Жануарлар дүниесі дамуының негізгі кезеңдері

Сабақтың мақсаты: Жануарлар дүниесі тарихи дамуының негізгі кезеңдерін белгілеу.

Даму шежіресінің құрылысының принципі жайында ұғым беру, дамудың өте қарапайымнан күрделіге қарай жүргізілетінін көрсету, жануарлармен адамның шығу тегі жайындағы діни көз қарастардың ғылымға қайшы екенін айту.

Методтары: әңгімеге араластырып отырып баяндау.

Құрал — жабдықтар: Омыртқасыз жануарлардың барлық бейнеленген шағын суреттері.

Сабақтың барысы: Мұғалім сыныпқа қарап мына сұрауларды берді:

Әр түрлі жануарлардың құрылысын зеріттегенде салыстыру методының қандай маңызы бар? Жануарлардың ұрықтың дамуын зерттеудің маңызы қандай?

Жаңа материалды оқыту:

Мұғалім ғалымдардың жануарлар дүниесі жеке топтарының арасында туыстық байланысты және жануарлардың біреулері екіншісінен шығу тегін көрметіп ғана қоймай, сондай-ақ жануарлар дүниесі дамуын негізгі кезеңдерінде анықтайтынын айтады.

Жануарлар дүниесін дамуын үрім бұтақ (Эволюциялық) ағаш немесе шежіре ағашы ретінде бейнелеу қабылданған, оның негізгі діңінен кететін жанама бұтақтары немесе тармақтары жануарлардын жеке типтеріне және кластарына сәйкес келеді. Эволюциялық шежіреде бұтақ дінде қаншама төмен орналасқан болса, оған сәйкес келетін жануарлар топтары соншама бұрын пайда болған және құрылысы да қарапайым болады. Мұғалім осы күнгі қайсы жануарлардың құрылысын өте қарапайым екенін сұрайды. Оқушылар қарапайымдарды атайды. Мұғалім біріншіден төменгі тармақты сызады да: Қарапайымдар типі деп жазады және қарапайым жәндік бейнеленген карточканы соған жапсырып қояды. Сендер қандай құрылысы төмен көп клеткалы организмді білесіңдер. Ішек құрылыстылар қай организмнен тараған. Мұны қандай фактілер дәлелдейді?.

Оқушылар ішек қуыстыларды атайды. Гидра жынысты жолмен көбейгенде бір ғана клеткадан бастап дамитынын естеріне түсіреді. Мұғалім схемаға тағы бір тармақ қосады, ішек қуысты бейнеленген карточканы соған жабыстырады және тисті жазуын жазады. Бұл жерде көп клеткалы жануарлардың бір клеткалы жануарлардан даму жолын қалай көзге елестетуге болатынына тоқталған жөн.

Сондай - ақ колонниялы форма жайында вольвоксты мысалға ала отырып баяндайды. Вольвокстан колонниясында клеткалар бір қабат болып орналасқан, ішек қуыстылардың да дамуының алғашқы сатысында пішіні шар тәрізді болып, қабарғасы клеткалардың бір қабатынан тұрады.