«Атамұра» Алып Ер Тұңға Алып ЕР Тұңға- түркі мемлекетін басқарған көсем.
Алып Ер Тұңға заманындағы түркілер мекендеді: Енисей мен Ертіс, Дунай бойлары, Ауғаныстан мен Иран, Сирия, Түркі жерлерін
«Алып» сөзінің мағынасы: «күшті», «батыр», «қаһарман», «ержүрек».
Иранның ұлы ақыны Фирдоусидің «Шаһнама»
кітабына кейіпкер болған: Алып Ер Тұңға. Онда Афрасиаб, яғни Алып Ер Тұңға Тұран патшасы болып суреттеледі. «Тұран» – Тұр елі – түркілер
елі деген сөз.
Иран патшалары мен Афрасиабтың соғысы өткен жер: Сейхұн
(Сырдария) – Жейхун (Әмудария) шегарасы.
«Алып Ер Тұңға» жыры қай ғасырда жазылды: XI ғасырда
«Алып Ер Тұңға» бізге жетті: түркі ғалымы Махмұт
Қашғаридің «Диуани лұғат ат-түрік» («Түрік тілдерінің сөздігі»)
еңбегі арқылы.
10«Алып Ер Тұңға» жырының негізгі идеясы: Тұран елін сыртқы
жау дан қорғау, түркі жұртын ішкі ынтымақ-бірлікке үндеу, туған
жердің абырой-даңқын арттыру.
«МЕКТЕП» баспасы 1.«Алып Ер Тұңға» жыры кімдер жайлы сыр шертеді?
Сақтар жайлы 2.«Алып Ер Тұңға жыры»қандай жыр?
Қаһармандық жыр 3.«Тоңға» (тоңа) сөзінің мағынасы?
«Тоңға» — жолбарыс текстес аң, яғни Тұңға— алып ер, жолбарыс секілді батыр адам дегенді білдіреді. 5. Тұран еліне қайта-қайта соғыс жасаған ел: Иран елі 6.Фирдоусидің еңбегіндегі «Афрасиаб» атауының мағынасы: «Дүлей қара күш иесі» 7.«Алып Ер Тұңғаның» өлімі жайлы деректер:
1) Ирандықтар оны жеңе алмаған соң, достық пейілмен алдап шақырып, у ебріп өлтірген. 2) Фирдоусидің еңбегінде келтіргендей Кейхұсрау патшадан жеңіліп, қашып жүріп қаза тапқан. «Жазушы» баспасы 1. Алып Ер Тұңғаның балалары: Барысхан-ұлы, Қаз-қызы 2.Қаз қызының екі шаһары: Қазойын, Қазсуы 3.Ойын-сауық болатын қаласы: Қазойын 4.Іле өзеніне құятын Қаздың қаласы: Қазсуы 5.Қаздың күйеуі: Сияуыш
