А. Иксодит және жайылым кенелері б. Даму сатыс

Даму сатысы

Кенелерді өз биотоптарында жəне ауыл шаруашылық жануарлар үстінде жою, иксодид кенелері тасымалдайтын адам, мал ауруларынан сақтандырады. Иксодид кенелері өзінің жеке дамуында (онтогенезінде) бірнеше сатыдан өтеді. Оларға жұмыртқа, балапан кене-нимфа жəне имаго жатады. Еркек жынысты кенелермен ұрықтандырған ұрғашылары жануарлардың қанына тойынған соң жерге (жайылымдарда) түсіп, күн сəулесі түспейтін жырыққа, тастар астына, қалың ескі шөп ішіне жəне т.б. жұмыртқалайды. Əр түрлі кенелердің ұрғашылары 3 мыңнан 15 мыңға жуық жұмыртқа салады. Кененің ұрғашылары жұмыртқалаған соң тіршілігін тоқтатады. Үш аптадан кейін жұмыртқалардан алты аяқты балапан кенелері шығып, олар 3-4 күндей омыртқалылардың қанымен қоректенеді. Кейбір кенелердің балапан кенелері жануарлар денесінен түспей, дамуының келесі сатысы нимфаға айналады. Кененің басқа түрлерінде бұл құбылыс жерде өтеді. Нимфа сатысы да 4-6 тəуліктей қан сорғаннан кейін жануарлар денесінен түсіп немесе сол жануардың үстінде-ақ ең соңғы сатысы-имагоға айналады. Əр нимфадан кененің ұрғашысы не еркегі шығады. Кенелердің толық өсіп-даму циклі (айналымы) олардың таралу ареалына байланысты-бірнеше айдан 3-4 жылға дейін созылады.

Біздің елімізде таралған Іxodіdae тұқымдасына жататын жайылым кенелері алты туысқа бөлінеді. Олар мыналар: Hyalomma (шыны көз), Іxodes (жабысқақ), Dermacentor (тері жырғыш), Haemaphіsalіs (қан сүйгіш), Rhіpіcephalus (желпуіш бас) жəне Boophіlus (бұқа сүйгіш). Іxodіdae тұқымдасы кенелерінің қысқаша туыстық морфологиялық белгілері:

Біздің елімізде таралған Іxodіdae тұқымдасына жататын жайылым кенелері алты туысқа бөлінеді. Олар мыналар: Hyalomma (шыны көз), Іxodes (жабысқақ), Dermacentor (тері жырғыш), Haemaphіsalіs (қан сүйгіш), Rhіpіcephalus (желпуіш бас) жəне Boophіlus (бұқа сүйгіш). Іxodіdae тұқымдасы кенелерінің қысқаша туыстық морфологиялық белгілері:

Тұмсығы ұзын

Көздері бар Hyalomma

Көздері жоқ Іxodes

Тұмсығы қысқа

Тұмсық түбі төртбұрышты

жүктеу/скачать 2,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: