Судың беттік керілу коэффициентін тамшының үзілуі және сұйықтың капилляр бойымен көтерілуі әдістерімен өлшеу.
Жұмыстың мақсаты: судың беттік керілу коэффициентін тамшының үзілуі әдісімен өлшеу және сұйықтын капилляр бойымен котерілуі әдістерімен өлшеу, зерттеу.
Керекті құралдар: зертханалық таразы, гірлер, штангенциркуль, өлшемі 1 10см қаңылтыр өлшеуіш сына, ине, миллиметрлік бөліктері бар 30 см-лік өлшеуіш сызғыш, конус тәріздес құты (колба), стақан, сабағы қысқа конус тәріздес құйғы (воронка), шүмегі бар және ұшының диаметрі 3-4 мм болатын шыны резеңке түтін, жаппай жұмысқа арналған штатив, тазартылған су.
Теориялық түсінік. Беттік керілу сұйықтың беттік қабатының шекарасына әрекет ететін Fбеттік керілу күшінің, сол шекараның ℓ ұзындығына қатынасымен өлшенеді: .
Сұйықтың беттік керілуі шектелетін шекералардың табиғатына және сұйықтың температурасына тәуелді. Берілген жұмысқа судың беттік керілуін екі тәсілмен, тамшының үзілуі және сұйықтың капилляр бойымен көтерілуі әдістерімен өлшеу қажет.
1 Бірінші әдіспен өлшеу үшін 13.4-суретте көрсетілгендей құрылғы жиналады. Ұшы 3 шыны, 2 краны бар резеңке түтік 1 құйғыға кигізіліп штативке бекітіледі. Құйғыға таза су құйылады. Шүмек арқылы судың жеке тамшылары стақанға ағатындай етіп реттеледі.
Тамшының үзілер мезетінде беттік керулер күшінің F модулі массасы m тамшының Fау ауырлық күші модуліне тең болады
F=Fау немесе .
Жұмыстың орындалу тәртібі.
1-тапсырма. Судың беттік керілуін тамшының үзілуі әдісімен өлшеңдер.
1)Дәптерге өлшеу нәтижелерін және есептеулерді жазатын кесте даыйндаңдар (3 кесте).
2 )13.4 –сурет бойнша қондырғы жинаңдар.
3) Өлшеуіш сына мен штангенциркульдің көмегімен шыны ұшының ішкі диаметрін өлшеңдер.
3 - кесте
Тәжірибе
№
|
D,м
|
n
|
М,кг
|
,Н/м
|
Δ ,мм
|
=Δ
|
1
2
3
|
0,006
0,006
0,006
|
80
120
160
|
0, 0081
0,0121
0,0163
|
54
54
54
|
0,16
0,16
0,16
|
1,6·10-4
1,6·10-4
1,6·10-4
|
4) Бос стақанның массасын 0,01г дейінгі дәлдікпен өлшеңдер.
5) 2 кран жабылады (13.4-сурет) да, құйғыға таза су құйлады. Түтіктің астына құты (колба) қойып, кранды жайлап ашып,түтікпен судың жеке тамшы болып ағуы реттеледі, жиілігі минутына 30-40 тамшыдай болғаны дұрыс. Осы шарт
орындалғанда ғана тамшының үзілуі ауырлық күшінің әрекетінен деп санауға болады.
6) Түтіктің астына бос стақан қойып, 80-100 тамшыны санап, стақанға жинап алыңдар.
7) Стақанды тағы да өлшеп, оған аққан тамшының массасын есептеңдер.
8) (13.10) теңдеудің көмегімен судың беттік керілуін есептеңдер.
9) Өлшеулердің абсолют және салыстырмалы қателерін мына теңдеулермен есептеңдер:
10) Өлшеулер мен есептеулер нәтижесін 3- кестеге жазыңдар.
Достарыңызбен бөлісу: |
