6. Дәрістер кешені Тақырып Банктердегі есептердің әдістері, мақсаттары. Сабақтың мақсаты
Банктің жарғылық капиталының есебі
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
6 Лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Шыгарылған
| 13.2. Банктің жарғылық капиталының есебі
Акционерлік коғамның жарғылық капиталы барлық акция-лардың атаулы құны сомаларынан кұралады. Шыгарылган және жарияланган жарғылық капиталды ажыратып қарастыруға болады. Акционерлік қоғам жарғылық капиталды тіркейді және үлкен акция көлемін шыгаруға рұқсат алады (бұл оның құралу кезінде қажет). Бұл акционерлік қоғамға акцияларды шығара отырып болашақта қосымша қаражат жинақтауға мүмкіндік береді. Акциялар шығарылған және айналатын болып бөлінеді. Шыгарылған - бұл басқа әдіспен сатылган немесе өткізілген акциялар. Айналатын - бұл шығарылған және айналыста жүрген ак-циялар. Егер акцияны коғам сатып алған болса немесе оған акцио-нерлер кайтарып берген болса, онда айналатын болып саналмайды. Қоғам сатып алған немесе оның иелігіндегі шығарылған акциялар -сатылып алынған деп аталады. Атаулы құны шетел валютасында анықталатын жарғылык капи-тал есебі Қазақстан Республикасының «Акционерлік қоғам туралы» Заңына сәйкес жүргізіледі. Оның үстіне қоғамның жарияланған жарғылық капитал мөлшері барлык шығарылған акциялар атаулы құнының сомаларының қосындысына тең және бір валютада өр-нектеледі, ал атаулы құны ұлттық және шетел валютасында анық-талады және сол коғамның барлық акциялары үшін бірдей. Атаулы құны шетел валютасымен анықталған акциялар төлемі Қазақстан Республикасының валюталык заңына сәйкес жүзеге асады. 21 «Валюта бағамының өзгеру әсері» бухгалтерлік есептің халыкаральщ стандартына, 9 «Шетел валютасындағы операциялар есебі» бухгалтерлік есептің казакстандык стандартына сәйкес жарғылық капитал, шетел валютасында анықталған акциялардың атаулы кұны, операцияның жүзеге асқан күніндегі валютаның айыр-бас (тарихи) бағамы бойынша есептеледі. Соңғысы кұрылтайшы құжаттарды мемлекеттік тіркеу және жарғылық капиталдың қалып-тасу көздерімен сәйкес келеді. Осылайша бухгалтерлік есептегі 9-стандартының әдістемелік ұсынысына сәйкес жарғылық капиталды теңгенің шетел валютасына қатысты «тарихи» бағамымен көрсетуді ұсынады. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Үлттық банкісімен қоғамның құрылтайшы құжаттарын мемлекеттік тіркеу күніне бекіткен ресми бағамы да қолданылады. Теңгенің шетел валютасына қатысты бағамының өзгеруімен байланысты кейіннен жарғылық капиталды кайта бағалау жүргізілмейді. Осыған бай-ланысты, активтерді шетел валютасында кайта багалау жарияланған жарғылык капиталдың мөлшерімен бірдей сомада жүргізуді ұсынады. Қайта бағалау, кем дегенде, айына бір рет жүргізіледі. Нәтижелерді бейнелеу үшін кірістердің немесе шығыстардың ба-ланстық шоттарына сәйкес дербес шоттары ашылуы кджет. Табыстар шотында (баланстық шот 4750 «___________________ ______________») және шығыстар шотында (баланстык шот 5710 «Өзге кайта бағалау шыгысы») есепке алынатын, жоғарыда көрсетілген активтерді кайта бағалау нәтижесінде оң немесе теріс айырма бойынша калыптасқан сальдо шегінде сома жыл аяғында арнайы ашылған 3028 «_______________________________________» баланстық шотка есепке алынады. Бағалы кагаздар бойынша Ұлттық комиссия мен Әділет минис-трлігінен рүқсат алганнан кейін банк акциялар төлеміне түскен қаражаттарды пайдаланып және оларды жарғылық капиталға кіріс-тей алады. Тіркелген капиталдың төленбеген жарғылык капитал мөлшері баланстық шоттарда есептелінеді, 3001 «Жарияланған жарғылық ка-питал - жай акциялар» бөлігі және 3025 «Жарияланған жарғылык, капитал - артықшылыкты акциялар». Төленбеген жарғылық капитал сомасы жай акциялар - 3002 «Төленбеген жарғылық капитал - жай акциялар» шотта және «Төленбеген жарғылык капитал - артық-шылықты акциялар» - 3026. Жарғылық капитал көлемінің өсуі: Дт 3002 «Төленбеген жарғылық капитал -жай акциялар» 3026 «Теленбеген жарғылық каіжгал - аріыкщылығы бар акциялар» Кт 3001 «Жарияланған жарғылық капиталды - жай акциялар» 3025 «Жарияланган жарғылык капигал - артыкдіылықгы акциялар» • Жарғылық капиталға салымдар төленуі: Дт 2860 «Банктік кызмет бойынша өзге кредиторлар» Кт 3002 «Төленбеген жарғылық капитал - жай акциялар» 3026 «Төленбеген жарғылық капитал - артықшылықты акциялар» және (немесе) Дт 1001 «Кассадағы колма-қол ақша» «Банктің Қазакстан Республикасы Үлттық банкіндегі корреспонденттік есепшоты» - сату бағасы бойынша Кт 3002 «Төленбеген жарғылык капитал - артықшылығы бар акциялар» - атаулы кұны бойынша 3026 «Төленбеген жарғыльщ капитал - артықшылықты акциялар» - атаулы кұны бойынша 3101 «Акциялар бойынша сыйақылар» - сату бағасы мен атаулы құны арасындағы айырма • Жарғылык капиталға салымды шетел валютасында төлеген кезде келесі өткізбелер жүргізіледі: Дт 1001 «Кассадағы колма-кол акша» 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары» 2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы» 2858 «Банктін шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы» Сонымен бір уақытта теңгеде: Дт 2859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы кұны (валюталық қысқа позицияның)» 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы» Кт 3002 «Төленбеген жарғылық капитал - жай акциялар» 3025 «Жарияланған жарғылық капитал - артықшылықты акциялар». жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|