Жинау – күнделікті әр үйден шығарылатын қалдықтарды қоқыс жинағыштарға жинау. Шығару – қоқыс тасымалдаушы көліктердің көмегімен жүргізіледі.
Қалдықтарды залалсыздандыру және өтелдеу әдістері:
өтелдеу (биотермиялық).
жою (көму, өртеу т.б.).
Өтелдеу әдісі: а) биотермиялық: компостау, көшетханаларда көму, өртеу. Ауылшаруашылық дақылдарын өсіру алаңдарында қазылған жерге 15 см қоқыс – 15 см топырақ салу арқылы компост алаңын құрады да, уақыт өткен соң оны егін алаңы ретінде пайдаланады.
б) кейбір елді мекендерде қоқыстарды сорттау станциялары жұмыс істейді. Қоқыс қабылданады, теріледі, өтелдеуге келетін қалдықтарды зауыттарға өткізді, органикалық қалдықтар жерге көміледі, қолданылмайтын қалдықтарды өртеп, оның температурасын технологиялық процестерде пайдаланады.
Тұрмыстық қатты қоқыстарды залалсыздандыру технологиясы бойынша мына түрлерге бөлінеді:
а) биологиялық әдіс – көму компост алаңы; өндеуші ролді микроорганизмдер атқарады.
ә) термиялық әдіс: 1. Қоқыстарды жағу – 900 – 1000 0 С – та арнайы қоқыс жағатын станцияларда жүргізіледі.
2. Пиролиз – қатты тұрмыстық қалдықтарды жоғары температуралы реакторларда жағу арқылы өтеді.
б) механикалық әдістер – топыраққа, шахталарға, карьерлерде көму.
в) Химиялық әдістер – гидролиз процесіне негізделген.
Пиролиз әдісінің ерекшелігі ол 2 сатыда өтеді:
1 саты – жанғыш газ немесе қара май (мазут) алынады;
2 саты – қоқыстарды жаққанда пайда болатын температурасын пайдалану.
Осыған орай, қалдықтарды залалсыздандырудың топырақтық және техникалық әдістері бар деуге болады. Топырақтағы химиялық заттардың шектеліп рұқсат етілген концентрациясы (ШРЕК) мен шамамен алынған рұқсатталатын концентрация.
Топырақтың ластану қауіпсіздігінің негізгі критериі болып табылады.
7. Сабақтың мазмұны:
Негізгі білім деңгейін бақылау (Қосымша 1).
Студенттің өздік жұмысы:
Топырақтан үлгі алу әдістемесі (Қосымша 2).
Топырақтың «санитарлық санын» анықтау (Қосымша 3).
Су ағындысын дайындау және оны талдау (Қосымша 4).
Топырақты гельминтологиялық зерттеу әдістемесі (Қосымша 5)
Студенттің оқытушымен жұмысы:
Қорытынды білім деңгейін бағалау (Қосымша 6).
8.Сабақ бойынша ұсынылатын әдебиеттер:
негізгі:
Румянцев Г.И. Общая гигиена, М.,Медицина, 1985.
Румянцев Г.И. Руководство к практическим занятиям по гигиене. М.,Медицина, 1985.
А.М. Большаков Руководство к практическим занятиям по гигиене. М.,Медицина, 1987.
Лекционный материал.
қосымша:
Д. А. Зильбер и др. Гигиена. Медицина, М.: 1977, 30 – 46.
Руководящие материалы по организации фармацевтического дела. Алматы, 1976.
К.У.Умбаев, А.К. Джанбабаев и соавт. Сборник материалов в помощь практическим работникам здравоохранения, Алматы;1975.
СниП Хозрасчетные аптеки. 1978.
Государственная фармокопея. (Издание XI)
Организация и экономика фармации, учебник под ред. Крикова М., 1983.
- 13 -
Сборник нормативных актов по аптечной службе. Медицина., М., 1977.
Приказ Минздарава СССР № 79 от 25.11.97. Инструкция. По санитарному контролю воздуха аптек.
Минх А.А. Методы гигиенических исследований. М.,Медицина.1967г.
Достарыңызбен бөлісу: |