11-тақырып нарықтардың Өзара әрекеттесуі. Is-lm моделі. Мақсаты

Сөйтіп ынталандырушы бюджет-салық саясатының нәтижесінде бір жағынан, жұмысбастылық пен өнім көлемі өседі, ал екінші жағынан, ығыстыру әсерінің салдарынан өнім көлемі азаяды.

1. 
   IS-LM үлгісі (инвестиция-жинақтау, өтімділік-ақша) – экономиканың нақты және ақша секторларының өзара байланысын, игіліктер нарығы мен қаржылық активтер нарғының экономикалық тепе-теңдігін сипаттайды. Бұл үлгі тауар және ақша нарықтарында бір мезгілде тепе-теңдіктің орнауы үшін қажетті табыс көлемі (Y) мен нарықтық пайыз мөлшерлемесі (R) арасындағы үйлесімділікті табуға мүмкіндік береді.
   
2. 
   IS қисығы – игіліктер нарығындағы тепе-теңдікті көрсететін үлгі. Ол теріс көлбеулі болып табылады, өйткені пайыздық қойылымның төмендеуі инвестиция көлемін арттырады.
   
3. 
   IS қисығының жатыңқы болу себептері мыналарға байланысты:
   

• 
  Инвестиция мен таза экспорттың пайыздық қойылымға деген сезімталдылығының аса жоғары болуы;
  
• 
  тұтынуға деген шекті бейімділіктің жоғары болуы;
  
• 
  салық салудың шекті мөлшерлемесінің төмен болуы;
  
• 
  импорттауға деген шекті бейімділіктің төмен болуы.
  

4. 
   LM қисығы – ақша нарғындағы тепе-теңдікті көрсететін үлгі. LM қисығының жатыңқы болу себептері:
   

• 
  ақшаға деген сұраныстың пайыздық қойылымның қарқынына деген сезімталдылығының жоғары болуы;
  
• 
  ақшаға деген сұраныстың ЖІӨ қарқынына деген сезімталдылығының төмен болуы.
  

5. 
   IS және LM қисықтары белгілі бір факторлардың өзгеруі салдарынан оңға немесе солға жылжиды.
   
6. 
   IS-LM үлгісі АD-AS үлгісінің нақтыланған түрі болып табылады.
   
7. 
   IS-LM үлгісі ақша-несие және бюджет-салық саясаттарының қысқа мерзімдегі өзгерістерінің ұлттық табысқа әсер етуін талдау үшін қолданылады.
   
8. 
   Ынталандырушы бюджет-салық саясатының нәтижесінде бір жағынан, жұмысбастылық пен өнім көлемі өседі, ал екінші жағынан, ығыстыру әсерінің салдарынан өнім көлемі азаяды.
   
9. 
   Бюджет-салық және ақша-несие саясаттарын бірге қолдану пайыз мөлшерлемесін өзгертпей, өнім көлемін көбейтуге немесе тұрақты өнім көлемінде пайыз мөлшерлемесін төмендетуге алып келеді.
   
10. 
    Игіліктер нарығы мен ақша нарғының тепе-теңдік деңгейіне сәйкес келетін жиынтық сұраныс көлемі тиімді сұраныс деп аталады.