«Агрономияның барлық міндеттері, егер олардың мәнін байыбына жете ұғынсақ, өсімдіктердің дұрыс қоректену жағдайларын анықтап, дәл жүзеге асыру болып табылады», деп тұжырымдалған
-кесте. Калий тұздарымен оқшауландырып қоректендірудің жүгерінің фосфорит құрамындағы фосфорды сіңіруіне әсері
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
Агрохимиялык зерттеулер адистемеси эл китап
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.6 Стерильденген дақылдар әдісі
- Бақылау сұрақтары
- 4-ТАРАУ ЛИЗИМЕТРЛІК ЗЕРТТЕУЛЕР
10-кесте. Калий тұздарымен оқшауландырып қоректендірудің жүгерінің фосфорит құрамындағы фосфорды сіңіруіне әсері
Оқшауландырып қоректендіру әдісінің көмегімен та-мыр жүйесінің дамуында кальцийдің маңызын, өсімдіктің темірмен қоректенуінде кальцийдің, өсімдіктің калий ка-тионын сіңіруде топырақтағы алмасу реакциясының рөлін және көптеген басқада агрохимиялық және физиологиялық процестердің жүруін зерттеуге болады. 3.6 Стерильденген дақылдар әдісі Кезінде П.С.Коссович пен Д.Н.Прянишников өсімдіктің қоректену мәселесін зерттеуге арналған жұмыстарда сте-рильденген дақылдар әдісін жиі қолданған. Осы әдістің көмегімен өсімдік тамырынан бөлінген органикалық 116 117
118 119
4-ТАРАУ ЛИЗИМЕТРЛІК ЗЕРТТЕУЛЕР Топырақ қасиеті мен өсімдік тіршілігін табиғатта егіс жағдайында арнайы құрал – лизиметр көмегімен орындай-тын тәжірибелерді лизиметрлік зерттеу дейді. Лизиметр (грек сөзі еру, босау деген мағынаны білдіреді) құралын пайдалану арқылы ағылшын ғалымы Джон Дальтон 18 ғасырдың аяғында жауын-шашыннын жер асты суларының қорын толтырудағы рөлін түсіндірген. Агрохимиялық зерттеулер кезінде лизиметрлік әдісті топырақ ылғалдылығының динамикасын, атмосфералық жауын-шашынның топырақтағы жылжуын, су сүзінділерінің құрамын, тыңайтқыштың құрамындағы қоректік заттардың шайылуын анықтау үшін қолданады. Сөйтіп, қоректік заттардың кіріс және шығыс бөліктерін салыстыра оты-рып, олардың балансын есептеп шығарады. Бұл мәліметтер, топырақтың қоректік заттары мен тыңайтқыш және өсімдік арасындағы өзара байланыстың сырын ашуға негіз болады. Сондай-ақ, лизиметрлік әдісті тыңайтқыш әсерінен топырақтың кейбір қасиеттерінің (мысалы, су өткізгіштік) өзгеруін, өсімдіктердің транспирациялық коэффициентін анықтау үшін пайдаланады. Соңғы жылдары лизиметрлік әдіс гидрогеология, агро-метеорология, мелиорация және өсімдіктер физиологиясы сияқты ғылым салаларында кең көлемде қолданыс тапқан. Ал суармалы егіншілікте лизиметрлік қондырғыларды су балансын, сор, сортаң топырақтарды шаю, ауыл шаруашылығы дақылдарын суару нормасын анықтау мақсатында қолданады. Лизиметрлік зерттеу әдісін зертхана жағдайында судың және оның құрамындағы еріген заттардың, тыңайтқыштардың топырақ бойымен жылжу заңдылығын, олардың сүзілу жылдамдығын дәлелдеу үшін жиі пайда-ланады. Бұл тыңайтқыштарды тиімді пайдалану тәсілдерін анықтауда айтарлықтай маңызды рөл атқарады. Лизиметрлерді құрастыру мен кеңістікте орналастыру кезінде міндетті түрде мына талаптарды ескеру қажет: Мүмкіндігінше тәжірибе жұмыстары табиғи жағдайға жақындастырылуы тиіс. Ол үшін жерді қазып лизиметр ор-натады және оның ішіндегі топырақты жер бетімен бірдей деңгейге жеткізеді; Салыстырмалы зерттеу немесе белгілі бір сызба бой-ынша тәжірибе жүргізу үшін лизиметрлерді топтастырып екі қатарға орналастырады. Бір топта 10 немесе одан көп лизиметр болады.Мысалы, лизиметрлерде ауыспалы егіс дақылдарын зерттейді. Лизиметр жанына жерге түскен жау-ын-шашын мөлшерін есепке алатын аспап орнату керек; Лизиметр құрылғысының түбіне дренаж орнатыла-ды. Оның ішіндегі топырақ бойымен жылжыған су осы дренаждан өтіп, кішкене түтік арқылы ыдысқа жиналады. Ыдыстарды лизиметр астындағы кеңістікке орналастырады. Кеңестіктің температурасы бірқалыпты болғаны жөн. Тәжірибе тақырыбына байланысты лизиметрде зерттеу жұмыстарын өсімдікпен немесе өсімдіксіз орындауға бола-ды. Лизиметрлерді зертханаға жақын алаңға орналасты-ру ғылыми-зерттеу жұмыстарын тиімді әрі сапалы және уақытында жүргізуге көмектеседі. Конструкциясының ерекшеліктеріне қарай лизиметрдің 3 түрі болады: - бетоннан немесе кірпіштен жасалған лизиметр; - металдан дайындалған лизиметр; - лизиметрлік Эбермайер воронкасы. Бетон және кірпіштен жасалған лизиметрді өсімдік, тыңайтқыш, топырақ нысандарымен жүргізілетін көпжылдық тұрақты тәжірибе жүргізу үшін пайдаланады (34-сурет). Сыйымдылығы 1м3 (1×1×1 м) және 4 м3 (2×2×1 м) болып келеді. Металдан дайындалған лизиметр цилиндр, куб, параллепипед тәрізді және табиғи құрылымды және үйінді топырақтармен тәжірибе жүргізуге арналған. 120 121
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||