5В080100 «Агрономия» мамандығына арналған

Температура жоғарылаған сайын суды,қоректік заттарды пайдалану нашарлайды,өйткені ауа ылғалдылығы төмендейді. Ауа ылғалдылығы төмендеген сайын құрғақшылық артады.

Өсімдіктердің тозаңдануын жоғарғы температуралар нашарлатады.

Ауыл шаруашылық өндірісінде вегетациялық және аязсыз кезеңдердің мағынасы үлкен.

Вегетациялық кезеңдегі орташа температура мен оның жиынтығы осы дақыл вегетациясы уақытының басталуы мен аяқталуына дейінгі орташа тәуліктік температураларды жинақтау арқылы шығарылады.

Қазақстан республикасында ауыл шаруашылық дақылдардың әр түрлі аймақьарда өсіреді.Қандай аймақта қай дақылды аудандастыру үшін осы дақылдың биологиялық ерекшелігін, әсіресе вегетациялық кезеңің білу, сонымен қатар аймақтың аязсыз кезеңін анықтауымыз қажет.Өйткені дақылдың вегетациялық кезеңі аязсыз кезеңнен кем болу керек.

Сондықтан бір дақылды белгілі аймақта өсіру үшін сол аймақты мынандай температуралық көрсеткішін анықтау қажет:

1. 
   Орташа температуралар (тәулік, онкүндік, айлық, вегетациялық кезең);
   
2. 
   Биологиялық, минималды, оптималды, максималды температуралар;
   
3. 
   Белсенді тиімді температуралар;
   
4. 
   Вегетациялық кезеңнің ұзақтығы, температураның 0, 5, 10, 15 градустардан жоғарлайтын және төмендейтін мерзімдері;
   
5. 
   Аяқсы кезеңнің ұзақтығы.
   

Ауылшаруашылық дақылдарын жылылықпен қамтамассыз ету жөнінде бүкіл ТМД территориясы 4 аймаққа бөлінеді.

1. 
   аймақ- бұл аймақта вегетация кезеңінде активтік
   

2. 
   аймақ – Солтүстік астық аймағы деп аталады. Бұл жерде активтік
   

Бұл аймаққа жақсы агротехникалық шараларды жүргізіп астық дақылдардан жоғары өнім алуға болады.

3. 
   аймақ- жүгері, майлы дақылдар және қант қызылшасы егіледі. Ал
   

4. 
   аймақ – бұл аймақ мақта, темекі, кенаф және сондай вегетациялық
   

Ауаның температурасына бақылау жүргізу кезінде, әрбір белгіленген мезгілінде температура өлшенеді және өлшенетін уақыттардың арасындағы температураның орнаша, ең жоғарғы және ең төменгі көрсеткіштері анықталады.

Қай ортаның болмасын, температурасы термометрлермен өлшенеді. Температураның өлшем бірлігі – градус. Халықаралық шкала бойынша градус дегеніміз – интервалдың 0⁰ және 100⁰ арасындағы 1/100 бөлігі. 0⁰- мұздың еритін температурасы, ал 100⁰-судың қайнайтын температурасы.

Аспаптар:

Ауаның температурасына бақылау жүргізу үшін термометр қолданылады. Олар төмендегілер: жедел, максималдық және минималдық термометрлер, термометрлер сынапты және спиртті болады. Сынаптың – 38,9⁰-та қататынын еске алып, өте төменгі температураларды өлшеу үшін спирттік термометрлерді қолданады.