Бизнес-жоспарды құру әдісі және тәртібі

2. Бизнес-жоспарды құру әдісі және тәртібі.
Бизнес-жоспар – бұл бизнестің жаңа түрін құруға, фирма қызметінің 
жаңа сферасын қамтуға қажетті кәсіпорынның даму жоспары. 
Бизнес-жоспарды жаңадан құрылған кәсіпорындар, сонымен қатар 
экономикасы дамыған ұйымдар жасауы мүмкін. 
Бизнес-жоспар келесі маңызды мәселелерді шешеді: 
-кәсіпорынның болашақта тұрақтылығын және тіршілікке икемділік 
дәрежесін анықтайды, кәсіпкерлік қызметтің тәуелділігін тӛмендетеді; 
-дамудың сандық және сапалық кӛрсеткіштер түріндегі бизнестің 
болашағын анықтайды; 
-фирманың потенциалды инвесторлар жағынан кӛмекті қамтамасыз ете 
отырып, олардың ықыласын және қызығушылығын тартады; 
-жоспарлаудың бағалы тәжірибесін алуға кӛмектеседі, мекемеге және 
оның жұмыс ортасына деген болашақта кӛзқарасын дамытады. 
Бизнес-жоспар 
инвесторлар 
және 
кәсіпкерлер 
арасындағы 
келіссӛздерді бастаудың бастапқы тармағы болып табылады. Кӛбінесе 
бизнес-жоспар шетелдік фирмалармен келіссӛздер жүргізу үшін қажет. 
Бизнес-жоспар кәсіпкерлік жобаны дәлелдеудің формасы ретінде 
бизнестің жоспарлық қызметінің саласына техникалық-экономикалық 
дәлелдеуді бірте-бірте ығыстырады. Онда фирма қызметінің ӛндірістік және 
нарықтық, қаржылық және техникалық, ішкі және сыртқы аспектілеріне 
сәйкес келетін артықшылықтар қарастырылады. 
3.Бизнес-жоспардың 
негізгі 
бөлімдерінің 
мазмұны 
және 
сипаттамасы. 

Ең алдымен бизнес-жоспарды құрастыруға кірісу үшін қажетті 
ақпараттың барлық жиынтығын алуымыз керек. Бизнес-жоспардың құрамы 
мен мазмұны шектелмеген. Ол 6, 8, 10, 18 және тағы басқа бӛлімдерден 
түруы мүмкін. Бизнес-жоспар қаржы-экономикалық іс-әрекетте тиімді 
кӛрсеткіштерге жетуге бағытталған жоспардың бір түрі. 
1 бӛлім – Кәсіпкерлік іс-әрекеттің алға қойған мақсаты. Кәсіпкерліктің 
негізгі мақсаты – пайда табу. Болашақтағы жұмысты белгілей отырып, 
қанша, қандай кӛлемде пайда табуға болатындығын есептеп шығару қажет. 
Сонымен бірге, бұл бӛлімде басқа да мақсаттар кӛзделеді: әлеуметтік 
мақсаттар – тауарлармен атқарылатын қызметтерді кӛбейту, экономикалық 
жағдайларды жақсарту, жаңа мәдени мұралар қалыптастыру, ғылыми-
техникалық, ағартушылық потенциалды үлғайту; іскерлік және халықаралық 
қарым-қатынасты нығайту; кәсіпкердің статусын кӛтеру, кәсіпкердің 
экономикалық потенциалын дамытып, нығайту; басқа да арнайы мақсаттар – 
шетелдермен қарым-қатынас жасау; әр түрлі ассоциацияларға мүше болып 
кіру; кәсіпкерліктің ерекше мақсаты – әр түрлі қайырымдылық жұмыстар 
кӛрсету. 
II бӛлім - Бизнес-жоспардың негізгі кӛрсеткіштері. Түйіндеме. Бұл 
негізгі бӛлім болып есептеледі және мынадай бӛліктерден тұрады: 
-басты мақсат 
-ӛнімнің қысқаша мінездемесі, айрықша ерекшеліктері 
-қойылған мақсатқа жетудің жолдары мен әдістері 
-жобаны орындау мерзімі 
-шығындар кӛлемі 
-болжаулы тиімділік пен соңғы нәтижелер 
-нәтижелерді қолдану аясы 
Негізгі жалпы кӛрсеткіштер: 
-ӛндіріс пен шығарған ӛнімді сату кӛлемі 
-пайда түсім кӛлемі 
-ӛзіндік құнды азайту және қарызға алған қаражат 
-рентабельділік 
Арнайы кӛрсеткіштер: 
-сатылған тауарлар мен атқарылған қызметтің сапасы, саны және 
ерекшеліктері 
-салымдардың қайтарымдылық уақыты 
-жоспарланған нәтижелерге жетудің кепілділігі 
III бӛлім – Тұтынушыларға жеткізілетін ӛнімдер мен атқарылатын 
қызметтердің мінездемесі. Бұл бӛлімнің кӛрсеткіштері: 
-ӛнімнің сыртқы түрі, сипаттамасы, суреті, безендірілуі және т.б.; 
-кәсіпкерлік тауардың тұтынушылары туралы түсініктемелер (тауарға 
сұраныс, аймақ, ұйым туралы хабарлар); 
-кәсіпкерлік ӛнімді сату бағасының болжамы 
IV бӛлім – Сату нарығын, сату кӛлемін талдап, бағалау. Бұл бӛлімде 
ӛндіріс кӛлемі, сату кӛлемі анықталады. Маркетингтік зерттеулер жүргізіліп, 
бәсекелестер мен баға саясаты және олардың мүмкіншіліктері зерттеледі. 

V бӛлім – Ұйымдық шаралар мен жұмыс жасау жоспары.Кәсіпкерлік 
бағдарламаға – маркетинг, ӛнім шығару, ӛнімді сатып алу, сақтау, 
тасымалдау, сатып алушыға әртүрлі деңгейдегі қызмет кӛрсету жатады. 
Ұйымдық 
шараларға 
–
бизнес-жоспардыорындауды 
басқару, 
жобаны 
басқарудың ұйымдық құрылымы, орындаушылардың іс-әрекетін қадағалау, 
еңбекақының арнайы формаларын ұйымдастыру шаралары, кадрларды 
дайындау, есептеу және бақылау жатады. 
VI бӛлім – Ресурстармен қамтамасыз ету. Бұл бӛлімде ресурстардың 
түрлері және кӛлемі жайында және ресурстарды қолдану әдістері жайлы 
анықтама беріледі. Ресурспен қамтамасыз етуге – материалдық ресурстар, 
еңбек ресурстары, қаржы ресурстары, ақпарат ресурстары жатады. 
VII бӛлім – Жобаның тиімділігі. Бұл бизнес-жоспардың соңғы бӛлімі, 
мұнда кәсіпкерліктен алынған тиімділік есептелінеді. Тиімділіктің негізгі 
кӛрсеткіштеріне – пайда және рентабельділік кӛрсеткіш жатады. Сонымен 
қатар әлеуметтік және ғылыми-техникалық тиімділік есептелінеді.