8/7 Әдістемелік нұсқау Жалпы білім беретін мектептің 8/7-сынып мұғалімдеріне арналған құрал қазақстан тарихы
жүктеу/скачать 1,11 Mb. Pdf көрінісі
|
e2c00f623344b2127e520f0c84e29d6b
| Көрнекілік: фотоклип (слайд-шоу).
Мақсатты айқындау Қазақ жеріндегі байырғы қоныстар мен қазақ ауылының байланысын сипаттау; дәстүрлі мерзімдік қоныстар: қыстау, көктеу, жайлау, күздеуді пайдаланудың аймақтық ерекшеліктері, мерзімдік қоныс көлемі, қоныс таңдау, адам мен табиғат байланысының дәстүрлі шаруашылықты реттеудегі ерекшелігін айту; дәстүрлі қазақ ауылындағы баспаналар жүйесі, киіз үйдің түрлері, дәстүрлі баспана тұрғызудың жергілікті жердің табиғатымен байла- нысы, экологиялық ортаның әсерін, дәстүрлі баспана – киіз үйдің жергілікті ерекшелігі, қыстық баспаналар – бастырма, жертөле, жеркепе, қақыра, уақытша баспаналар – өлшек, шошала, қос тұрғызу мен олардың халықтың тұрмыстық қажетін өтеудегі алатын орны мен мәнінің сипатын көрсету. Дамытушылық маңызы. Дәстүрлі қазақ ауылының келбеті мен сипатын жан-жақты баяндау арқылы, байырғы ата-бабаларымыз дәстүрін, тарихын құрметтеуге баулу. Дәстүрлі қазақ ауылына деген қызығушылығын тудырып, осы тақырыпты ғылыми-шығармашылық тұрғыдан зерттеуге бет бұруға ын- тасын арттыру. Тәрбиелік маңызы. Дәстүрлі қазақ ауылын сипаттай отырып, оқушы- ларды адам мен табиғат арасындағы байланысты сезінуге, қазақ халқының ұлттық құндылықтары мен дәстүрлі тұрмыс-тіршілігін оқыту арқылы отан- сүйгіштікке, патриоттыққа, эстетикалық талғамға тәрбиелеу, экологиялық білім беру. сабақтың деректік материалдары Қазақтар ертеде қыс мезгілінде де киіз үйде отыра берген. Ибн Рузбе- хан бойынша қазақ көшпелілері қыс кезінде керегесін тереңдетіп қазылған шұңқырларға орнатып тігілген, екі қабат киізбен жапқан, етегін құммен көмкеріп, сыртынан қамыспен қоршаған киіз үйлерде отырған, ортасында орнатылған ошақта үнемі от жанып тұрған. Киіз үй көшпелілердің негізгі баспанасы болды. Г.С.Загряжский: “Сырдария қазақтары қыста баспанада отыруға мәжбүр емес. Қыстық киіз үй жаздық киіз үйден кіші етіп тігіліп, 68 бір үзікке кем жабылған. Қыстық киіз үйлерді кейбірі екі киіз үзікпен жапса, кейбірі киіз үй сыртын қамыспен қаптаған. Қыста киіз үйді қоңыр, сұр киізбен, жазда ақ киізбен жапқан”, – деп киіз үйдің мерзімдік сипатын берген. Ал О.Шкапский: “Байлар киіз үйдің сыртынан қыс уақытында тағы бір қабат киіз жабады, кедейлер болса қамыс жабады...”, деп киіз үйдің мерзімдік жабдықталуының әлеуметтік сипатын көрсеткен. Л.Мейер “қыс кезінде де киіз үйде тұруды жалғастырып, жылы болу үшін екі қабат киіз жа- уып, етегін қамыс, құммен бастырған”, – деп қыс кезінде үйлердің қамыспен жабылғандығын тағы да растайды (Картаева Т. Қыстық атақоныс. Взаимо- действие природы и общества в кочевой цивилизации народов Центральной Азии. /Сборник научных трудов. Алматы, 2015. 133 бет). Деректі оқи отырып, ертеде дәстүрлі қазақ ауылдарында киіз үйдің қыс кезінде де тұрмыстық баспананы қамтамассыз еткенін айтыңыз. жүктеу/скачать 1,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|