ды. Сәтбаевты сол кездегі ауыр өнеркәсіп жөніндегі халық комиссары С. Орджоникидзе қабылдады. Халық комиссарына Жезқазған мен шетелдік осындай кен орындарын салыстыра отырып, оның кен байлығын игеруді тезірек қолға алу қажеттілігін дәлелдеді. Алыс Қазақстаннан келген келелі кең ойлы жас маманды қуаттап, қол- дағанын Орджоникидзе архивінен кездестіреміз. Екінші дүниеж үзілік соғыс жылдарында түсті металдар, әс ір есе мыс, қорғасын, вольфрам, хром, т. б. өте қажет еді. Әсіресе, танк бронын құю үшін марганецке тапшылық туды. Дәл осындай сәтте Сәтбаевтың тікелей жетекшілігімен жезді марганец кені ашылды. Тез қарқынды қысқа мерзім ішінде барлау жүргізіліп, іске қосылды. Қазақстан ж ерінде Менделеев кестесіндегі элементтер түгелге дерлік кездеседі. Осыған байланысты Қазақстанда КСРО Ғылым Академиясының филиалын ашу қажеттігі туды. Соғыс басталған күннен бастап Сәтбаев ба- сқарған институт кең көлемді жұмыстар атқарды. М әселен, тек 1941 жылдың өзінде-ақ “Алтай полиметалл кен орнының” тақырыбы бойынша ашылатын 90 кен белгілері тексерілді. Қазақстанда мыс қорыту ісінде мүмкіндігі мол екенін мәлімдеді. Жаңа- дан ірі темір мен марганец кен орындарын ашу жөнінде нақты ұсыныстар қабылдады. Ж езқазғанны ң бай рудаларын Балқашқа тасып, ж еткізу
174 А санбай А С К А Р О В жөніндегі жоба мақұлданды. Ел басына түскен ауыр күндердің өзінде институт өз күшімен 160 тылы- ми экспедиция ұйымдастырды. Олар жаңа кен к өздерін ашты. Қаныш Сәтбаев тек қана ескі кеніштерде кен өндіріп, жаңа кен барлау жұмыста- рын ж үргізіп қана койған ж оқ. Филиал бөлім ш елерінде жан-жақты мамандар даярлауға зор көңіл бөлді.
