Интеграциялық теория тәрбие мен оқыту тек пайдалы жалпыадамзаттық білімді игеру ғана емес, сонымен бірге мүмкіндігі шектеулі баланы қоғаммен қабылдауға және қоғамды қабылдауға, оның әлеуметтік бағдарлары мен құндылықтар жүйесімен, баламен негізделген әлеуметтік процесс екенін айтады.
Дамуында ауытқулары бар мектеп жасына дейінгі балаларды интеграцияланған тәрбиелеу және оқыту біздің елімізде соңғы онжылдықта педагогикалық ғылым мен практиканың маңызды проблемасына айналды. Бұл процесті бастапқыда проблемалы балалардың ата-аналары бастаған. Олардың көзқарасы бойынша, барлық балалар, қоспағанда, жалпы білім беретін мекеме жағдайында оқи алады, онда олар үшін өмірлік және білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыратын арнайы жағдайлар жасалуы керек.
Педагогикалық ғылым тұрғысынан интеграция процесі де оң, өйткені ол мамандарды балалармен түзету және педагогикалық жұмыста назар аударуға бағыттайды. Педагогикалық әсердің объектісі-баланың жеке басы, оның бұзушылығы емес.
Жалпы білім беру мекемелері жағдайында ауытқудың шекаралық формалары бар мектеп жасына дейінгі балаларды түзету қолдауымен байланысты проблемаларды көпжылдық бақылаулар мен зерттеулер интеграциялық процестің ерекшеліктері туралы кейбір пайымдаулар жасауға мүмкіндік береді.Бірінші және негізгі - баланы қоғамға сәтті интеграциялау үшін балалардағы ауытқуларды ерте анықтау механизмін түзету қажет. Баланың проблемаларын және оның даму әлеуетін анықтау арқылы ғана оның психологиялық, педагогикалық және медициналық-әлеуметтік қолдау жолдарын анықтауға болады.
Екіншісі-баланың мәселелерін өзгермелі тәсілдермен шешу мүмкіндігінің болуы. Екі жүйе де — сараланған және интеграцияланған оқыту — Өтпелі және аралық формалар қатары сияқты тең өмір сүруге құқылы.
Үшіншісі-оқытудың белгілі бір түріне артықшылық беру мекеменің білім беру тұжырымдамасын, қызметкерлердің біліктілігін, мекеменің материалдық жағдайлары мен жұмыс сапасын ескеретін белгілі бір мекемені саналы түрде таңдауға негізделуі керек.
Мектепке дейінгі мекемелердің жұмыс тәжірибесіне интеграцияланған модельдерді енгізе отырып, топта проблемалы балалардың болуы танымдық белсенділікті дамытудан баланың жеке дамуына баса назар аударатынын есте ұстаған жөн. Мұндай топта жұмыс істейтін тәрбиешілер мен мұғалімдер проблемалы балада да, оның қалыпты дамып келе жатқан құрдастарында да жеке маңызды дағдыларды қалыптастыру қажет болатындығына дайын болуы керек.Мұндай дағдыларға мыналар жатады: баланың өзін тұлға ретінде қабылдау және бағалау қабілеті, өзінің сезімдері мен тілектерін білу және білдіру қабілеті, ынтымақтастық дағдылары, сындарлы шешімдер қабылдау, жанашырлық пен қуаныш, топпен қоғамдастық сезімін сезіну, сақтаужанжалсыз мінез-құлық ережелері және компаға келу қабілетін тәрбиелеу.
Бұл ретте балалар саны кіші топта 10-нан, ал аға және дайындық топта 15-тен аспауы тиіс. Мұндай топта тәрбиешілермен қатар педагог-дефектолог, логопед-мұғалім және балалар психологы жұмыс істеуі керек. Бірақ ең бастысы, бүкіл педагогикалық ұжым балаға түзету-педагогикалық әсер ету және психологиялық орталықтандыру әдістерін білуі керек. Текбұл тәсілде бала өзінің қабілеттері мен мүмкіндіктерін дамыта және жүзеге асыра алатын маңызды субъект ретінде сезінеді.
Интеграциялық процесте біріктірілген типтегі мектепке дейінгі мекемелер өздерін жақсы дәлелдеді. Оларда бейінді мектепке дейінгі топтар — диагностикалық, түзету және аралас топтар бар, оларда дамуында әртүрлі ауытқулары бар балалар, соның ішінде ПДТ бар мектеп жасына дейінгі балалар да тәрбиеленеді. Бұл ауытқуы бар балалар балалар популяциясында салыстырмалы түрде көп болғандықтан, мұндай топтар оңай жиналады. Бірақ дамуында кідірісі бар балалар топ құрамының төрттен бірінен аспауы керек. Олардың топта болуы тұтастай алғанда барлық түзету және дамыту жұмыстарын белсендіреді. Ал ПДТ-мен ауыратын балалар үшін құрдастарының мысалы маңызды, олар үшін дұрыс ұйымдастырылған педагогикалық жұмыста еліктеуге арналған нұсқаулық және эталон болып табылады.Интеграцияланған топқа қатысатын балалардың туыстары педагогикалық ұжымның толыққанды мүшелері болып табылады және түзету-педагогикалық тәрбиенің сәттілігі үшін толық жауапкершілікті өз мойнына алады.ПДТ бар балаларға арналған интеграцияланған мектепке дейінгі топтар мен мекемелердің теориясы мен практикасы психологиялық-педагогикалық жағынан да, ұйымдастырушылық-әдістемелік жағынан да одан әрі дамуды қажет етеді.
