20 балдық Бронхтық обструкция синдромының этиопатогенезі туралы түсіндіріңіз

Пневмоторакстың кез-келген түрінің клиникалық көрінісі ауаның өкпеге түскен көлемі мен жылдамдығына байланысты. Ауру қысқа уақытта спонтанды көріністермен, ұзақтығы бірнеше минутқа дейінгі, кеуденің бір жақ бөлігіндегі қатты ауырсынуымен, кейіннен ол толығымен жойылуын немесе тұйық сипатқа айналуын айтады. Науқас көбіне ауырсынудың қай кезде басталғандығы туралы айтып бере алады.

- кеуде клеткасының сəйкес жағында п.б.өткір ауыру сезімі, мойын, қолға берілетін, терең дем алғанда, жөтелгенде жəне қозғалғанда күшейе түсетін;

- кенеттен ентігу;

- тері түсінің өзгеруі ( бозару, цианоз);

- тахикардия;

- суық жабысқақ тер;

- АҚ төмендеуі;

- мəжбүр қалыпта ( жартылай отыру, зақымдалған жағына қарай иілуі, немесе ауырған жағына жату).

- қабырға аралығының кеңеюі, зақымдалған жақта тыныс алу қозғалысы шектелген немесе жоқ;

- дауыс дірілі зақымдалған жақта төмендеген немесе жоқ;.

- зақымдалған жақта тыныс алуы қалып отырады, перкуторлы тимпанит анықталады, өкпенің төменгі бөлігі тыныс алғанда ығыспайды. Көкірек аралық пен сау жеріне ығысуы мен бауырдың төменге түсуінің сол жақтың пневмотораксында байқауға болады;

- аускультацияда зақымдалған жақта тыныс шуының едəуір төмендеуі немесе жоқ болуы, сондай-ақ сау жағында күшеюін анықтаймыз.
Көкірек аралықтың едəуір ығысуында, жүрек қуысына құятын жəне жоғарғы қуыс венасындағы қысымның жоғарылауына алып келетін тамырлардың иілуінде мойындырық веналарының ісінуі байқалады.

Көкірек аралықтың сау жаққа ығысуы мүмкін, мұнда клиникалық белгі ретінде кеңірдектің девиациясы көрінеді.

Егер бронхтың медиастина ішілік зақымдануы болса, онда күштемелі пневматоракссыз жəне плевра ішілік қан кетусіз көкірек аралық эмфизема дамиды.
Қабырғалық плевраның зақымдануында ауа тері астылық клетчаткаға шығады, соның нəтижесінде тері астылық эмфизема дамиды. Ауа тез арада тері асты - май клетчаткасы арқылы кеуде клеткасына, мойынға, бетке, алдыңғы іш қабырғасына жəне т.б.тарайды, жəне де бірнеше сағаттан кейін адамдытанымайтын жағдайға ұшыратады.
Пальпация кезінде тері асты эмфизема аймағында “қар сықыры” сияқты - крепитация сезілді. Ең қауіптісі кеуде аралықтың күштемелі эмфиземасы болып табылады, бұл көбінесе кеңірдектің жəне ірі бронхтардың жарылуында пайда болады. Бұл жағдай қуыс венасындағы қанның айдалуын бұзады жəне үлкен қан айналым шеңберінде қанның іркілуін тудырады – жүректің экстраперикардиальды тампонадасы.

Емі:

1. Есінен танғанда, қан айналымы немесе тыныс тоқтағанда жүрек-өкпе реанимациясы жүргізіледі, бірақ тек алдын-ала плевральді декомпрессиясынан кейін.

2. Гипоксияны коррекциялау – оксигенотерапия.

3. Көкірек аралық эмфизема жылдам өршіген жағдайда, мойындырық ойығы аймағындағы платизма мен теріні көлденең тілік жасау керек (2 см шамасында), ретростернальді кеңістікке абайлап сұқ саусақты кіргізіп, дренаж қойып теріге бекіту керек;

4. Ауырсыну синдромын басу – наркотикалық емес анальгетиктер:

- *кеторолак 30 мг (1мл) тамыр ішіне баяу жəне бұлшық етке.

5. Айқын ауру сезімінде наркотикалық анальгетиктер:

- *морфин 1% 1 мл 0,9% натрий хлориді ерітіндісімен араластырып тамыр ішіне 20 мл-ды 4-10 мл-дан (немесе 2-5 мг) бөліп, əрбір 5-15 мин сайын ауыру сезімі мен ентігу басылғанға дейін немесе жанама əсерлері (артериалды гипотензия, тыныстың тежелуі, құсу) пайда болғанға дейін енгізу керек.

6. Күштемелі пневмоторакста плевральді пункция жасайды.

7. Бронхоспазм дамыған жағдайда – сальбутамол 2,5 мг небулайзер арқылы 5-10 мин ішінде жіберу керек.

8. Гемодинамика көрсеткіштерін жəне қанның оттегімен сатурациясын бақылау, витальді қызметтерді сақтау.