Мысал - 1. Факториал белгісімен жазу:
1·2·3·4·4·5·6.
Бұл натурал сандар көбейтіндісінің тізбегі, тізбекте 4 саны екі рет қайталанады, яғни:
1·2·3·4·4·5·6 = 4·6!.
2 - мысал. Факториал белгісін қолдану арқылы жазу:
1·2·3·4·5·7·8·9·10.
Бұл тізбекте 6 саны жетіспейді, сондықтан өрнекті 6-ға көбейтіп, бөлеміз, яғни:
3 - мысал. Факториал белгісімен жазу: 1·3·5·6·7·8.Бұл тізбекте 2 және 4 сандары жетіспейді, сондықтан өрнекті 2 мен 4-ке көбейтіп, бөлеміз, яғни:
1·3·5·6·7·8 = 7!
4 - мысал. Өрнектеу::
Өрнекті келесі түрге келтіреміз:
Алымынан 1∙2∙3∙…∙(k-2)-ні жақша сыртына шығарып, қысқартамыз:
Қысқартудан соң алатынымыз:
.
Ықтималдықтың анықтамасын пайдаланып есептер шығарған кезде комбинаторика формулалары жиі қолданылады. Сондықтан, табиғаты әртүрлі болып келетін, өзара айырмашылығы бар элементтерден құрастырылған комбинациялардың үш түрін қарастырамыз.
Анықтама. Берілген әртүрлі n элементтен m элемент бойынша орналастыру деп, әрқайсысы бір-бірімен не құрамы бойынша, не орналасу реті бойынша ажыратылатын комбинацияларды айтады.
Орналастырулардың жалпы саны мына формуламен анықталады
(2.1)
Анықтама. Берілген әртүрлі n элементтен n элемент бойынша алмастырулар деп, әрқайсысы бір-бірінен тек орналасу реті бойынша ғана ажыратылатын комбинацияларды айтады.
Алмастырулардың жалпы саны
(2.2)
Анықтама. Берілген әртүрлі n элементтен m элемент бойынша терулер деп, әрқайсысы бір-бірімен тек құрамы бойынша ажыратылатын комбинацияларды айтады.
Терулердің жалпы саны мына формуламен есептелінеді
(2.3)
№1. 8 және 9 нөмірлерінің көмегімен барлық мүмкін болатын екі таңбалы және үш таңбалы сандарды жазыңыз.
а) 89; 98; 88; 99.
б) 889; 888; 899; 898; 999; 998; 988; 989.
№2. Әсел, Берік және Айдостың мектеп буфетіне кезекпен кіру тәртібінің мүмкіндіктері.
Ә; Б; А;
Б; Ә; А;
А; Ә; Б
Ә; А; Б;
Б; А; Ә;
А; Б; Ә
Үй тапсырмасы:
Задача 1. У мамы 2 яблока и 3 груши. Каждый день в течение 5 дней подряд она выдает по одному фрукту. Сколькими способами это может быть сделано?
Задача 2. Предприятие может предоставить работу по одной специальности 4 женщинами, по другой - 6 мужчинам, по третьей - 3 работникам независимо от пола. Сколькими способами можно заполнить вакантные места, если имеются 14 претендентов: 6 женщин и 8 мужчин?
Задача 3. В пассажирском поезде 9 вагонов. Сколькими способами можно рассадить в поезде 4 человека, при условии, что все они должны ехать в различных вагонах?
Задача 4. В группе 9 человек. Сколько можно образовать разных подгрупп при условии, что в подгруппу входит не менее 2 человек?
Задача 5. Группу из 20 студентов нужно разделить на 3 бригады, причем в первую бригаду должны входить 3 человека, во вторую — 5 и в третью — 12. Сколькими способами это можно сделать.
Задача 6. Для участия в команде тренер отбирает 5 мальчиков из 10. Сколькими способами он может сформировать команду, если 2 определенных мальчика должны войти в команду?