А. П. Голубев, Н. В. Балюк, И. Б. Смирнова

294 
grow 
өсу, 
grew 
grown 
болу 
hang 
ілу, 
hung 
hung 
іліну 
have 
бар болу 
had 
had 
hear 
тыңдау 
heard 
[h3:d]
heard 
hide 
тығылу 
hid 
hidden 
hold 
ұстау, 
held 
held 
өткізу 
(жиналыс және т.б.)
keep 
ұстау, 
kept 
kept 
сақтау 
know 
білу 
knew 
known 
lay 
салу 
laid 
laid 
lead 
жүргізу, 
led 
led 
басқару 
leave 
қалдыру, 
left 
left 
тастап кету 
let 
ерік беру, 
let 
let 
рұқсат ету 
lie 
[lai]
жату 
lay 
lain 
lose 
жоғалту 
lost 
lost 
make 
жасау, 
made 
made 
мәжбүрлеу 
mean 
білдіру, 
meant 
[ment]
meant 
тұспалдау 
meet 
кездесу 
met 
met 
pay 
төлеу 
paid 
[peId]
paid 
put 
[put]
қою 
put 
put 
read 
оқу 
read 
[red]
read 
[red]
ride 
атпен жүру 
rode 
ridden 
rise 
көтерілу, 
rose 
risen 
[rizn]
шығу 
ring 
қоңырау шалу rang 
rung 
run 
жүгіру 
ran 
run 
say 
айту 
said 
[sed]
said 
see 
көру 
saw 
seen 
sell 
сату 
sold 
sold 
send 
жіберу 
sent 
sent 
set 
орнату 
set 
set 
shake 
шайқалу, 
shook 
shaken 
тербелу 
shine 
жарқырау, 
shone 
shone 
жылтырау 
show 
көрсету 
showed 
shown 
sing 
ән айту 
sang 
sung 
sit 
отыру 
sat 
sat 
sleep 
ұйықтау 
slept 
slept 
speak 
айту 
spoke 
spoken 
сөйлеу 
spend 
жұмсау, 
spent 
spent 
өткізу 
(уақыт)

295 
2-қосымша 
Сөзжасам бойынша қысқаша анықтамалық 
Сөзжасам ағылшын тілінде мынадай негізгі жолдармен жасалуы 
мүмкін:
•
сөз өзгеруінсіз; 
•
екпінді ауыстыру арқылы; 
•
дыбыстардың алмасуы арқылы;
•
аффиксация арқылы (префикстер мен суффикстер жалғау). 
Сөз өзгеруінсіз жаңа сөздің жасалуы 
Көп сөздер сырттай бір-бірінен өзгешеленбесе де, әртүрлі сөз 
таптарына жатады: 
(to) 
work жұмыс жасау— work жұмыс 
(to) free босату — free бостандық 
Екпінді ауыстыру 
Бірқатар сөздерде екпінді ауыстыру бір жағынан, зат есім мен сын 
есімді ажырату және екінші жағынан, етістіктерді ажырату құралы 
болып табылады. 
Зат есім мен сын есімдерде екпін бірінші дауыстыға, етістіктерде 
екінші дауыстыға түседі: 
жазба record
— (to) 
record жазу 
 жетік perfect — (to) perfect (жетілдіру) 
spring 
секіру 
sprang 
sprung 
stand 
тұру 
stood 
stood 
steal 
ұрлау 
stole 
stolen 
strike 
ұру 
struck 
struck 
take 
алу 
took 
taken 
teach 
үйрету, 
оқыту 
taught [tɔ:t] 
taught 
tear [tea] 
үзу 
tore 
torn 
tell 
айту, 
хабарлау, 
әңгімелеу 
told 
told 
think 
ойлау 
thought [θɔ:t] 
thought 
throw 
лақтыру 
threw 
thrown 
wake up 
ояту, 
ояну 
woke up 
waked up 
wear [wea] 
кию, 
тоздыру 
wore 
worn 
win 
жеңу, 
ұту 
won [wʌn] 
won 
write 
жазу 
wrote 
written 

296 
Алайда құрамында екі, үш және одан көп дауыстысы бар бірқатар 
сөздерде зат есім мен етістіктің арасында айырмашылық жоқ:
command n
—
бұйрық; бұйыру
offer
n
—
ұсыныс; v ұсыну 
Дыбыстардың алмасуы 
Жазылуы бірдей кейбір сөздер дыбыстардың алмасуы арқылы бір-
бірінен өзгешеленеді, сонымен қатар дыбыс өзгеруі сөз табының 
өзгеруіне әкеледі:
house
[s] 
үй
— 
(to) house
[z] 
сыйғызу
use 
[s] 
пайда
— 
(to) use
[z] 
қолдану, пайдалану) 
Аффиксация 
Префикстардың едәуір бөлігі сөздің мағынасын ғана өзгертеді, ал 
оның қандай да бір сөз табына тиесілілігін өзгертпейді. Салыстырыңыз:
(to) arm
қаруландыру
— 
(to) rearm қайта қаруландыру
бірақ: 
large
үлкен
— 
(to) enlarge үлкейту 
Суффикстар әдетте бір сөз табынан басқа сөз табын жасау үшін 
қызмет етеді:
circle
шеңбер
— 
(to) circulate
айналдыру
— circulation 
айналма
 
Ең көп қолданылатын суффикстар мен префикстар 
Зат есімдердің өнімді суффикстары (яғни, олар арқылы жаңа сөз 
жасалатындар): 
-er, -or, -ist, -ian, -ician, -ion, -sion, -ing, -ness, -ity, -ism 
to read — read
er
, to conduct — conduct
or
typ
ist
, librar
ian
, Ind
ian
, music
ian
, un
ion
, beginn
ing
, happi
ness
, brev
ity
, 
patriot
ism
Аз өнімді немесе өнімсіз суффикстар: 
-age, -ment, -ure, -ance, -ence, -dom, -hood, -ship, -th 
pack
age
, depart
ment
, depar
ture
, clear
ance
, sent
ence
, free
dom
, 
child
hood
, friend
ship
, wid
th
Сын есімдердің ең өнімді суффикстары:
-able, -ible, -al, -у, -less, -ish, -ic, ive 
honour
able
, invis
ible
, fin
al
, happ
y
, care
less
, fool
ish
, democrat
ic
, 
effect
ive
Сын есімдердің басқа да суффикстары: 
-ent, -ant, -ful, -ous, -ly 
curr
ent
, import
ant
, help
ful
, continu
ous
, friend
ly

297 
Absolute constructions with 
participles
Act out the dialogue. 
Add the necessary words.
Adverb 
Alternative questions
Answer the questions.
Ask questions. 
Complete the sentences 
given below. 
Complex object
Complex sentence 
Composite sentence
Compound sentence
Conditional clause
Conjunction
Define ... 
Degrees of comparison of 
adjectives
Derivatives 
Етістік суффикстары: 
-ize
(өнімді) — (to)organ
ize
-fy
(аз өнімді) (to) classif
y 
-en
(өнімсіз) (to) short
en 
Үстеу
 
суффикстары: 
-ly
(ең өнімді) — slow
ly
-
ward(s)
— after
wards 
Префикстар: 
болымсыз мағынада: 
un-, dis-, de-, in-, il-, ir-, 
im-, non-, mis- 
un
reasonable, (to) 
dis
agree, (to) 
de
crease, 
in
soluble, 
il
legal, 
ir
rational, 
im
possible, 
non
-standard, 
mis
understanding 
әртүрлі мағынада: 
anti-, со-, counter-, en-, 
inter-, over-, post-, pro-, re,
self-, semi-, sub, ultra 
anti-
missile, 
co
operate, 
counter
part, 
en
large, 
inter
national, (to) 
over
come, 
post
-war, 
pro
-American, (to) 
re
form, 
self
-acting, 
semi
-
automatic, 
sub
urban, 
ultra
-modern 
3-қосымша 
Грамматикалық терминдер мен жаттығу 
тапсырмаларының аудармасы 
тәуелсіз есімшелі оралым 
Диалог құрастырыңыз. 
Қажетті сөздерді қосыңыз. 
үстеу 
балама сұрақтар 
Сұрақтарға жауап беріңіз. 
Сұрақтар қойыңыз. 
Төменде келтірілген 
сөйлемдерді аяқтаңыз.
жасанды толықтауыш құрмалас 
сөйлем
сабақтас құрмалас сөйлем 
салалас құрмалас сөйлем
шартты сөйлем
жалғаулық 
… анықтаңыз
сын есімнің салыстырмалы 
шырайлары
туынды

298 
Describe ... 
Explain ... 
Express the idea in a different 
way. 
Fill in ... where necessary. 
Fill in the blanks. 
Form ... 
General questions Gerund 
Give the examples. 
Imperative mood Impersonal 
sentence Indefinite personal 
sentence 
Join ... 
Make the nouns plural. 
Make the sentences 
interrogative. 
Make the sentences negative. 
Make up the examples with the 
words. 
Make up ... questions on the 
text. 
Memorize ... 
Modal verb 
Model 
Negative 
Noun 
Numeral 
Object 
Open the brackets. 
Participle 
Passive voice 
Plural form of the nouns 
Possessive case
Predicate
Preposition
Pronoun 
Put the sentences in the right 
order to make a dialogue. 
Put the words in the right order 
to make sentences. 
Question Read and learn. 
Read and translate. 
Reported speech 
...сипаттаңыз 
... түсіндіріңіз 
Ойыңызды басқа сөздермен 
жеткізіңіз. 
Қажетті жерге ... қойыңыз. Бос 
жерлерді толтырыңыз. 
… жасаңыз 
жалпы сұрақтар 
герундий 
Мысалдар келтіріңіз.
бұйрық рай
жақсыз сөйлем
белгісіз жақты сөйлем
… байланыстырыңыз 
Зат есімнің көпше түрін жасаңыз. 
Сұраулы сөйлем жасаңыз. 
Болымсыз сөйлем жасаңыз. 
Сөздермен мысалдар 
құрастырыңыз. 
Мәтін бойынша … сұрақтар 
құрастырыңыз.
...есте сақтаңыз 
модальды етістік
үлгі 
болымсыз 
зат есім 
сын есім 
толықтауыш 
Жақшаларды ашыңыз. 
есімше 
ырықсыз етіс
зат есімнің көпше түрі 
тәуелдік септігі
етістік 
предлог
есімдік 
Диалог құрастыру үшін, сөйлемдерді 
тиісті тәртіпте қойыңыз. 
Сөйлем құрастыру үшін, сөздерді 
тиісті тәртіпте қойыңыз 
сұрақ 
Оқыңыз және есте сақтаңыз. 
Оқыңыз және аударыңыз.
төлеу сөз

299 
Sequence of tenses
Speak on/about ... 
Special questions
Subject 
Subjunctive mood
Tag questions
Verb 
Think of ... 
Transform the sentences 
according to the model.
Transform... 
Translate... 
Use ... in the appropriate form. 
шақтардың қиысуы
… туралы айтып беріңіз
арнайы сұрақтар
бастауыш
шартты рай
талғаулы сұрақтар
етістік 
....ойластырыңыз 
Сөйлемді үлгіге сәйкес түрлендіріңіз. 
…түрлендіріңіз. 
…аударыңыз. 
..тиісті тұлғада пайдаланыңыз. 
4-қосымша 

жүктеу/скачать 2,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: