«2021-2022 оқу жылында Қазақстан Республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы»

Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес оқу-тәрбие жүйесі білім берудің барлық деңгейлерінде бірыңғай идеологиялық және құндылықтар тәсілдеріне құрылады. Тәрбие жұмыстары барлық ынталы тараптар: отбасы, білім беру ұйымдары, қоғамның кең ауқымда қатысуымен кешенді түрде жүргізілуі тиіс.

Тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың нормативті-құқықтық базасы мынадай құжаттарға сәйкес жүргізіледі:

1) «Бала құқығы туралы» БҰҰ Конвенциясы;

2) Қазақстан Республикасының Конституциясы;

3) «Неке және отбасы туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі. 2011жылғы 26 желтоқсан;

4) «Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы Заңы;

5) «Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы» Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 4 желтоқсандағы № 214-IV Заңы;

6) «Балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы» Қазақстан Республикасының 2018 жылғы 02 шілдедегі №169-VI Заңы;

7) «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңы;

8) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 27 желтоқсандағы №988 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020 – 2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы;

9) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2019 жылғы 15 сәуірдегі №145 бұйрығымен бекітілген «Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру жағдайындағы Тәрбиенің тұжырымдамалық негіздері.

10) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 1 қазандағы № 525 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасында өлкетануды дамытудың тұжырымдамалық негіздері.

11) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2020 жылғы 12 маусымдағы № 248 бұйрығымен бекітілген 2020-2025 жылдарға арналған «Құндылықтарға негізделген білім беру» жобасы.

Тәрбие жұмысының негізін жалпыадамзаттық құндылықтар (сенім, ақиқат, әсемдік, бостандық, қайырымдылық, жақсылық, махаббат, және т. б.) және ұлттық құндылықтар – (тәуелсіздік, патриотизм, толеранттылық, ана тілі, заңға бағынушылық, этникалық мәдениет, салт-дәстүр) құрайды.

Кешкі мектептің тәрбие жұмысының маңызды ерекшеліктерінің бірі құқық бұзушылық пен қылмыстың алдын алу болып табылады. Ол негізінен білім беру, насихаттау қызметі арқылы жүзеге асырылады, өйткені кешкі мектеп жағдайында тәрбие процесінің өзіндік ерекшелігі бар. Бұл ерекшелік, ең алдымен, оқушылар контингентінің ерекшеліктерімен байланысты:мектепте 15 жасқа толған оқушылар оқиды (375 бұйрыққа сәйкес, 15 жастан бастап, кәмелетке толмағандардың қылмыстық жауапкершілігі 14 жастан басталса да, мысалы, арнайы түзету мекемелерінен 14 жаста келгенде, жүкті жасөспірім қыздар, ерте аналар және жасөспірімдердің басқа да санаттары 15 жасқа толғанға дейін кешкі мектепте оқуға мүмкіндігі жоқ), бірақ бір партада бір уақытта өмірлік ұстанымы әлі қалыптаспаған жасөспірімдер мен дүниетанымы, өзіндік мінезі қалыптасқан, қандай да бір материалдық игіліктерге қол жеткізген және өмірлік құндылықтарына өз көзқарасы бар ересек адамдар отыра алады. Тарихи тұрғыдан алғанда, кешкі мектеп үздіксіз білім беру жүйесінде, ең алдымен, компенсаторлық және бейімделу функциясын орындайды.

Құқықтық тәрбие мектептің, отбасының, қоғамның, құқық қорғау органдарының өзара іс-қимылын ұйымдастыру арқылы тиімді бола алады, ол төрт бағыт бойынша, атап айтқанда, тұтас педагогикалық процесті ұйымдастыру саласында; қоғамның күшін тарта отырып, оқушылардың бос уақытын ұйымдастыру саласында; оқушылардың отбасымен өзара іс-қимыл жасау саласында жұмыс жүргізуді көздейді; құқық оқытушыларының кәсіби дайындығын арттыру саласында жүзеге асырылады.

2-сурет. Құқықтық тәрбиенің біріктірілген әдісі