2 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары
Абай (Ибраһим) Құнанбаев (1845-1904 жж.)
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
| Абай (Ибраһим) Құнанбаев (1845-1904 жж.)
– ақын, композитор, ойшыл, философ. XIX ғасырдың аяғында қазақ даласында сорақы әділетсіздік қатынастары үстемдік алды. Абай қиянатшыл қатынастарды жақтаушыларға қарсы тұрып, әділетсіздікке көне алмады. Ол қазақтың кедейшілігімен күресіп, қанаушылардың жауы болды. Абай – сыншыл реализмнің негізін қалаушы, ”Қара сөздердің авторы».Абай философиясының негізгі принципі: «Адам бол!». Абай поэзиясында оның әлеуметтік және дүниетанымдық көзқарастарды түзіледі: Бас-басына би болған өңкей қиқым, Мінеки, бұзған жоқ па елдің сиқын... ...немесе Бай сейілді, Бір пейілді – Елде жақсы қалмады... Абай да мұсылман дінбасыларын сыңға алды. А6ай адамгершілік (этикалық) проблемаларын зерттеді. Ол адамның басы адамгершілік қасиеттері білімге, оқу-ағарту мен ғылымға құштарлықтан негіз алады деп санады. Тек білімді адам ғана өзінің жейтін наның адал еңбекпен табуға тырмысады, әділетке ұмтылып, өзгеге жамандық жасамайды, келеңсіздіктерге қарсы тұрады. Менсіңбеуші ең наданды, Ақылсыз деп қор тұтып. Түзетпек едім заманды, Өзімді тым-ақ зор тұтып. Абай жалпы көзқарасы бойынша теолог, алайда жеке мәселелерді материалистік тұрғыдан шешеді. Адам дүние мен Құдай үшін жаратылмаған, керісінше, Құдай мен дүние адамның игілігі мен бақыты үшін 6ерiлген. Алла ішімді айтқызбай біледі, ойла, Бендесіне қастықпен кінә қойма. Распенен таласпа мүмин 6олсаң, Ойла, айттым, адамдық атын жойма! Мүмин болсаң, әуелі иманды 6ол, Пендеге иман өзі ашады жол. Абай төмендегі тұғырға табан тірейді: <Біз Алла тағаланы өзінің білгені қатар ғана білеміз, болмаса түгел білмекке мүмкін eмec. 3аты түгел, хикіметіне ешбір хаким ақыл ілестіре алмайды. Алла тағала өлшеушіз, біздің ақылымыз – өлшеулі. Өлшеулі бірлән өлшеусізді білуге болмайды». (Отыз ceгiзiншi сөзінен). Адам Жаратушыны оның жаратқан құбылыстарын зерттеу арқылы таниды. Сол таным арқылы адам өз бойына нағыз адамдық қасиеттерді сіңіре бастайды, Махаббат пен әділеттіліктің құдай мәнінің жоғары формасы екенін түсінетін толық адамға айналады. жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|