А. Мырзахметов атында

1. 
   Емельянова Н.З., Партыка Т.Л., Попов И.И. Основы построения автоматизированных информационных систем / Донецк.
   
2. 
   Лопатеева Ольга Николаевна, Система автоматизированного формирования учебного расписания в высшем учебном заведении на основе эвристических алгоритмов / Красноярск: диссертация, 2008.
   
3. 
   К. Мезенцев, Автоматизированные информационные системы / Academia, 2010.
   
4. 
   Обзор основных вопросов автоматизированного управления: http://web.snauka.ru/.
   
5. 
   2008 Гвоздева В.А., Лаврентьева И.Ю. Основы построения автоматизированных информационных систем / М: ФОРУМ, ИНФРА - М, 2007.
   

Назарова А.Ж. - магистр техники и технологий

Авторханов Алхазур - студент группы Ис - 42
Аннотация

В данной работе изложены принципы оценки уровня знаний с применением тестирующих программ, представлена многопредметная тестовая оболочка, а так же конструктор, предназначенный для редактирования базы данных с тестовыми вопросами. Описаны экономические и правовые основы для данной системы, а так же эргономические принципы, использованные при проектировании интерфейса тестовой оболочки и конструктора.
Аңдатпа

Тестiлiк сұрақтарымен деректердi негiздiң редакциялауы үшiн арналған конструктор тестейтiн бағдарламалардың қолдануы бар өнер - бiлiмдерiнiң деңгейi көп пәндiк тестiлiк қабық таныстырылған осы жұмыста баяндалған бағалау қағидаттар былайша. Экономикалық сипатталған және осы жүйе, тестiлiк қабығын интерфейстiң жобалау пайдаланылған былайша эргономиялық ұстанымдар үшiн құқықтық негiз және конструктор.
Annotation

In the given job principles of a rating of a level of knowledge with application of testing programs are stated, the multisubject test shell, and as the designer intended for editing of a database with test questions is submitted. Economic and legal bases for the given system, and as the ergonomic principles used at designing of the interface of the test shell and the designer are described.
На сегодня основным средством контроля знаний все чаще становится тест. Тест имеет ряд преимуществ перед письменным экзаменом и позволяет объективнее оценить знания. Также, тест можно использовать не только для контроля знаний, но и для их приобретения, как – будет показано далее.

В настоящее время на рынке программного обеспечения присутствует множество обучающих и тестирующих продуктов. В большинстве своем, присутствующие, обучающие и тестирующие программы, представляют собой довольно высококачественные мультимедийные продукты, неплохо выполняющие функции, для которых они были предназначены, но это зачастую однопользовательские программы, не предназначенные для использования в учебных организациях и не имеющие средства расширения и дополнения своего информационного наполнения пользователем [4]. Программные продукты, которые поддерживают возможность дополнения и модификации своего информационного наполнения, к сожалению, предоставляют лишь очень ограниченные средства и возможности для этого. А так как образование это непрерывно изменяющийся и совершенствующий процесс, то своевременное внесение изменений, дополнений и новых решений в структуру системы обучения и контроля знаний, а также учебной информации это очень важный и критичный по времени процесс. Быстрое и своевременное изменение структуры и данных обеспечивает высокую динамичность процесса образования и его высокое качество. Поэтому нужны высокоэффективные инструменты для внесения этих изменений и автоматизации их внедрения. На основе этих выводов можно сказать, что оптимальной будет такая модель автоматизированной системы тестирования, которая может обеспечить легкое и быстрое изменение, разработку и дополнение своего информационного наполнения, проводить как обучение, так и контроль уровня знаний полученных в ходе обучения, легко управляться и быть масштабируемой [5].

Автоматизированная система контроля знаний Пермского государственного технического университета.

Использование данного "компьютерного экзаменатора", предполагает разные уровни сложности вопросов (легкий, средний и трудный), заданные, как в альтернативной постановке (с предлагаемыми вариантами ответов), так и в не альтернативной, когда студент сам должен сформулировать ответ. Учебный материал может содержать различную информацию (тексты, графику, примеры, задачи и т.п.).

Вопросы, задаваемые компьютером, выдаются в произвольном порядке с использованием датчика случайных чисел. При этом студенту может быть задано от 4 - х до 15 вопросов в зависимости от уровня сложности вопроса и степени правильности ответа. Знания оцениваются по пятибалльной системе с выставлением оценки в журнал, который в последствии может быть проверен преподавателем. Количество попыток тестирования ограничено 5 - ю (может быть изменено). При этом учитывается время, затрачиваемое студентом на обдумывание вопроса. По истечении заложенного времени (которое также можно менять) оценка снижается на один балл. Если студент решает прервать опрос, это отмечается в журнале. Таким образом, преподаватель может проанализировать все действия опрашиваемого в процессе сдачи зачета.

Для проведения опроса (тестирования) по какой - либо теме преподавателю, прежде всего, необходимо создать списки тестируемых групп и контрольные вопросы трех уровней сложности (не менее 10 по каждому уровню), используя специальную программу, которая предназначена только для преподавателя и вход в нее защищен паролем. Вопросы, в последствии, могут корректироваться и дополняться.

Программа написана на языке программирования Delphi и может быть использована не только для контроля знаний студентов преподавателями, но и для самоконтроля или обучения студентов различным дисциплинам, которые допускают частичную или полную формализацию.

Тестирующая программная оболочка отдела информатизации и технических средств обучения КГТУ (г. Казань).

Данная оболочка позволяет: создавать тесты различного типа и содержания, использовать при создании тестов возможности представления символьной и графической информации, проводить тестирование на современном уровне, с соблюдением конфиденциальности и в привлекательной форме, устанавливать жесткий временной контроль над тестированием; производить обновление тестовых заданий, обрабатывать результаты тестирования автоматически.

Таким образом, с помощью компьютера преподаватель может достаточно быстро построить систему контрольных или тестовых заданий. При этом значительно облегчается процесс обработки результатов и выставления оценок.

Выполнение каждого теста начинается с «заставки», на которой представлена информация о теме теста и конкретных вопросах программы подлежащих проверке. По ходу выполнения теста на экран выводится информация о том, сколько вопросов содержит тест, и какое по счету задание выполняется (рис. По окончании выполнения теста для испытуемого выводится результат тестирования; для преподавателя формируется файл данных (протокол), в котором фиксируется информация о количестве и номерах правильных и неправильных ответов на вопросы, процентной доли знаний и времени тестирования.
ЛИТЕРАТУРА

1. 
   Гайнулин А.Г. Управление ресурсами в беспроводных сетях с переменной топологией / Гайнулин А.Г. // - Автореф. дисс. .докт. филос. наук. НГТУ - Н. Новгород: Изд. НГТУ, 2009.
   
2. 
   Климов И.А. Пояснительная записка к курсовому проекту по дисциплине «Проектирование средств и систем ТКС» Донецк 2013 г.
   
3. 
   Определение сетей MANET [электронний ресурс], - Режим доступа: http: // ru. wikipedia. org / wiki / MANET.
   
4. 
   Определение сенсорных сетей [электронний ресурс], - Режим доступа: http: // habrahabr.ru / post 95011.
   
5. 
   В.М. Винокуров., А.В. Пуговкин., А.А. Пшенников., Д.Н. Ушарова., А.С. Филатов Маршрутизация в беспроводных мобильных Adhoc - сетях: научная статья. / В.М. Винокуров, А.В. Пуговкин, А.А. Пшенников, Д.Н. Ушарова, А.С. Филатов // Доклады ТУСУРа, №2 (22), часть 1, декабрь 2010 - С. 288 - 293.
   
6. 
   Терновой М.Ю. «Мобильные сети: IP маршрутизация и алгоритмы MANET маршрутизации».
   

Евниев Бекит - к.ф. - м.н., доцент

Қадырбек Мұстафа Мұқтарұлы - «Ақпараттық жүйелер»

мамандығының 4 курс студенті

Электронды оқытудың негізгі мәселелері ақпараттық - коммуникативтік технология негізінде ақпараттық білім беру ортасын құру және оны тиімді пайдалану болып табылады. Электронды оқулық мынандай жағдайларда тиімді: кері байланыспен лезде қамтамасыз ете алады; гипермәтіндік түсініктемелердің көп рет қолданған кезде уақытты үнемдейді; белгілі бір бөлім бойынша білімді тексереді; қысқа мәтінмен көрсете, айта және модельдей алады. Білім берудің кез келген саласында "Электрондық оқулықтарды" пайдалану студенттердің танымдық белсенділігін арттырып қана коймай ойлау жүйесін калыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды [1].

Қазіргі кездегі шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті күшейте түсуде. Білім беруді ақпараттандырудың президенттік бағдарламасы электронды оқулықтарды жасауға себепші болды. Бүгінгі күнде ЖОО білім берудің мазмұнының 60% - ы және кәсіби білім берудің 10% -ы түрлі сандық интерактивті мультимедиалық білім беру ресурстарын (СИМБР): электронды оқулықтарды (ЭУ); мультимедиалық оқыту бағдарламасын (МОБ); виртуалды саяхаттарды (ВС); электронды дидактикалық құралдарды (ЭДҚ) және т.б. жасау жолымен сандық форматқа көшірілуде. Электронды оқулық – бұл студентке ғана емес, сонымен қатар оқытушыға көмек. Бұл электронды оқулықтың авторларымен яғни, әріптестеріменқашықтан кәсіби қарым - қатынас жасау құралы. Өйткені біздің электронды бағдарламалар – бұл көбінесе дайын сабақ конспектісі. Сондай - ақ, оның жан - жақтылығының арқасында, олар әдістемелік деректер қоры бола алады [2].

Оқытудың тиімділігі оқытудың жеке тұлғалық стиліне, яғни, студентке оқу материалын тиімді сипаттайтындай қабылдау механизміне тәуелді болады. Осыған байланысты оқу іс - әрекетін тиімді қамтамасыз ету бәрінен бұрын студенттердің өзіндік іс - әрекетін, оқытушының әрбір студентпен жеке тұлғалық оқу іс - әрекетін сүйемелдеуді және жобалар мен оқу жұмыстарын оқытушылармен бірге ұйымдастыруды жобалайды. Осылайша ақпараттық технологиялардың дамуы жаңа әдіс - тәсілдердің пайда болуына және сонымен бірге оның сапасын жоғарылатады.

Дегенмен электрондық оқулық кәдiмгi кiтапты толық ауыстырмайды және ауыстыра алмайды. Электронды оқулықтардың, дәстүрлі қағаз кітаптардан айырмашылығы «жанды» болып келеді және педагогика ғылымдарының негізін салушы Ян Амос Каменский тұжырымдаған: «Барлық мүмкін деген нәрселерді қабылдауды сезіммен жүзеге асыру керек, атап айтқанда: қабылдау үшін көруді, көзбен; естуді есту қабілетімен; иістерді иіс түйсігімен; дәмге тиістіні дәммен; түйсікке қатыстыны түйсіну жолымен. Егер қандайда болмасын затты бірнеше сезіммен қабылдау керек болса, бірнеше сезімді салу» дидактиканың алтын ережелеріне сәйкес келеді. Электронды оқулықтар және СИМБҚ - ның басқа да түрлері интерактивті, олар дыбысталған, оларда студенттің жауаптары елеусіз қалмайтын шынайы қарым - қатынастың элементтері бар.

Әрбір электронды оқулық үлкен авторлық ұжыммен даярланады, біріншіден ғылым докторлар мен кандидаттар, профессорлар мен доценттер, республикамыздағы қандай да болмасын пән саласындағы ең жақсы мамандар. Сонымен қатар, авторлық ұжымға педагог - технолог, әдіскер және міндетті түрде бағдарламалаушы, жан бітіруші, дизайнер, дыбыс операторлары және басқалар кіреді.

Электронды оқулықтарда студент оқу материалына жүгінуін қаншалықты қажет етсе, соншалықты мүмкіндік береді. Ол бір тапсырманы, оның ең жақсы нәтижесіне жеткенше орындауы мүмкін. Электрондық оқулық сырттай (дистанциондық) оқу формасының өзекті кезеңі болып табылады. «Электрондық оқулық» терминінің көп таратылғанына қарамастан, әртүрлі туындыгерлер оған алуан түрлі мағыналарды береді. Жалғыз жалпы қабылданған белгісі болмаса да, дегенмен, оны оқытатын программалардың көптеген түріндегі біреуіне ғана жатқызуға болмайды. Электрондық оқулықты программалық - әдістемелік комплекске жиі жатқызатын болды. Мұндай электрондық оқулықтар оқу курсын өз бетімен немесе оның үлкен бөлімдерін оқып үйренуге мүмкіндік береді және құрамында қарапайым оқулықтың, анықтамалықтың, есеп кітапшасының және зертханалық сабақтардың қасиеттерін біріктіреді. Осы электрондық оқулық дәстүрлі оқыту тәжірибесінің баламасы емес, қосымшасы болып табылады және студенттің кітаптармен, конспекттермен, жаттығулармен және т.б. жұмыс істеуін алмастырмайды. Электрондық оқу құралының ақпараттық технологиялар мен мультимедиялық мүмкіндіктерді толық пайдалануын компьютерлер қамтамасыз етеді. Осындай мүмкіндіктерге: оқулық авторының аудиотүсініктемелері; оқу материалына аудио және видеосюжеттердің, анимацияның енгізілуі; контексттік көмекшелерді (подсказка собственный перевод), сілтемелерді (гипертекст) орындау; сандық немесе графикалық түрінде күрделі есептеудің нәтижелерін тез арада орындау; студенттің білімін оперативті өзіндік бақылау (ол жаттығуларды және тесттерді орындаған кезде) жатады.

Электрондық оқулықты құру процесінде автор пәндік аймақ пен ақпараттық технологиялар аймағында білімдар болуы қажет. Тәжірибеде екі маманның ынтымақтастығы – «пәндік - дәріскер» және «программист - маманы» болады. Осы жұмыстың негізгі кезеңдері:

Оқулық мәтінінің «шимай жазу» вариантын дайындау (дәрістер курсы бойынша оқу құралының материалдарын түбегейлі өзгертісе де болады);

Электронды оқулықтың кейбір жеке бөлшектерінің «арнайы» әрекеттестігін құрастыру (оқулықтың рационалдық құрылымы және материалдардың баянадалуын мұқият ойластырған дәйектілік негізінде, мүмкін қиылыс сілтемелерді ұйымдастыру және т.б.), сонымен қатар, аудио және видеосюжеттер сценарийлардың, түрлі иллюстрациялардың алғашқы дайындығын (олар текстте статикалық немесе электрондық компьютерлiк оқулық оқу процесінде динамикалық пайда болады);

Компьютерде электрондық компьютерлiк оқулықтың құрамдас бөліктерін іске асыруға болады [3].

Жоғары оқу орындарында электронды оқулықты кейде «пәндәк дәріскер» деп те атайды. «Пәндік - дәріскердің» ақпараттық технологиялар бойынша кез - келген білімдері аса пайдалы болады, бірақ міндетті емес. Бірінші екі кезеңде автордың біліктілігі пәндік салада және оның ұстаздық, әрі әдіскер мүмкіндіктері үлкен рөл атқарады. Бұған себеп: тек электрондық оқулықты жазу процесінде ғана емес, сол сияқты қарапайым оқу құралын немесе кітапты жазу процесі кезінде автор қиыншылықтарға тап болады. Осы қиыншылықтардың кейбіреулеріне тоқталайық:

Білімдердің айналу процесі мәтін арқылы сызба бойынша іске асырылады: «автордың білімі» - мәтін – «оқырманның білімі». Бірінші кезеңде автор мәтінді жазады, бірақ мәтінде автордың білімі емес, оның белгілі бір ақпараты болады. Күндізгі оқу формасындағы білікті дәріскер көптеген көмекші ресурстарға ие болады да, осы ресурстар арқылы жоғарыда айтылған ысыраптардың азаюына көмектеседі. Сөйлеуде дұрыс қойылған акценттері, вербальды қарым - қатынастардың артықшылықтары зерттелетін тараудағы маңызды жерлеріне назар аудару мүмкіндігін береді. Оған қоса, аудиториямен қайтымды байланысты орнату, материалды ұғыну деңгейіне байланысты дәрістердің жоспарын өзгерту мүмкіндігі болады. Бұл жерде тыңдаушылар сұрақтарының және дәріскердің қажетті сұрақтар рөлі, студенттердің бір - бірімен қарым - қатынасының рөлін бағаламаса болмайды. Көрсетілген мәселелерді ескерген кезде студенттің электрондық оқулықпен жұмыс істеу жұмысын жеңілдейді [4].

Ұстаздың кеңес беру уақыты шектеулі болғандықтан, электрондық оқулықта студенттердің аса көп ықтималдық сұрақтарына жауаптарын ұсынғаны жөн. Материалдың ұғынылуын бақылау үшін тесттерді қолданған жөн. Электрондық компьютерлiк оқулықты дайындаған кездегі маңызды сәті электрондық оқулықтың дара бөліктер қарым - қатынасының сценарийлерін және аудио - видео сценарийларін дайындауы болып табылады.

«Пәндік - дәріскердің» программалық қамсыздандыру туралы білімі аз болғанымен, бұл кедергілерді тудырмайды. Бірақ ол тек өз саласындағы оқулықтармен танысып қана қоймай, басқа да салалардағы оқулықтармен танысуы қажет. Негізгі мақсаты – қазіргі кездегі ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін зерттеу. Аудио - және видео үзінділеріне, формулалардың визуализация әдістеріне, графиктерге, суреттерге, кестелерге және т.б. ерекше назар аудару керек. Мұнда ең бастысы студентке білімді толыққанды жеткізу. Келесі қадам: «пәндік - дәріскер» мен ақпараттық технологиялар маманының үйлесімді жұмысы.

Электрондық оқулықтарды құру технологиялары мультимедиа ортасында оқыту курстарын құрастыру ұзақ және қымбат тұратын процессі болып табылады. Сондықтан, компьютерлік оқу курсының барлық негізгі құру кезеңдерін алдымен жақсылап ойланып жасау қажет. Алдымен, мультимедиа ұсынылатын ортаның оқу курсы таңдалады. Берілген пән бойынша курстардың болжамды шығындары мен уақыттарын анықтау, оның мүмкіндік таралымы және аудиториясын анықтау керек. Мультимедиа типі курсқа қойылатын аудиториялық жалпы талаптарды анықтауға мүмкіндік береді. Негізінде курстың жалпы білімдік оқытылу ерекшеліктерін ескеруі қажет. Олар студенттің жалпы түрлі дайындық деңгейлерімен және компьютерлік білімдерінің деңгейлерімен байланысты. Осы білімдерін тексеру үшін алғашқы тестілеу өтіледі де, студенттің барлық білімі анықталады. Арнайы оқу курстарының да дайындық деңгейлері ескерілу керек. Білетін тақырыптарын қайталамау мүмкіндігі де беріледі. Сонымен бірге пән саласындағы ең соңғы ақпараттармен қамтамасыздандырылуы да қажет.

Қазіргі уақытта электронды білім алу болашақта жаппай ағарту саласын қамтитын жаңа үрдісті шығармашылық еңбек. Үшінші мыңжылдықта қолға алынып жатқан инновациялық жалпыадамзаттық үрдіс. Электронды оқыту жүйесі (е - learning) білім берудің барлық сатысын технологияландыруымен ерекшеленуде.

Электронды оқыту дәстүрлі білім берумен астасып жатыр. Бұл ретте оқытушының сабақ беру шығармашылығын алып тастау деген сөз емес. Керісінше, ЖОО оқытушы тақырыпты түсіндіру барысында небір қызықты дерек - дәйектерді қосымша пайдалануына мүмкіндіктер жасайды. Заманауи оқытушы жаңа техникалық әрі педагогикалық жаңашылдықтарды өзара шебер үйлестіре алатын маман болуы тиіс. Өз дәрісінің режиссурасын, сценарийін өзі жасап, қай жерінде, қалай электронды оқытуды пайдалану керектігін шебер меңгерген болуы тиіс. Яғни, заманауи оқытушыдан үздіксіз жетілу, біліктілігін жоғарылату үдерісін талап етеді. Жаңашылдықты игерген тұлға десек артық емес. Тек шығармашылығы мол оқытушы ғана студенттердің шығармашылық мүмкіндіктерін аша алады, дамытады. Өз бет терінше жұмыс істеуіне, ойлануына дағдыландырады [5].

Қандай мемлекетте болсын болашақ дамуының басты мақсаты адами капиталдың өсуіне байланысты. Біздің еліміздің де ұзақ мерзімді стратегиясының бірі - білім жүйесін әлемдік деңгейге көтеру. Білім саласындағы оқыту үрдістеріне қазіргі заманғы әдістемелер мен технологияларды енгізу қажет. Білім мен тәрбиеніңнегізі, қайнар бұлағы оқуорындары десек, оқулық сол білімнің өзегі, тәрбиенің құралы, ұлттық мәдениеттің ұраны. Осындай озықтыққа элекронды оқулықтардағы олқылықтар жараспайды. ХХІ ғасыр техника заманы болғандықтан елімізде білім беруде орнын ойыпалар сауатты электронды оқулықтар жасау біздің міндетіміз.

1. 
   Беркимбаев К.М., Сарыбаева Ә.Х. Электрондық құрал - болашақ мұғалімдердің кәсіби даярлығын жетілдіру құралы. - Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы, 2008. №4, - 24 б.
   
2. 
   Әбілқасымова А.Е. Компьютерлік технологияларды негізгі мектепте оқу процесінде қолданудың қазіргі жағдайы мен бағыттары / Ұлт тағлымы Білім және ғылым министрлігінің ғылыми журналы. №12. - Алматы: Курсив, 2012. - 45 б.
   
3. 
   Даменова А.Қ. Компьютерлік технологияны сабақта пайдалану жолдары // Компьютерлік технология. №3. - Алматы: Атамұра, 2010. - 120 б.
   
4. 
   Бегдуллаев К.Б.; Автоматизация исследования систем управления. - Алматы: КазПТИ, 2001. - 205 с.
   
5. 
   Халықова К. З. Ақпараттану оқыту әдістемесі. - Алматы: «Рауан», 2008. - 90 б.
   

Великая В.Н. - техника ғылымдарынын магистрі

Мухаметжанов Дархан - «Ақпараттық жүйелер» мамандығының 4 курс студенті
Аннотация

В данной статье рассматривается информация, информационные системы и экономические информационные системы: основные понятия и взаимосвязь.
Annotation

This article discusses the information, information systems and economic information systems: basic concepts and the relationship.
Аңдатпа

Негізгі ұғымдар мен қарым - қатынас: Бұл мақалада ақпарат, ақпараттық жүйелер және экономикалық ақпараттық жүйелерді талқыланады.
Бүгін экономикалық ақпаратты өңдеу идеялар мен әдістерін кең түрлі тәуелсіз ғылыми - техникалық бағыт болды. Деректерді өңдеу жекелеген компоненттері ұйымдастыру және «Экономикалық ақпараттық жүйесінің» (EMS) белгілі экономикалық нысаналы ұғымына бірге ақпаратты өңдеу барлық құралдарды әкеледі қарым - қатынас жоғары дәрежесін жетті. АЭЖ толық зерттеу «ақпарат» және біз қазір қосу оған «жүйесі», тұжырымдамасына негізделген [1].

Ақпараттық жүйе және, бәлкім, ең қарапайым іргелі санаттары (мысалы, геометрия, нүкте ретінде) артық жалпы ұғымдардың терминдерінде бермейді. Сондықтан, одан әрі тек берілген анықтамасы осы санаты түсіндіру және түсіндіру.

Мерзімді ақпарат түсініктеме, хабардарлық тұсаукесерін білдіреді латын АҚПАРАТ, алынған. Ақпарат материалистік философия тұрғысынан ақпарат (хабарлар) көмегімен нақты әлемнің көрінісі болып табылады. Хабарлама - дауыс түрінде ақпаратты ұсыну нысаны, мәтін, суреттер, сандық деректер, графиктер болып табылады. кестелер, т.б. Кең тұрғысынан, ақпарат - бұл адамдар арасындағы ақпарат алмасу, жанды және жансыз табиғат, адамдар мен құрылғылар арасында сигналдардың алмасуды қоса алғанда, ғылыми ұғымдар болып табылады.

Ақпараттық - объектілер мен қоршаған ортаны құбылыстар, олардың параметрлері, қасиеттері, және олар туралы белгісіздік қолданыстағы деңгейін төмендету қабілетті, толық емес білім туралы ақпарат [2].

ХХ ғасырдың ғылыми - ұғымдар: ол т.б. адамдар, адам мен машинаның, жануарлар мен өсімдіктер арасындағы қарым - қатынастар болып табылады.

Өте жалпы ресурс, ұқсас материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын ақпарат көрінісі болып табылады. - Мәселе, энергетикалық және ақпараттық өзі түрлендіру байланысты процестерді жақсартуға мүмкіндік береді, жаңа ақпараттық ақпарат: Бұл көрініс келесі анықтау көрініс табады.

Ақпарат ақпарат процесінің ажырағысыз болып табылады, сондықтан сіз ақпаратты және тұтынушылық ақпарат көзін қарастыру қажет. Тұтынушылық ақпарат рөлі осы анықтау баяндалған: ақпараттық - алынған жаңа ақпараттық, түсінікті және пайдалы ретінде түпкі пайдаланушы бағалайды. Ақпараттық әлем туралы білімді соңғы пайдаланушы мөлшерін арттыру ақпарат болып табылады [3].

Компьютердегі ақпаратқа қосымша жиі деректердің тұжырымдамасын пайдаланылады. Біз олардың айырмашылық не бар екенін көрсетуге болады.

Деректер кейбір себептермен пайдаланылатын, бірақ тек сақталады емес, белгілері немесе жазылған бақылау, сондай - ақ көруге болады. Бұл жағдайда ол ақпаратты айналады деректер туралы белгісіздік азайту үшін осы ақпаратты пайдалануға болады. Сондықтан, бұл деректер пайдаланылады.

Мысал. Он сандар сериясы ретінде он телефон нөмірлерінің парағында жазу және сіздің досыңызға оларды көрсетеді. Олар оған кез келген ақпаратты беруге емес, сондай - ақ ол, деректер ретінде осы сандарды қабылдайды. Содан кейін әр санының қарсы, компанияның атауын және қызмет түрін енгізіңіз. Басқа vashego үшін сандар белгілі бір ие және ол кейінірек пайдалануға алатын ақпарат деректерді айналады дұрыс түсінбеген.

Ақпарат, оның көзі мен тұтыну (ресивер) әрқашан қол жетімді болған кезде.

Көзден тағайындалған пунктіне дейін Хабар бұл жағдайда «байланыс арнасы», кез келген ортаға арқылы беріледі.

Дыбыстық толқындар ол арқылы әуе, және жазбаша хабарламаларды беру байланыс арнасы қағаздың бөлігі басылған мәтін бойынша қарастырылуы мүмкін - сіз дауыстық хабар жібергенде. Және т.б. маңыздылығы, сенімділік, уақтылы, қол жетімділік. Ол оның қасиеттері жиынтығы арқылы ақпарат адам табиғаты субъективті қабылдау болып табылады Осы мағынада, бір және сол хабар көзден межелі беріледі дәрежесі түрлі ақпаратты беруге болады. Мысалы, сіз компьютерді алып, мәселені туралы хабарлауға келеді. Қызмет көрсету командасы Post бастап инженері анық көше сыпырушы астам ақпаратты қамтиды «компьютерді сындырып». үлкен дәрежеде компьютерлік жеткіліксіздігінің себептері байланысты белгісіздік жояды, өйткені Бірақ, өз кезегінде, хабар «бейнеленуін қамтуы емес», инженер бірінші артық ақпаратты қамтиды. Қалай көруге болады, әр түрлі пайдаланушыларға бірдей хабар әртүрлі ақпаратты асырады.

Экономикалық деректер ең маңызды түрлердің бірі ақпарат болып табылады. Оның ерекшелігі - адамдар мен ұйымдардың процесі бақылау топтарына қосылу. Экономикалық ақпарат материалдық тауарлар мен қызметтерді өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну еріп. Оның үлкен бөлігі әлеуметтік өндірісімен тікелей байланысты болып табылады және өнеркәсіптік ақпарат деп атауға болады [4].

Экономикалық ақпарат - өнімді және өндірістік емес саласында осы процестерді және адамдардың командалары басқару үшін әлеуметтік - экономикалық процестер мен қызметкерлерін көрсететін мәліметтердің жиынтығы. Біз қоғамда өндірістің қарым - қатынастарды сипаттайды ақпаратты түсіну.

Ол әр түрлі басқару жүйелерін арасындағы айырбасталған экономикалық жүйесі мен өндірістік үрдістерді, материалдық ресурстарды, процестерді, өндірісті басқару, қаржылық процестер, сондай - ақ экономикалық ақпарат таратады ақпаратты қамтиды.

Конкретизируем понятие экономической информации на примере системы управления промышленным предприятием. В соответствии с общей теорией управления, процесс управления можно представить как взаимодействие двух систем - управляющей и управляемой.

Кәсіпорын басқару жүйесі (қажет шығысын шығаруға) нысаналы мақсатына сәйкес, объектінің жай - күйі туралы ақпаратты, оның кіріс X (материалдық, еңбек, қаржы ресурстарын) және шығыс Y (дайын өнімдер, экономикалық және қаржылық нәтижелері) негізінде жұмыс істейді. Менеджмент кері байланыс негізінде басқарушылық әсер 1 (жоспар шығу) қолдану арқылы жүзеге асырылады - (өндіріс) басқару жүйесін қазіргі жағдайы және қоршаған ортаны (2, 3) - нарықтық, жоғары басқару элементтері. Тағайындау басқару жүйесі - бақылау бел соңғы мемлекет қабылдауға ықпал етеді бақыланатын жүйесі бойынша осындай әсер қалыптастыру. Техникалық және экономикалық шектеулер шеңберінде өндірістік бағдарламаны орындау болып табылады - шарттылығы белгілі бір дәрежесімен өнеркәсіптік кәсіпорындарға келетін болсақ бақылаудың мақсаты деп санауға болады бақылау іс - шаралары - және т.б. жұмыс бірлік, кері байланыс, өсімдік процестер мен қадам өнімдерін мәртебесі туралы деректер, жабдықтарды мемлекет, қоймаларда қорлардың, жоспары.

Әлбетте, жоспарлар және кері байланыс мазмұны - осы басқа емес, ақпарат ретінде. Сондықтан, бақылау іс қалыптастыру процестері экономикалық ақпаратты түрлендіру ғана процестер болып табылады. Оның ішінде экономикалық, осы процестердің іске асыру және негізгі мазмұнды басқару қызметтері. Дәлдігі, сенімділігі, тиімділігі: экономикалық ақпаратты мынадай талаптарға сай болуы тиіс.

Ол барлық тұтынушылар айқын қабылдау қамтамасыз ақпараттың дәлдігі. Сенімділік жүйесінің тиімділігін сақтайды кіріс және Скоринг ақпарат ретінде бұрмалау рұқсат етілген деңгейін анықтайды. Тиімділігі өзгерген жағдайларда есептеу және шешім қабылдау үшін қажетті ақпаратты өзектілігін көрсетеді.

Жүйеге сәйкес көрінеді кез келген нысанды білдірді, сондай - ақ жалпы, сонымен қатар, және қалай бірыңғай гетерогенді элементтерінің қойылған мақсаттарға жету үшін.

Жүйе айтарлықтай құрамы және негізгі нысанаға екі ерекшеленеді. Мұнда түрлі элементтерден тұратын бірнеше жүйелер болып табылады, және әр түрлі мақсаттар жүзеге асыруға бағытталған.

Информатика, «жүйесі» ұғымы кеңінен таралған және көптеген мағыналары бар. Көп жағдайларда, аппараттық жəне бағдарламалық құралдың жиынтығы қатысты қолданылады. Жүйесі Компьютердің аппараттық жатқызуға болады. Жүйесі, сондай - ақ құжаттама және басқару есептеу рәсімдерін толықтырылды нақты қосымшалар, шешу үшін бағдарламаларды түрлі деп санауға болады.

«Жүйесі» ұғымы қосу сөз «ақпарат», оның құру және оның жұмыс істеу мақсатын көрсетеді болып табылады. Ақпараттық жүйелер жинау, сақтау, өңдеу, іздеу, кез келген аймағынан шешім қабылдау міндеттерді талап етiлетiн ақпаратты жеткізуді қамтамасыз етеді. Олар мәселелерді талдау және жаңа өнімдер құруға көмектеседі.

Ақпараттық жүйесі (АЖ) - бұл мақсатқа жету үшін ақпаратты сақтау, өңдеу және шығару үшін қолданылатын құралдар, әдістер мен персоналдың өзара байланысты жиынтығы.

Ақпараттық жүйесін ағымдағы түсіну ақпаратты өңдеу PC негізгі техникалық құралы ретінде пайдалану болып табылады. Ірі ұйымдарда, ақпараттық жүйесін базасында дербес компьютермен бірге ЭЕМ - ге немесе суперкомпьютер қамтуы мүмкін. Сіз назарға ақпарат өндірілетін және онсыз ол алуға және беруге мүмкін емес тұлға рөлін қабылдауға болмаса, Сонымен қатар, ақпараттық жүйесін өзі техникалық іске ештеңе білдіреді.

Сіз компьютерлер мен ақпараттық жүйелер арасындағы айырмашылықты түсіну керек. Мамандандырылған бағдарламалық қамтамасыз жабдықталған Компьютерлер ақпараттық жүйелер үшін техникалық базасы мен құралдар болып табылады. Ақпараттық жүйе компьютерлер мен телекоммуникация өзара іс - қимыл қызметкерлері, онсыз мүмкін емес.
ӘДЕБИЕТ

1. 
   Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы.
   
2. 
   Болашақтың іргесін бірге қалаймыз Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы, 2011 жыл.
   
3. 
   Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011 - 2020 жылдарға арналған бағдарламасы.
   
4. 
   «Информатика негіздері» журналы, №1 2010 жыл.
   

Оршунбеков Нурбек Абубекович - к.ф. - м.н.

Сахаров Роман Алексеевич - студент группы ИС - 42
Аннотация

В данной статье проанализированы перспективные направления в плане автоматизации предприятий, которые занимаются ремонтом и продажей мобильной электроники.
Аңдатпа

Бұл мақалада мобильді электроника жөндеу және сатумен айналысатын кәсіпорындардың автоматтандыру тұрғысынан перспективалы бағыттарын талдау.
Annotation

In this article the perspective directions in respect of automation of the enterprises which are engaged in repair and sale of mobile electronics are analys.
В последние годы одной из наиболее значимых услуг для населения стал ремонт мобильной электроники. Это вполне закономерно, так как количество сотовых телефонов с каждым днем только увеличивается. Если когда - то телефон служил только как средство связи, то сейчас это неотъемлемая часть жизни. Сегодня любой школьник имеет в своем пользовании сотовый телефон, обладающий множеством функций и возможностями, о которых совсем недавно никто даже не подозревал. Теперь пользователи могут не только использовать сотовый телефон по прямому назначению, но и пользоваться возможностями широкополосного доступа в интернет по технологиям GPRS, EDGE, 3G, имеют возможность обмениваться SMS и MMS сообщениями, получают всевозможную справочную информацию через порталы операторов связи, через встроенные Wi - Fi модули своих мобильных устройств беспрепятственно подключаются к беспроводным сетям Wi - Fi и имеют практически безграничный доступ к коммуникационным каналам [1].

Сервисные центры принимают устройства, нуждающиеся в ремонте или модернизации не только от физическихлиц, но и юридических. Во время ремонтных работ, специалисты сервисных центров используют свой личный опыт, накопленный за многие годы практики.

Для предприятий, которые занимаются оказанием услуг по ремонту и обслуживанию оргтехники, одним из наиболее вероятных источников проблем является учет информации о состоянии конкретного изделия в конкретный момент времени [2].

Раньше учет работ по ремонту и обслуживанию компьютерной техники производился вручную. По мере увеличения числа клиентов и увеличения объёмапредоставляемых услуг, увеличивалосьи количество конфликтов, которые выражались в том, что сотрудник, который принимаетнеисправную оргтехнику может потерять акт приема по ремонту, в следствие чего, он может упустить время выполнения заказа. А также это способствовало увеличениювремени обслуживания клиентов, потому что техника поступалаасинхронно, что приводило к путанице во время пиковых нагрузок [3].

Случается, что компаниятеряет опытного специалиста, в результате чего теряется и накопленный опыт по ремонту оборудования. Приходится тратить средства и время на обучение нового сотрудника. Эти потери можно сократить, если использовать базу данных по часто встречающимся неисправностям электронного оборудования и методам их устранения. Решения по устранению неполадоксохраняется в базе данных неисправностей. По данным экспертов, развитая база данных неисправностей и опыт сотрудников дают возможность решать большое количество задач впоследствии как типовые (так как в основе большого разнообразия моделей устройств лежат конкретные технологии, общие для устройств одного типа и имеющие известные достоинства, недостатки, рекомендации по эксплуатации и обслуживанию) [4].

На сегодняшний день современные информационные технологии позволяют значительно облегчить работу любого предприятия, начиная с больших предприятий и заканчивая мелкими частными фирмами и организациями. В наше время в сфере продаж ведется обработка огромное количество информации о товарах, поставщиках, покупателях, заказах, и так далее, которое хранить, обрабатывать и пользоваться при помощи старых методов просто невозможно или не эффективно. Поэтому идет активное внедрение систем, позволяющих автоматизировать рабочее место (АРМ). АРМ ведет к улучшению и ускорению производственных процессов, и соответственно к росту экономических показателей в целом [5].

АРМ представляет собой совокупность программно - аппаратных средств, обеспечивающих взаимодействие человека с ЭВМ, предоставляет возможность ввода информации и ее вывод. Чаще всего АРМ является частью автоматизированной системы управления (АСУ). АРМ - можно определить, как совокупность информационно - программно - технических ресурсов, обеспечивающую конечному пользователю обработку данных и автоматизацию управленческих функций в конкретной предметной области.

По своему назначению АРМ представляют собой вычислительные системы, расположенные на рабочих местах специалистов, служащие для автоматизации их работ. Роль АРМ определяется характером их участия в процессе управления той или иной сферы производственной деятельности [6].

Основные функции программного обеспечения для автоматизации работы с базой данных ремонта и продаж мобильной электроники:

1) Формирование справочников.

2) Создание учетных записей пользователей.

3) Формирование заказов.

4) Корректировка заказа.

5) Формирование сведений о ремонте.

6) Формирование отчетов.

Для интерактивной обработки информации разрабатываемое программное обеспечение должно включать следующие интерфейсы:

1) форму для ввода данных;

2) форму для ввода запроса и параметров на формирование отчетов и их печати;

3) форму для выбора режимов печати выходных документов;

4) форму для редактирования справочников.

Цветовая палитра интерфейса в стиле Windows, без лишней нагрузки. Интерфейс программы защищен от неправильных действий пользователя и снабжен системой подсказок.

Чтобы работать с данным программным обеспечением пользователь должен иметь персональный компьютер с операционной системой Windows и принтер, для печати бланков.

Использование информационной системы «программное обеспечение для автоматизации работы с базой данных ремонта и продаж мобильной электроники» позволит повысить производительность труда сотрудников сервисного центра, качество и скорость обслуживания клиентов, за счет оперативного анализа неисправностей и сокращения времени на выбор варианта их устранения.
ЛИТЕРАТУРА

1. 
   Калашян А.Н., Калясов Г.Н. Структурное моделирование бизнеса: DFD - технология / Москва. "Финансы и Статистика" 2001 - 160 с.
   
2. 
   Тельнов Ю.Т. Реинжиниринг бизнес процессов / Москва. "Финансы и Статистика" 2004. - 215 с.
   
3. 
   Филонович С.Р., Использование моделей жизненного цикла в организации и диагностике / Москва 2005 - 168 с.
   
4. 
   Кантарь И.Л. Автоматизированные рабочие места управленческого аппарата, Санкт - Петербург Питер . 1990 - 125 с.
   
5. 
   Автоматизированноерабочееместовсистемеуправленияпредприятием, Сборник научныхтрудов, СПб, 2002 - 99 с.
   
6. 
   Рапопорт Э.Я. Структурное моделирование объектов и систем управления. М: финансы и статистика, 2003 - 209 с.
   

Сагимбаев Жулдыз - жан Нокметжанович

Визуальное моделирование с использованием нотации UML можно представить как процесс по уровневого спуска от наиболее общей и абстрактной концептуальной модели исходной бизнес - системы к логической, а затем и к физической модели соответствующей программной системы. Для достижения этих целей вначале строится модель в форме так называемой диаграммы вариантов использования (use casediagram), которая описывает функциональное назначение системы или, другими словами, то, что бизнес - система должна делать в процессе своего функционирования [1].

Диаграмма вариантов использования (use case diagram) - диаграмма, на которой изображаются отношения между актерами и вариантами использования.

Назначение данной диаграммы состоит в следующем: проектируемая программная система представляется в форме так называемых вариантов использования, с которыми взаимодействуют внешние сущности или актеры. При этом актером или действующим лицом называется любой объект, субъект или система, взаимодействующая с моделируемой бизнес - системой извне. Это может быть человек, техническое устройство, программа или любая другая система, которая служит источником воздействия на моделируемую систему так, как определит разработчик. Вариант использования служит для описания сервисов, которые система предоставляет актеру. Другими словами каждый вариант использования определяет набор действий, совершаемый системой при диалоге с актером. При этом ничего не говорится о том, каким образом будет реализовано взаимодействие актеров с системой и собственно выполнение вариантов использования.

В самом общем случае, диаграмма вариантов использования представляет собой граф специального вида, который является графической нотацией для представления конкретных вариантов использования, актеров и отношений между этими элементами. При этом отдельные элементы диаграммы заключают в прямоугольник, который обозначает границы проектируемой системы. В то же время отношения, которые могут быть изображены на данном графе, представляют собой только фиксированные типы взаимосвязей между актерами и вариантами использования, которые в совокупности описывают сервисы или функциональные требования к моделируемой системе [2].

Базовыми элементами диаграммы вариантов использования являются вариант использования и актер.

Вариант использования, прецедент (use case) - внешняя спецификация последовательности действий, которые система или другая сущность могут выполнять в процессе взаимодействия с актерами.

Актер (actor) - согласованное множество ролей, которые играют внешние сущности по отношению к вариантам использования при взаимодействии с ними.

Включение (include, uses) в языке UML - это разновидность отношения зависимости между базовым вариантом использования и его специальным случаем. При этом отношением зависимости (dependency) является такое отношение между двумя элементами модели, при котором изменение одного элемента (независимого) приводит к изменению другого элемента (зависимого).

Отношение расширения (extend) определяет взаимосвязь базового варианта использования с другим вариантом использования, функциональное поведение которого задействуется базовым не всегда, а только при выполнении дополнительных условий [3, 4].

После обучения системы на распознавание образа пользователя, система предлагает авторизоваться пользователю с помощью ввода видеоинформации, путем использования веб - камеры. Система распознает образ пользователя, после чего система предлагает пользователю произвести обучить систему для распознавания речи [5].

Каждая диаграмма состояний в UML описывает все возможные состояния одного экземпляра определенного класса и возможные последовательности его переходов из одного состояния в другое, то есть моделирует все изменения состояний объекта как его реакцию на внешние воздействия.

Класс (class) - абстрактное описание множества однородных объектов, имеющих одинаковые атрибуты, операции и отношения с объектами других классов.

Графически класс в нотации языка UML изображается в виде прямоугольника, который дополнительно может быть разделен горизонтальными линиями на разделы или секции.

Атрибут (attribute) - содержательная характеристика класса, описывающая множество значений, которые могут принимать отдельные объекты этого класса [6].

Атрибут класса служит для представления отдельного свойства или признака, который является общим для всех объектов данного класса. Атрибуты класса записываются во второй сверху секции прямоугольника класса. Эту секцию часто называют секцией атрибутов.

Операция (operation) - это сервис, предоставляемый каждым экземпляром или объектом класса по требованию своих клиентов, в качестве которых могут выступать другие объекты, в том числе и экземпляры данного класса.

Операции класса записываются в третьей сверху секции прямоугольника класса, которую часто называют секцией операций. Совокупность операций характеризует функциональный аспект поведения всех объектов данного класса. Запись операций класса в языке UML также стандартизована и подчиняется определенным синтаксическим правилам. При этом каждой операции класса соответствует отдельная строка, которая состоит из квантора видимости операции, имени операции, выражения типа возвращаемого операцией значения и, возможно, строка - свойство данной операции [7].

Система имеет три базовых класса. В первую очередь под пользователя отведен отдельный класс, который предназначен для хранения данных пользователя.

Класс «Пользователь» имеет три атрибута. Атрибут «Имя» отвечает за хранение имя пользователя. Значения данного атрибута соответствует логину пользователя для входа. Атрибут «Имя» имеет тип данный String. Атрибут «Видеоинформация» хранит информацию для авторизации пользователя. При первом запуске система предлагает пользователю произвести обучение для распознавания образа пользователя при входе в систему. Последний атрибут «Аудиоинформация» отвечает за хранение информации, которая отвечает за распознавание речи пользователя. Обучение системы происходит после авторизации системы.

Для распознавания речи в системе присутствует класс «Определитель». После того как система перешла в состояние «Слушать», она готова принимать голосовые команды от пользователя. Для распознавания система записывает аудиофайл с голосовой командой от пользователя, для хранения данного аудиофайла в классе «Определитель» существует атрибут «Аудиофайл». После того, как аудиофайл сформирован, система начинает его распознавать и предсказывать ключ команды. Для хранения ключа команды отвечает атрибут класса «Определитель» атрибут «Ключ», который имеет тип данных String. В отличии от класса «Пользователь», класс «Определитель» имеет только один метод «Предсказать». Данный метод отвечает за предсказания ключа из аудиофайла, и так как данный метод отвечает за получения ключа, он также возвращает тип данных String [9].

Последний класс системы отвечает за хранение команд, которые может выполнять система, называется «Команда». Класс «Команда» имеет атрибут «Название», который хранит название команды, однако для выполнения команды в классе существует атрибут «Ключ». Ключ класс «Команда» получает из класса «Определитель», после выполнения метода «Предсказать». На следующем шаге система выполняет команду и возвращает значение True если команда успешно выполнена, и False если при выполнении команды произошла ошибка [10].