А. М. Саидов., Н. Д. Жангабылова, Ж. Е. Балгужинова

6 
1 ӚНДІРІСТІҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СЫЗБАЛАРЫ 
 
1.1 Жабдықтың жіктелуі 
 
Нан пісіру және макарон ӛндірісінің жабдықтары мақсатына қарай 
технологиялық, кӛліктік, энергетикалық, санитарлық-техникалық және қосалқы 
болып бӛлінеді. Бҧл оқулықта тек технологиялық жабдықтар қарастырылған. 
Ӛнімге әсер ету сипаты бойынша жабдықты машиналар мен 
қҧрылғыларға бӛлуге болады. Жҧмыс циклінің сипаты бойынша машиналар 
мен қҧрылғылар мерзімді және ҥздіксіз жҧмыс істейтін жабдықтарға бӛлінеді. 
Механикаландыру және автоматтандыру дәрежесі бойынша машиналар мен 
аппараттар автоматты емес, жартылай автоматты және автоматты жҧмыс 
істейтін жабдыққа бӛлінеді. 
Технологиялық жабдыққа шикізат немесе жартылай фабрикаттар 
механикалық, жылу, биохимиялық немесе микробиологиялық ӛзгерістерге 
ҧшырайтын машиналар, қҧрылғылар мен қондырғылар, сондай-ақ бастапқы 
компоненттерді мӛлшерлеуге және дайын ӛнімді орауға арналған машиналар 
кіреді. 
Процесс кезеңдері мен функционалды мақсатына сәйкес технологиялық 
жабдықты келесі негізгі топтарға бӛлуге болады. 
1.Негізгі және қосымша шикізатты сақтауға және ӛндіріске дайындауға 
арналған жабдық. 
2. Компоненттерді мӛлшерлеуге және температура тҧрақтандыруға 
арналған жабдық. 
3. Жартылай фабрикаттарды дайындауға арналған жабдық. 
4. Жартылай фабрикаттарды ашытуға арналған жабдық. 
5. Қамырды бӛлуге арналған жабдық. 
6. Жартылай фабрикаттарды қалыптауға арналған жабдық. 
7.Дайындамаларды тексеруге, салуға және ауыстырып салуға арналған 
жабдық. 
8. Пісіруге және кептіруге арналған қондырғылар. 
9. Қорытынды операцияларды орындауға арналған жабдық (кесу, буып-
тҥю, ҧстау, мҧздату және т.б.). 
Әрбір жіктеу тобы әрекет принципі және қҧрастырылымның 
ерекшеліктері бойынша ерекшеленетін кіші топтардан тҧрады. 
Технологиялық жабдық шикізатқа немесе жартылай фабрикатқа әсер ету 
сипаты бойынша машиналар мен аппараттарға бӛлінуі мҥмкін. 
Машинада шикізатты немесе жартылай фабрикаттарды механикалық 
ӛңдеу механикалық энергияны тҥрлендіру арқылы машинаның жҧмыс 
органдарына әсер ету арқылы жҥзеге асырылады. 
Аппараттарда жылу, электр, физика-химиялық, биохимиялық және басқа 
да әсерлер жҥзеге асырылады, олар ӛңделген ӛнімнің физикалық, химиялық 
қасиеттерінің немесе агрегаттық кҥйінің ӛзгеруіне әкеледі. Қҧрылғыға тән белгі 
- жҧмыс камерасының болуы. 

7 
Машиналар мен қҧрылғылар ҥздіксіз және мерзімді әрекет ететін болып 
бӛлінеді. Ҥздіксіз әрекетті машиналар мен аппараттар процестің қалыпты 
ағымына қажетті барлық операцияларды орындау жабдықты тоқтатпай, 
ӛңделген ӛнімді ҥздіксіз жылжыту кезінде жҥзеге асырылатындығымен 
сипатталады. 
Мерзімді әрекетті жҧмыс істейтін машиналар мен аппараттарда негізгі 
операциялар шикізатты тиеу, жартылай фабрикаттарды немесе ӛңделген 
материалдарды тҥсіру ҥзілістермен орындалады. 
Әдетте, ҥздіксіз жҧмыс істейтін машиналар мен қҧрылғылар металл мен 
энергияны аз пайдаланады, қарапайым қҧрастырылымымен және жоғары 
ӛнімділігімен ерекшеленеді. Мерзімді жабдықтардың басты артықшылығы-бҧл 
ҥлкен технологиялық икемділік, яғни ӛнімнің сапасын тӛмендетпей, ең аз уақыт 
жҧмсай отырып, сҧрыптан сҧрыпқа тез ауысу мҥмкіндігі. 
Машиналарда жҧмыс органдарына кҥш кӛп жағдайда механикалық 
энергияны механикалық жҧмысқа айналдыру арқылы жасалады. Ӛңделетін 
объект пен жҧмыс органдары арасындағы ӛзара іс-қимыл кинематикалық 
(салыстырмалы қозғалыс жылдамдығы) және кҥштік (технологиялық кҥш) 
параметрлермен сипатталады. 
Қҧрылғылардың негізгі жҧмыс қҧрылғылары әдетте қозғалмайды. 
Аппараттағы энергия оның кӛздерінен ӛңделетін объект ӛзара әрекеттесетін 
жҧмыс қҧрылғыларына беріледі. Кейде қҧрылғыларға ӛңделетін материалдарды 
тасымалдауға, процестерді кҥшейтуге және т. б. арналған қосалқы механикалық 
қҧрылғылар кіреді.

жүктеу/скачать 5,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: