эфирде, хлороформда ериді, суда ерімейді.
Фенолфталеин
OH
H
OH
H
O
C
C
O
O
-H
2
O
+
O
C
HO
OH
O
C =
Реакция ерекшеліктері: 1.
Концентрлі H
2
SO
4
жұмыс істегенде сақтық шараларын білу.
2.
Температура – 125-130
о
С-тан аспау керек. Себебі температура жоғарылаған сайын
қосымша реакциялар жүреді.
Реактивтер: Фталь ангидриді – 2,5г; фенол – 5 г; күкірт қышқылы (конц.) – 1мл; NaOH –
5%-дық ерітіндісі; сірке қышқылы; этил спирті; активтелген көмір.
