Бұл екеуі бір-бірімен тығыз байланысты. Өйткені оқу техникасы жетілдірмей – түсіну, дұрыс оқу жүзеге аспайды.
Іштей оқу мен дауыстап оқуға қойылатын талаптарды жүйелей келіп, әдіскер ғалым С.Рахметова оны 4-ке бөледі:
1.Дұрыс оқу
2.Шапшаң оқу
3.Түсіну оқу
4.Мәнерлеп оқу
Оқу жылдамдығын дамыту дегенімізді –ғалымның «шапшаң оқу» деген терминге берген анықтамасымен байланыстыруға болады. Жылдам оқу дегеніміз – текстегі сөздерді қалай болса, солай бастырмалатып немесе сөздердің ара жігін айырмай оқу емес. Бұл – оқығанды түсінетіндей қалыптағы шапшандықпен оқу. (1.52) Оқушы – кішкентай оқырман.
Оқу жылдамдығын дамыту дегенімізді –ғалымның «шапшаң оқу» деген терминге берген анықтамасымен байланыстыруға болады. Жылдам оқу дегеніміз – текстегі сөздерді қалай болса, солай бастырмалатып немесе сөздердің ара жігін айырмай оқу емес. Бұл – оқығанды түсінетіндей қалыптағы шапшандықпен оқу. (1.52) Оқушы – кішкентай оқырман.
Мәнерлеп оқуда дауыстың маңызы
Дауыстың өзіндік сапалары – дауыстың күші, дауыстың тазалығы, дауыстың беріктігі, дауыстың икемділігі, тұрақтылығы мен шыдамдылығы.
Дауыстың осы сапаларын жетілдіріп, байқап фонетикалық дыбыстық, буындық жаттығулар жасап, сөзге, сөз тіркестеріне қойылатын екпінді ажырата білу міндет.
Әркім өз дауысының мүліктерін байқап, оқылатын тексте, сөйлеген сөзде дауысты қалай икемдеу керегін өзі ғана белгілей алады.
Әркімнің өз дауысы болады дедік. Бірақ, менің дауысым осындай деп, өзінің дауысын оқу кезінде, сөйлеу кезінде аңғарып, жаттықтырмаса көркем шығарманың түрлі жанрларын оқу кезінде текстіге дауыс қоя алмайды.
Оқылатын шығарманы мұғалім жан-жақты талдап, қай жерін қалай оқу керек, дауыс қай жерде көтеріледі, төмендейді, орташа қалыпқа түседі деп дайындалады.
Қ. Аманжоловтың «Советтік менің өз елім» деген өлеңін оқығанда дауысқа ешқандай күш түсірмей-ақ, жұмсақ та жылы леппен көңілді оқыла-ды. Кеудең шаттыққа то-лып, жігер қосылады. Ал кейбір шығарма-лар мазмұн мағынасына қарай керісінше қаталдау дауыс биіктігін бірде жоғары, бірде төмен алып, мазмұнына икемдеп оқуды қажет етеді. Шығарманы талдау