Академик Ќ
Қазақстанда ғылымның жайы мен негізгі мәселелері
жүктеу/скачать 1,64 Mb.
|
b383 (1)
Бір шоқ гүл, Нургалиева Б.Н, 6 сабақ Жергілікті жердің жоспары, b3c17233-5860-4cf6-b34d-5c8bf697b395
| Қазақстанда ғылымның жайы мен негізгі мәселелері
Советтер Одағының барлық халықтарымен бірдей, қазақ халқы совет өкіметі орнағаннан бергі жылдардың ішінде өзінің тарихи дамуы жолында зор табыстарға жетті. Қазақстан өте-мөте мешеу жатқан отар өлкеден осы күнде ауыр өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығы өркендеген Одақтас Советтік Социалистік Республикаға айналды. Қазақстан жерінде көмір өндіру жағынан бүкіл Одағымызда үшінші орын алатын Қарағанды, ССР Одағы мен Европада бірінші орын алатын Балқаш мыс заводы мен Шымкенттің қорғасын заводы салынды. Мұнай, түсті металл, сирек кездесетін металл, алтын, ферросплав өндіретін ірі өнеркәсіп жаңадан құрылды. Қазақстан Советтер Одағының Шығыстағы негізгі мал шаруашылығы базасына айналды, ауыл шаруашылығы өркендеп, механикаландырылған елге айналды, қазіргі уақытта біздің республикамызда мақта, қант қызылшасы, каучук сықылды техникалық егістер өте-мөте үлкен орын алып отыр. Көптеп мектеп салынуы, орта, жоғары дәрежелі оқу орындарының ашылуы, ғылыми зерттеу институттарының құрылуы Қазақстанда ғылымның мықтап өркендеуіне қолайлы жағдай туғызды. Өз Отанының мүдделеріне, Ленин-Сталин партиясының ұлы идеяларына жан-тәнімен берілген сан мың қазақ интеллигенттері өсіп жетілді. Қазақ халқының түрі ұлттық, мазмұны социалистік мәдениеті көркейіп өркендеді. Көркейген қазақ халқы Советтер Одағының туысқан халықтарының достық отбасында қазірдің өзінде-ақ лайықты орын алып отыр. 180 жылдан астам уақыт қазақ халқы патшашылдықтың тепкісінде езіліп келді. Қазақтардың тарихи тіршілігіндегі осындай қиын кезеңінде, Ресей империясындағы отар халықтардың басына түскен сондай қиын дәуірге ұшыраған кезеңінде, бір-біріне қарама-қарсы екі жағдайдын ықпалы болды: біріншісі, патшашылдықтың әскери-отаршыл кертартпа саясаты еді де, екіншісі ілгері бастаушы, мәдениетті өркендеу жолын бастаған орыс халқының еңбекші бұқарасы мен ілгері бастаушы-демократияшыл интеллигенттерінің өкілдері еді. Патшашылдықтың және жергілікті сұлтандар мен байлардың екі жақтан бірдей езушілігін көрген қазақ халқы, алдыңғы қатарлы адал ұлдары, орыс халқының ілгері бастайтын азаматтарының игілікті ықпалымен сол қара түнек заманда Европаның ұлы мәдениетінің арналарынан сусын алды. Мұны біз қазақ халқының асқан ғалымдары қазақтың бірінші оқымыстысы Шоқан Уәлихановтың, қазақ әдебиетінің негізін салған Абай Құнанбаевтың, көрнекті педагог, халық ағартушысы Ыбырай Алтынсариннің тіршілігі мен өнегесінің айқын үлгілерінен көреміз. Социалистік Ұлы Октябрь революциясы ғана, оның халықтар бостандығын орнату деген жалпы адамзатқа ортақ мүдделерді алға қоюы, халықтардың өз билігін өзіне беру, халықтар достығын орнату мүдделері ғана Советтер Одағы халықтарының, соның ішінде қазақ халқының тарихи өркендеуінде өнегелі бір үлкен жаңа үлес болып қосылды. Біздің елімізде ғылымның өркендеуі халық шаруашылығын жалпы өркендетумен, еліміздің бүкіл мемлекеттік тіршілігінің өрлеуімен тығыз байланысты. Елді индустрияландыру мәселелері, алдыңғы қатарлы агротехниканы өркендету, деревняны машиналандыру және коллективтендіру негізінде қайта құру мәселелері, еліміздің тіршілігіндегі осы сияқты толып жатқан күрделі істер гылымға байланысты негізгі мәселелер болып, ғылым негізінде шешілді. Біздің елімізде озат ғылымның социалистік құрылыстағы негізгі мәселелермен тығыз байланысуы керек деген пікірді ұлы кемеңгер Ленин 1918 жылда айтқан болатын. РСҚСР-да ғылыми-техникалық жұмыстардың жоспарының данышпандық жобаларын белгілеуде, ол елді экономика жағынан өркендету жөніндегі зор жұмыстарда ғылымның көрнекті қызмет атқаратындығын атап көрсеткен болатын. Біздің Қазақстандада ғылым совет дәуірінде қарыштап өркендеді. Ұлы Октябрь революциясына дейін қазақтардың сауаттылары екі проценттен артық емес еді. Тарихи жағынан алып қарағанда қысқа мерзім ішінде, 28 жылда, Қазақстан Советтер Одағының басқа республикаларымен қатар, шынында да зор мәдениет революциясын жасады. Октябрь революциясына дейін Қазақстанда бір ғана ғылыми мекеме кәріпшілікпен өмір сүрген болса, яғни Семейде императорлық географиялық қоғамының бөлімшесі болған болса, казіргі уақытта біздің республикамызда ғылыми мекемелер он-ондап саналады. Қазақстанның ғылыми-зерттеу мекемелерінің арасында ССР Одағының Ғылым академиясының Қазақ филиалы көрнекті орын алады. Филиал 1932 жылы ұйымдастырылды. Бұдан 14 жыл бұрын ССР Одағы ғылым академиясының Қазақстандағы ұясы өзінің жұмысын бастаған кезде ботаника, зоология секторлары ғана болған болса, қазіргі уақытта ССР Одағының Ғылым академиясының Қазақ филиалының қарамағында 16 ғылыми-зерттеу институты, 7 секторы бар, бұл институттар мен секторлар ғылымның барлық негізгі тарауларын қамтиды. Ғылым академиясының Қазақ филиалы ұйымдастырылу қарсаңында оның қаражаты он мың сомдай ғана есептелетін болса, 1946 жылы Филиалдың бюджеті 44 миллион сомнан астам болып отыр. Ғылым академиясының Қазақстандағы базасының істеп жатқан алуан жұмыстарын, оның негізгі ғылыми-зерттеу мекемелерінің-институттарының атқарып жатқан қызметін, яғни геология, кен зерттеу, химия, металлургия, кен байыту, отқа төзімді және құрылыс материалдарын шығару, энергетика, астрономия-физика, жер қыртысын зерттеу, ботаника, зоология, тәжірибе-биология, физиология, өлкелік патология, емдеу хирургиясы, тарих-археология, этнография, тіл және әдебиет; секторлардан математика, механика, география, экономика, заң, транспорт, көркем өнер, архитектура мәселелерін көтерудің өзі-ақ сан-алуан еңбек істеліп жатқандығына айқын дәлел. ССР Одағы Ғылым академиясы Қазақ филиалының республикамыздың өте маңызды облыстары мен аудандарында көптеген гылыми-зерттеу тараулары бар. Бүкіл еліміз қасарысқан жауға қарсы қиян-кескі соғыс жүргізіп жатқан уақытында Қазақстан филиалының ғылыми жұмыстары өркендеуде болды. Қазақстан Отан қорғауға қызмет ететін өте ірі заводтардың көптеп көшіріліп әкелінген кезінде, Отан қорғау заводтарының үлкен бір ордасы болған кезінде, Қазақстан майданды металмен, қару-жарақпен, азық-түлікпен жабдықтаудың үлкен бір арнасына айналған кезеңінде, нақ сол кездерде, ССР Одағы Ғылым академиясының Қазақстандағы филиалы соғыстың осындай қиын-қыстау жылдарында, Отан қорғау өнеркәсібін өркендету жолында бар күшімен қызмет ете отырып, еліміздің Отан қорғау күшін нығайту жолында өздерінің ынта-жігерін толық жұмсады. ССР Одағы Ғылым академиясының Қазақ филиалының ғылыми-зерттеу жұмыстарының өсіп өркендеуімен қатар, оның ғылыми қызметкерлері де өсіп, өз қатарын ұйымдастырып отырды. Қазіргі уақытта Ғылым академиясының Қазақ филиалында 75 ғылым докторы мен профессор, 188 ғылым кандидаты мен доцент бар, олардың ішінде көптеген оқымысты казақтар бар. Республиканың негізгі халқының өкілдерінен шыққан аспиранттардың тең жартысынан көбі қазақтар. Қазақ ССР Ғылым академиясының жанындағы қуатты аспирантурада осы күні 187 аспирант бар. Бұлардың бәрі ғылым кандидаты дәрежесін алу үшін диссертация қорғауға әзірленіп жатыр және доктор диссертациясын алу жөнінде 54 ғылыми қызметкер жұмыс істеп жүр. Қазақ ССР Ғылым академиясының барлық кадрлары 1200 адам, оның жүздегені қазақтар. Республикадағы ғылым докторларының барлық санының төрттен үш бөлегі, ғылым кандидаттарының бестен үш бөлегі Қазақ ССР Ғылым академиясының қарамағындағы ғылыми-зерттеу мекемелерінде қызмет істеп жүр. Осының өзі-ақ біздің Академиямыз республиканын ғылыми мекемелері жүйесінде үлкен орын алып отырғандығын айқын көрсетеді. Совет үкіметі тұсында Қазақстанда маңызды ғылыми-зерттеу жүмыстарының нәтижесін қысқаша төмендегімен дәлелдеуге болады. Карта-геодезия жұмыстарының орындалу нәтижесінде Қазақстанның барлық жеріндегі жұмыстардың 90 проценті дерлік 100 мындық, 200 мыңдық масштабта топография карталарымен толық қамтамасыз етілді. Октябрь революциясына дейін, шамалап айтқанда, Қазақ ССР-ның барлық жер көлемінің 6 процентке жуығы ғана геология жағынан суретке түсірілген болатын. Қазіргі уақытта Қазақстан территориясының геологиялық картаға түсірілуі 86,6 процентке жетті. Совет геологтары кең және жемісті ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу нәтижесінде Қазақстанның жерінде әртүрлі минералды шикізаттардың бай қорларын таптьқ. Бұл Қазақ Республикасын хром және ванадий қоры жөнінде дүние жүзінде бірінші орынға, мыс, күміс, мырыш, қорғасын, бериллия, қайрақ тас, барит және басқа толып жатқан аса маңызды минералдық шикізаттардың қорлары жөнінде Советтер Одағында бірінші орынға шығарды. Қазақстанның бірқатар кен ордалары, атап айтқанда Алтай (полиметалл), Жезқазған (мыс), Ақтөбе (хром мен никель), Қаратау (ванадий мен фосфорит) кендері, минерал қорларының маңыздылығы жағынан бүкіл дүние жүзіндегі сирек кездесетін металл кендерінің қатарына қосылды. Совет геологтарының ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелері Қазақстанда бірқатар ірі өнеркәсіп орталықтарын құруға, ССР Одағының ғана емес, бүкіл Европада да өзінің тендесі жоқ өндірістік қуаты бар өнеркәсіптерін орнатуға мүмкіндік туғызды. Атап айтқанда, Балқаштың мыс заводын, (Шымкенттің қорғасын заводын, Ақтөбе, Жезқазған өнеркәсіп орталықтарын алсақ та жеткілікті, Қарағанды бассейнін мысалға алсақ та болады. Осылардың өзі-ақ Қазақстанның совет дәуірі кезіндегі орасан зор индустрияландыру жұмыстарының қаншалықты зор көлемде жүргізілгендігін көрсетеді. Осының нәтижесінде Қазақстан бұрын революцияға дейін артта қалған өте-мөте мешеу ауыл шаруашылығы отарынан осы күнгі қуатты индустриялы-аграрлы Советтік Социалистік Республикаға айналды. 1920 жылы Қазақстанның өнеркәсібі өнімі республикадағы халық шаруашылығының барлық өнімінің 6,3 проценті болған болса, қазіргі уақытта республиканың халық шаруашылығы өнімінің үштен екісінен артығы өнеркәсібі өнімі болып отыр. Қазақстанның жер қыртысын үздіксіз зерттеу, пайдалану ісінде ғалымдарының сіңірген еңбегі аз емес, атап айтқанда: Қазақстанның жер қыртысын, оның жер бетіндегі өсімдіктерін, хайуанатын, табиғи көркемдігін, география аймақтарын тағы басқаларын зерттеу жөнінде көп еңбек сіңірді. Қазақ республикасының барлық 16 облысының жер жағдайы жөніндегі картасы миллиондық масштабта жасалып болды. Орталық Қазақстанның орман-тоғайлы, жидек-жемісті, қуаң-қүрғақ құм шөлдерінде көкеніс егудің жолдары мен әдістері толық белгіленіп жатыр; республиканың қарамағында үш мыңнан астам өсімдік түрі анықталып қағаз жүзіне түсірілді, бұл өсімдіктердің ғылым жөнінде зор маңызы бар. Қазақ республикасының өсімдіктері жөнінде үлкен атлас жасалды. Қазақстанның білімпаздары ауыл шаруашылық ғылымдары жөнінде едәуір табыстарға жетті. Советтік Қазақстанда мақта, қызылша, әр түрлі каучукті өсімдіктер сияқты жаңа техникалық егістердің көп егілуі олардьщ егін шаруашылығындағы табыстарының айқын белгісі. Ал каучукті өсімдіктер біздің Қазақстаннан таралып отыр. Мал шаруашылығы саласында малдың (көбінесе қой мен ешкінің) жаңа тұқымдарын өсіру, мал басының (әсіресе қойдың) тегіс көбейуіне жағдай туғызу, республикамыздың мал шаруашылығын өркендетуге қолайлы аудандары мен облыстарында мал азығының, су қорын зерттеу ісінде бірсыпыра табыстарға жеттік. Ғылымның медицина-биологиялық тараулары кең өрістетілді. Бұл жөнінде көбінесе бруцеллез, безгек, энцефалит, зоб сияқты ерекше аурулардың жұғу жағдайын, бұл ауруларға қарсы колданылатын шараларды, олардың таралатын жерлерін зерттеуге, қорғасын уымен улану, силикоз сияқты ауыр өнеркәсіп орындарында болатын белгілі бір жұмысқа, кәсіпке байланысты ауруларды зерттеуге, шок және республиканың курортта емдеу мүмкіншіліктерін зерттеуге көңіл бөлінді. Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстанда ғылыми астрономия-физика, химия және техникалық тараулары, оның ішінде энергетика, металлургия және тау-кен зерттеу ғылымы кеңінен өрістеді. ылым академиясының Қазақ филиалының академик В.Г.Фесенков және ССР Одағы Ғылым академиясының корреспондент мүшесі Г. А. Тихов бастаған астрономия және физика институты ССР Одағының ғылыми астрономия-физика мекемелері қатарында құрметті орын алып отыр. Отан соғысы жылдарында бұл институт шын мәнінде ССР Одағындағы астрономия ой-пікірінің ордасы болды. Институт бірсыпыра күрделі ғылыми-зерттеу жұмыстарын атқарды. Ғылымның химиялық салаларындағы білімпаздар республикамыздағы неше алуан және орасан мол химиялық шикізаттарды халық шаруашылығында неғұрлым тыңғылықты пайдалануды көздеген едәуір ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. Әсіресе, Қаратаудағы дүние жүзілік маңызы бар фосфорит кені негізінде фосфориттің тыңайтқыштар өндіру технологиясын белгілеу, көмірдін, жанар сланецтің әр түрін кокстеуі мәселелерін, Қазақстан мұнайының әралуан түрін неғұрлым үнемді түрде өндеу мәселелерін шешу, Оңтүстік Қазақстандағы дүние жүзілік мол қоры бар кенінен ванадий мен арнаулы металдар айыру мәселелерін шешу жөніндегі жұмыстарды ерекше атап көрсету қажет. Энергетика саласында Қазақстанның су энергетикалық және бу энергетикалық қорларын зерттеу, бұл қорларды халық шаруашылығының кажетіне неғұрлым тиімді түрде пайдалану әдістерін және пайдалану кезегін белгілеу жөнінде көп жұмыс істелді. Қарағанды, Балқаш бу электр станцияларын, Ертіс су электр станциясын, Үлкен Іле, Сырдария, Қарақия және басқа сондай күрделі мәселелердің шешілуін су энергиясы саласындағы зерттеушілеріміз бен инженерлеріміз орынды мақтан етеді. Қазақстанда кен зерттеушілер де көп жұмыс істеді. Олар Қазақстандағы дүние жүзілік маңызы бар мыс қоры мен полиметалдар кендері қорын ашу және пайдалану жолдарын белгілеу, қолдану, Қарағанды бассейнінің қалың көмір қабаттарында кокстелетін, күлі аз көмірді шығару мәселелерін шешу ісінде зор табыстарга жетті. Түсті металлургияда ССР Одағындағы жаңа техникалық әдістерді қолдануда Қазақстан алдыңғылардың бірі болды. Түсті металдар кенін айырудың неғүрлым өнімді жаңа әдістерін Советтер Одағында кеңінен қолдану Қазақстанда басталды. Соңғы жылдардың ішінде металлургия және кенді байыту саласындағы зерттеушілер түсті металлургия заводтарындағы шыққан күкірт газдарын пайдалану, байыту фабрикалары мен заводтарының қалдықтарынан бірсыпыра маңызды тектер айыру мәселелерін кендегі темірді қалпына келтіру, темір, марганец кендерін, сирек кездесетін металдар кендерін, Қазақстанның маңызды кен ошақтарынан шығатын басқа металдарды байыту мәселелерін және басқа көп мәселелерді ойдағыдай шешуде. Отқа төзімді материалдар мен құрылыс материалдарын жасау саласында Қазақстанның зерттеу мекемелері республикамыздың өнеркәсіп және мәдениет орталықтарын жергілікті құрылыс материалдарымен және отқа төзімді материалдарымен қамтамасыз ету жөнінде едәуір жұмыс істеді. Жобаланып отырған Қарағанды металлургия комбинатының құрылысын және өндірістік жұмыстарын отқа төзімді материалдармен қамтамасыз ету жөнінде істелген жұмыстарды, біріктіретін құрылыс материалдарын жасау үшін металлургия заводтары мен бу электр станцияларының шлагын пайдалану мәселелерін және басқа көп мәселелерді шешу жөніндегі жұ-мыстарды ерекше атап көрсету керек. Ғылымның әлеуметтік салаларында орасан зор табыстарымыз бар. Қазақ халқының мейілінше бай ауыз әдебиеті, оның неше алуан батырлық жьірлары мен лирикалық жырлары жиналып тәртіпке салынды. Жиналған ауыз әдебиеті қазірдің өзінде мың баспа табақтан асады. Қазақ тілі грамматикасының ғылыми негіздері белгіленді. Екі томдық орыс-қазақ сөздігі жазылды. Қазақ әдебиетінің төрт томдық тарихы жазылып жатыр. Қазақстанның бірсыпыра тарих жөніндегі маңызды мұралары қазылып тексерілді. Қазақ тарихының деректері жиналып, тәртіпке салынуда. Отан соғысының ең қызу кезінде, 1943 жылы, «Қазақстанның ерте заманнаң қазіргі күнге дейінгі тарихы» алғаш рет жарыққа шықты. Қазақ халқының орасан бай халық музыкасын жинау, тәртіпке салу жөнінде көп жұмыс істелді. Қазіргі уақытта қазақ халқының асқан музыкалық дарындылығын көрсететін, кезінде зор баға алған, мәселен Европа мәдениетінің көрнекті өкілі Ромэн Роллан зор баға берген 1500-ден аса қазақ әндері мен күйлері бастырылды. Қазақстанда ғылыми-зерттеу жұмыстарының қорытындысын көрсете келіп, соңғы жылдарда басталған қазақ халқының табиғатты зерттеу, оның халық шаруашылығының қажетіне пайдалану ісіндегі нешеме ғасырлық тәжірибесін белгілі бір жоспармен зерттеу жұмыстарын атап көрсету қажет. Бұл жұмыстардың алғашқы қорытындысының өзі-ақ осы жөнінде зерттеушілер алдында кең өріс ашылып отырғанын көрсетеді. Мәселен, аң-құстарын қолдан түнетудің маусымы мен мерзімін белгілі бір тәртіпке салу үшін қазақ халқы хайуанаттьщ бездерін ежелден бері пайдаланып келгені анықталды. Ал, бұл аса маңызды физиологиялық әдіс дүние жүзілік ғылымда тек соңғы кезде мәлім болды. Мұны Румынияның академигі Пархону тапты деседі. Қазақ халқы мыңнан аса әр түрлі өсімдіктердің аттарын және пайдалы қасиеттерін білетіндігі анықталды. Қазақтың жер-су аттары жердің геологиялық және геоморфологиялық өзгешеліктерін көбінесе дәлме-дәл белгілейтіні зерттеушілердің бәріне жақсы мәлім. Қазақ халқының мал шаруашылығы жөніндегі нешеме ғасырлық тәжірибесін зерттеу ғылым мен халық шаруашылығы үшін орасан көп бағалы жаңалықтар болатыны анықталды. Партия мен өкіметтің ССР Одағы Ғылым академиясының Қазақ филиалын Қазақ ССР Ғылым академиясына айналдыру туралы қарары совет өкіметі тұсында Қазақстанда ғылымның ерекше өскендігінің айқын белгісі. Совет өкіметінің біз үшін ерекше маңызды бұл қарары Қазақстан білімпаздарының жанқиярлық ардақты еңбегіне лайықты баға. Ғылым академиясының Қазақ филиалының Қазақстан Ғылым академиясына айналдырылуы тек оның атын өзгерткендік емес. Бұл Қазақстанда ғылымның сапасы жағынан ерекше алға басқандығы. Қазақ ССР Ғылым академиясы республикамызда ғылымның күрделі ордабасы болуға тиіс. Қазақ ССР Ғылым академиясы төртінші бесжылдық жоспарды орындауға кіріскен кезімізде ашылғалы отыр. Халық шаруашылығын өркендетудің келешектегі ұлы жоспары сияқты, төртінші бесжылдық жоспарды орындау ісінде де Қазақстанға көрнекті орын беріледі. Жаңа бесжылдықта жұмсалатын қаражаттың көлемі жағынан Қазақстан Советтер Одағында РСҚСР мен Украинадан кейін үшінші орын алады. Жаңа бесжылдықтың ішінде Қазақстанның өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығына 8,8 миллиард сом жұмсалады. Төртінші бесжылдықта Қазақстанда қара металдар мен химияның үлкен өнеркәсібі құрылады. Түсті металлургия, көмір өнеркәсібі мен мұнай өнеркәсібі мықтап күшейтіледі. Соғысқа дейінгі мөлшермен салыстырғанда мыс өнімі 2,6 есе, қорғасын өнімі 1,3 есе көбейеді. Халық шаруашылығы мен Отан қорғау үшін аса маңызды, сирек кездесетін металдар шығаратын жаңа өнеркәсіп құрылады. Төртінші бесжылдықтың аяғында Қазақстанда егістің көлемі 7,5 миллион гектарга жеткізіледі, мал саны 25 миллионнан асады. Бұл ұлы міндеттерді орындау ісінде Қазақстаңда ғылым мен ғылыми мекемелерге ерекше жауапты және құрметті міндет жүктеледі. Кен қорларын табу және меңгеру ісінде де, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығын жаңа техникамен жарақтандыру, тұрмысқа қолайлы жаңа социалистік қалалар салу, еңбекшілердің тұрмысы мен жұмысында денсаулыққа қолайлы жағдай туғызу, ауруға қарсы күресу, социалистік мәдениетіміздің, неше алуан салаларын онан әрі өркендету, яғни ғылымның барлық саласында Қазақстан білімпаздарының алдына тарихи міндеттер қойылып отыр. Сталин жолдастың 1946 жылғы 9 ақпандағы тарихи сөзінде елімізді өркендетудің ұлы жоспарын орындау ісінде, төртінші бесжылдықтың бұдан да күрделі мәселелерін шешуде ғылымның алдына қойылып отырған міндеттер онан да зор екені көрсетілген. Біз теориялық ғылымдарды да, ең алдымен ғылымның басқа барлық салаларын өркендетуге негіз болатын философияны, математиканы, физиканы мейілінше өркендетуге тиістіміз және өркендетеміз де. Совет ғылымының беделді болуы Қазақстан білімпаздарының да төл ісі. Қазақстанның ғылымы жалпы одақтық ғылым майданында көрнекті орын алуына күресуіміз керек. Қазақстанда ғылымның дұрыс жолмен ойдағыдай өркендеуі үшін оның штабы Қазақ ССР Ғылым академиясында өз халқының мүдделеріне, өз Отанының мүдделеріне, Ленин-Сталин ғылымының ұлы мүдделеріне шын берілген қызметкерлер жұмыс істейтін болуы керек. Қазақ ССР Ғылым академиясының ашылуына байланысты бүгінгі салтанатқа жеткізген Советтік Қазақстанның зор табыстары орыс халқы білімпаздарының үнемі туысқандық көмек көрсетіп отырғандығының нәтижесі. Қазақстанда ғылымды өркендету, Қазақ ССР Ғылым академиясын құру ісінде әсіресе, ССР Одағы Ғылым академиясының, оның Президиумы мен басты-басты институттарының еңбегі зор. Қазақстанда алғашқы ғылым ошағын орнатқан Владимир Леонтьевич Комаровтың жарқын бейнесін Қазақстан білімпаздары алғыспен еске түсіріп отырады. Қазақстанның білімпаздары келешекте де ұлы орыс халқының білімпаздарымен, озат совет ғылымының Бүкілодақтық бас штабы ССР Одағының Ғылым академиясымен байланысын онан сайын нығайта беретіндігіне күмәндануға болмайды. Советтер Одағының басқа барлық халықтарының табыстары сияқты, қазақ халқының экономикасы мен мәдениетін өркендету ісіндегі табыстары еліміздің халықтарының идеялық бірлігінің нәтижесі. Бұл идея бірлігіне тек бізде гана Ленин-Сталиннің ұлы партиясының данышпандық басшылығымен халық арасындағы шын туысқандық достықты қамтамасыз ететін даналық және әділетті принциптердің жүзеге асырылуы арқасында қол жетті.Экономиканың ғылым мен мәдениеттің барлық салаларында табысқа жетудің жеңімпаз құралы мен кілті өз қолымызда. жүктеу/скачать 1,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|