А. А. Какимова Қазақстан Республикасы тарихы
Атабаев Қ. Қазақ тарихының деректанулық негіздері. Алматы, 2002ж
жүктеу/скачать 356,06 Kb.
|
А. А. Какимова Қазақстан Республикасы тарихы-emirsaba.org
- Бұл бет үшін навигация:
- 25 дәріс
| 1. Атабаев Қ. Қазақ тарихының деректанулық негіздері. Алматы, 2002ж.
2. Атабаев Қ. Деректану. Алматы, 2007ж. Қазақ әдебиетінің даму тарихын зерттеген әдебиеттанушы кім? Ежелгі дәуір әдебиеті қандай ғасырлырды қамтиды және өз кезегінде қандай хронологиялық дәуірлерге бөлінеді? Қ.Жалаири өзінің «Жылнамалар жинағын» орыс патшасы кімге сыйға тартты? №25 дәріс Тақырыбы: Саяси қуғын-сүргін құжаттары – ұлт-азаттығы жолындағы күрес тарихының дерек көзі. Дәрістің мазмұны: 1731 жылдан бастап Ресейге қосылу үрдісімен тікелей байланысты материалдар, негізінен алғанда патша үкіметінің заң актілері, қазақ даласында болып кеткен ресми адамдардың хабарламалары және лауазымды адамдар, ақсақалдар, билер жазған құжаттар. Жинақтың материалдары мынадай бөлімдер бойынша жүйеленген: Қазақстан Ресейге қосылған кезден бастап қазақ хандары мен патша үкіметінің өзара қатынастары; шекаралық соттар мен жазалаудың ұйымдастырылуы; ХІХ ғасырдың 60-жылдарындағы реформаға дейін Сібір ведомствосының қазақтарын басқару; 1867 жылдан бастап Жетісу және Сырдария облыстарын басқару; 1868 жылдан бастап Дала облыстарын басқару; 1886 жылдан бастап Түркістан өлкесін басқару; 1891 жылдан бастап Дала генерал-губернаторлығын басқару. Сонымен жинақта 1822 жылғы «Сібір қазақтары туралы жарғы», 1844 жылғы «Орынбор қазақтарын басқару туралы ереже», 1867-1868 жылдардағы «Уақытша ережелер», 1886 және 1891 жылдардағы ережелер бар. Оқырман ХҮІІІ-ХІХ ғасырлар бойында Қазақ даласында болған әлеуметтік-саяси сипаттағы барлық өзгерістер туралы мағлұмат алады. Бұл топқа ХҮІІІ және ХІХ ғасырлар шебінде Қазақ даласы өмірінде болған әр түрлі оқиғаларды көрсететін, жеке кітап етіп шығарылған құжаттар жатады, өкінішке қарай, ол кітап алғаш көп томдық болып жоспарланған басылым томдарының бірі болып қалды. Қазақстан тарихы (1785-1828) жөніндегі аталған жинақта Кіші жүз қазақтарының Сырым Датов басшылық еткен ірі бой көрсетуі туралы едәуір материалдар бар. Көтерілістің себептері, оның өрістеуі, ол жөнінде патша әкімшілігі тарапынан жасалған әрекеттер және, әрине, нәтижелері туралы деректемелер оның қаншалықты құлаш жайғанын, әлеуметтік бағытын және сәтсіздікке ұшырау себептерін көрсетеді. Деректемелер шаруалардың бой көрсетулеріне тән белгілер – стихиялылығы мен ұйымдаспағандығын, күрестің айқын мақсаттары болмағандығын аңғаруға көмектеседі, алайда, көзімен көргендер көтерілістің негізгі себептері Кіші жүздегі жер мәселесінің шиеленісуінде деп біледі. Кейініректе КСРО ҒА мұрағатының басылымдарында шыққан материалдар олардың сипаты, зерттеулер қамтыған аудандардың басшы құрамы туралы мағлұматты көп жағынан толықтырып, кеңейте түседі. Ал онда сол экспедицияларға қатысушылар еңбектерінің толық тізімі жарияланған. жүктеу/скачать 356,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|