1сабақ. Өлкетанудың ұғымы, мақсаты мен міндеті. Негізгі түсініктер және олардың анықтамасын жаз

3. Сызбаны толтыр.

Қазақ тарихы. Жазба дерек көздері

1. Өлкетану қандай ғылым?

А) Белгілі бір өлке туралы білімдер жиынтығы

B) Ғылыми пәндердің обьектісі

C) Белгілі бір өлкенің өндіргіш күштері мен қоғамдық құрылысы

D) Белгілі бір өлкенің табиғат байлығы

E) Ғылыми зерттеулердің жиынтығы

2. Алғашқы кездері өлкетану ретінде нені түсінген?

А) Белгілі бір өлкенің табиғат жағдайларын зерттеуді

B) Белгілі бір өлке туралы білімдер жиынтығын

C) Белгілі бір өлкенің қоғамдық құрылысын

D) Белгілі бір өлкенің өндіргіш күштерін

E) Ғылыми зерттеулердің жиынтығын

3. Өлкетану жұмыстарының негізгі бағыттары

А) Мемлекеттік, қоғамдық, мектептік

B) Әдеби, тарихи, географиялық

C) Археологиялық, этнографиялық, архитектуралық

D) Ауызша, жазбаша, әдеби

E) Әдеби және тарихи

4. Мектептегі өлкетану жұмыстарының мақсатары

А) Ағартушылық және тәрбиелік

B) Білім беру және жеке тұлғаны дамыту

C) Ғылыми зерттеу және тұлғаны дамыту

D) Экскурсия және Экспедицияларға қатысу

E) Әдеби және тарихи

5. Мектептік өлкетану қандай міндеттерді шешеді?

А) Білім беру және тәрбиелеу

B) Білім беру және оқыту

C) Ғылыми зерттеу және тұлғаны дамыту

D) Білім беру және жеке тұлғаны дамыту

E) Саяси және қоғамдық

6. Мектептік өлкетану жұмыстарын кім басқарады?

А) Мұғалім

B) Директор

C) Оқу ісінің меңгерушісі

D) Тәрбие ісінің меңгеруші

E) Білім министрлігі

7. Тарихи өлкетанудың ғылым ретінде қалыптасқан кезеңі

А) ХҮІІІ ғ

B) ХХ ғ

C) ХҮІІ ғ

D) ХІХ ғ

E) ХҮІ ғ

8. Тарихи өлкетанудың түрлері

А) Археологиялық, этнографиялық, архитектуралық

B) Мектептік және ғылыми

C) Саяси және мәдени

D) Қоғамдық және мәдени

E) Ауызша және жазбаша

9. Қазақ даласын ғылыми тұрғыда алғаш зерттеген кімдер болды?

А) Орыс ғалымдары

B) Қытай ғалымдары

C) Неміс ғалымдары

D) Ағылшын ғалымдары

E) Италия ғалымдары

10. Тарих қашан ғылым ретінде қалыптаса бастады?

А) Антикалық дәуірде

B) Ерте орта ғасырда

C) Кейінгі орта ғасырда

D) Қайта өрлеу дәуірінде

E) Қазіргі заманда

11. Археологиялық ескерткіш түрлері

А) Обалар, қоныс-тұрақтар

B) Қару-жарақтар мен салт-дәстүр

C) Тұрмыс бұйымдары мен еңбек құралдары

D) Үй жихаздары мен еңбек құралдары

E) Мәдени құрылыстар мен тұрақтар

12. Ежелгі гректің Архойос сөзінің мағынасы

А) Ежелгіні зерттеу

B) Кешегіні зерттеу

C) Болашақты зерттеу

D) Бүгінгіні зерттеу

E) Қалдықтарды зерттеу

13. Археология ғылым ретінде қашан қалыптасты?

А) ХІХ ғ

B) ХХ ғ

C) ХҮІІ ғ

D) ХҮІІІ ғ

E) ХҮ ғ

14. Тас дәуірі қандай үш кезеңге бөлінеді?

А) Палеолит, мезолит, неолит

B) Төменгі, орта, жоғарғы

C) Коллективтік, рулық, алғашқы қауымдық

D) Рулық, тайпалық, тобырлық

E) Мұз дәуірі, рулық, алғашқы қауымдық

15. Қазақстандағы тас дәуірінің тұрақтары қай жерден табылды?

А) Қаратау маңынан

B) Орталық Қазақстаннан

C) Батыс Қазақстаннан

D) Көкшетау маңынан

E) Арал маңынан

16. Талас аңғарындағы тарихи–мұраларды зерттеу үшін Жамбыл археологиялық пункті қай жылы ашылды?

А) 1938 ж

B) 1937 ж

C) 1936 ж

D) 1935 ж

E) 1939 ж

17. Талас өңіріндегі тас көпір қай ғасырға жатады?

А) ХІІІ ғ

B) ХІІ ғ

C) ХІ ғ

D) ІҮ ғ

E) ХҮ ғ

18. ҮІ-ҮІІ ғғ жататын Ұмай ана ескерткіші Қазақстанның қай жерінен табылған?

А) Билікөл ауылы

B) Амангелді ауылы

C) Дәндібай ауылы

D) Тәңірқазған

E) Күйік асуынан

19. Артефактар дегеніміз не?

А) Мәдениеттің заттай ескерткіштері

B) Мәдениеттің жазба деректері

C) Архив материалдары

D) Ғылыми зерттеу әдістері

E) Археологиялық ескерткіштер

20. Тараздан табылған екі ортағасырлық монша қай қағанат дәуіріне жатады?

А) Қараханид дәуірі

B) Қарлық дәуірі

C) Түркеш дәуірі

D) Қидандар дәуірі

E) Батыс түрік дәуірі

21. Қазба жұмыстары нәтижесінде 1972 жылы тараздан қандай ескерткіш табылып, зерттелді?

А) Монша

B) Сақ қорғаны

C) Тас мүсін

D) Қолөнершілер шеберханасы

E) Мешіт

22. Тарихи өлкетанудың ең негізгі дерек көздері қандай?

А) Археологиялық және этнографиялық

B) Мәдени және тарихи ескерткіштер

C) Әдеби және этнографиялық

D) Топонимика мен тарихи-география

E) Статистикалық мәліметтер мен топонимика

23. Полиолит дәуірінің ең ірі қонысы Тәңірқазған қай жерде орналасқан?

А) Жамбыл облысындағы Қаратау қаласында

B) Шымкент облысындағы Арыс өзенінің бойында

C) Балқаш көлінің жағасында

D) Маңғыстау маңынан

E) Сарысу алабынан

24. "Алтын адам" археологиялық ескерткіші қай жерден табылды?

А) Алматы облысындағы Есік қорғанынан

B) Шығыс Қазақстан облысындағы Бесшатыр қорғанынан

C) Жамбыл облысындағы Тәңірқазған тұрағынан

D) Жамбыл облысындағы Қара-Қыстақ елді-мекенінен

E) Қарағанды маңындағы Нұрманбет қорғанынан

25. Тарихи ескерткіштердегі текстер тарихын зерттейтін ғылымды қалай атайды?

А) Текстология

B) Папирология

C) Нумизматика

D) Сфрагистика

E) Геральдика

ІІ нұсқа

1. Испиджаб қаласының қазіргі атауы?

А) Сайрам

В) Түркістан

C) Ақтау

D) Шымкент

E) Құлан

2. Ұлы Жібек жолы бойында ораласқан қай қаланы білесің?

А) Отырар

В) Ақтау

C) Жетісу

D) Ақмола

E) Орал

3. Яссы қаласының қазіргі атауы

А) Түркістан

В) Сайрам

C) Отырар

D) Сарай

E) Тараз

4. ХҮІІІ ғасырдағы қазақ хандығының астанасы болған қала

А) Түркістан

В) Отырар

C) Тараз

D) Сарай

E) Сығанақ

5. Археологиялық зерттеу жұмыстарының негізгі түрлері

А) далалық және камералық

В) теориялық және практикалық

C) барлау және қазба

D) далалық және практикалық

E) теориялық және камералық

6. Этнография нені зерттейді?

А) Халықтарды, олардың тұрмысы мен мәдениетін

B) Ұлттарды және олардың пайда болуын

C) Нәсілдерді және олардың шығу тегін

D) Мемлекеттерді және олардың пайда болуын

E) рулық құрылысты

7. Этнография қандай ғылымдармен тығыз байланысты?

А) Археология және антропология

B) Филология және логика

C) Нуизматика және геральдика

D) Демография және топография

E) Картография және топономика

8. Этнография жеке ғылым ретінде қашан қалыптасты?

А) ХІХ ғасырдың ортасында

B) ХХ ғасырдың басында

C) ХХ ғасырдың ортасында

D) ХҮІІІ ғасырдың соңында

E) ХҮІІ ғасырдың ортасында

9. ХҮІІІ ғасырда Қазақстанды зерттеген орыс этнографы кім?

А) Татищев

B) Радищев

C) Ломоносов

D) Пугачев

E) Ушаков

10. Қазан революциясына дейінгі Ресейдегі ең ірі этнографиялық зерттеу орталығы

А) Орыс географиялық қоғамы

B) Орыс Антропология және этнография мұражайы

C) Солтүстік орыс қоғамы

D) Оңтүстік орыс қоғамы

E) Сібір архивтері орталығы

11. Ремезовтың Сібір халықтарының этнографиясы туралы негізгі еңбегі қалай аталды?

А) Сібірдің сызба кітабы

B) Сібірдің жылнамалары

C) Сібір бұратаналары

D) Сібір халықтары

E) Сібірдегі аз ұлттар

12.Шығу тегі бойынша туыс және физикалық белгілері бойынша ұқсас адамдар тобы

А) Нәсіл

B) Этнос

C) Ұлт

D) Халық

E) Тайпа

13. Әлемде ең негізгі қанша нәсіл бар?

А) 3

B) 2

C) 4

Д) 6

E) 5

14. Қазақ халқының жеке этнос ретінде қалыптасу процесі қашан аяқталды?

А) ХҮ ғ

B) ХІХ ғ

C) ХҮІІ ғ

D) ХХ ғ

E) ХҮІІІ ғ

15. Қаз ССР Ғылым академиясының тарих, этнология және археология институты қай жылы ашылды?

А) 1945 ж

B) 1940 ж

C) 1964 ж

D) 1950 ж

E) 1947 ж

16. Орал өлкетану қоғамында қызмет еткен қазақ этнографы кім?

А) С.Бабажанов

B) Б.Дауылбаев

C) А.Жантөрин

D) Б.Наурызбаев

E) Б.Қаратаев

17. Шығу тегі, мәдениеті мен тілі ортақ адамдар тобы

А) этнос

B) неке

C) нәсіл

D) халық

E) тайпа

18. Батыс Сібір өлкетану қоғамында жұмыс істеген қазақтар кімдер?

А) М.Шорманов, Ш.Ш.Уәлиханов

B) М.Бабажанов, Т.Сейдалин

C) Б.Қаратаев, Ұ.Асауов

D) А.Бейсенов, С.Жантөрин

E) Б.Наурызбаев, Х.Қаражанов

19. ХІХ ғасырдағы Ташкенттің ғылыми-өлкетану мекемелерінің негізгі зерттеу орталығы қай аймақ болды?

А) Оңтүстік Қазақстан

B) Шығыс Қазақстан

C) Орталық Қазақстан

D) Батыс Сібір

E) Батыс Қазақстан

20. Белгілі өлкетанушы П.П.СеменовТянь-Шанский ғылыми зерттеу жұмыстарын қайда жүргізді?

А) Жетісуда

B) Батыс Қазақстанда

C) Шығыс Қазақстанда

D) Алтай өлкесінде

E) Шығыс Түркістанда

21. "Қазақтардың дене және ақыл-ой тәрбиесі" атты еңбегінің авторы кім?

А) Е.Букин

B) Қ.Қастеев

C) Н.Жетпісбаев

D) Ш.Ибрагимов

E) А.Жантөрин

22. Қырғыз-қазақ немесе қырғыз- қайсақ далаларының сипаттамасы еңбегінің авторы кім?

А) А.И.Левшин

B) Ш.Ш.Уәлиханов

C) Я.В.Ханыков

D) Л. Мейер

E) В.В.Григорьев

23. Қазақстанда өлкетану жұмыстары қай ғасырда қолға алынды?

А) ХІХ ғасырдың 2-ші жартысы

B) ХІХ ғасырдың басы

C) ХҮІІІ ғасырдың аяғында

D) ХХ ғасырдың басында

E) ХІХ ғасырдың ортасында

24. Географиялық, статистикалық және этнографиялық материалдарды өңдеу және тарату жұмыстары қандай өлкетану қоғамына тән міндеттер?

А) Жергілікті өлкетану қоғамы

B) Географиялық қоғам

C) Ғылым академиясы

D) Облыстық мұражай

E) Архивтер

25. Қазақстандағы бірінші Өлкетану жұмыстарындағы зерттеу орталығы болған қай қала?

А) Орынбор

B) Орал

C) Омбы

D) Семей

E) Ақмола