кейін оның ұрпақтарымен тіл табыса алмастан, Отанын тастап, Меккеге кетуге мәжбүр болған. 1401 жылы Хулагу-ханның тағына Мүхаммед-Сұлтан отырады. Бірак 1403 жылы ол ауырып, қайтыс болады. Оның өлімінен кейін Мираншахтың екінші үлы — Омар таққа шақырылады. Үлкен ұлы — Әбу-Бекр Бағдадты, Ескендір Хамаданды басқарады. Осылайша, көзінің тірісінде Темір Таяу Азияны немерелеріне үлестіріп береді. Мұхаммед-Сұлтан өлгеннен кейін 1376 жылы туылған Жахангірдің баласы - Пір-Мұхаммедті Темір өзін ің мүрагері деп атайды. 1392 жылдың өзінде-ақ ол оңтүстік батысқа қарай Гин- дукуштен Үндіге дейінгі аймақты басқаруға яғни, “Махмуд Газнауи тағына” шақырылады. Махмуд Газнауи түркіден шыққан; су үлестіретін мұрабтан ірі әскери мемлекет қайраткеріне дейін көтерілген. Оның алдында бас име- ген бір де-б ір мемлекет жок. Махмуд Газнауи Ү ндістан мен Орталык Шығысты уысында ұстады. Хандық тегі жоқ қарапайым түріктің өз ісімен, талантымен тақта отырғаны туралы талай рет сөз болса да, ол осыған лайык болатын. Кезінде ірі әскер басы, мемлекет қайраткері ретінде құрметтелсе де, оның кейбір елдегі, атап айтсақ, Үндістанды қиратқан қаталдығы айрық- 5 -1 5 7 4
66 Асанбай АСКА Р О В ша назар аудартады. Хұсейнман тақталаста Темір дін иелерінен тірек тапты. Тіпті өзіне 1371 ж. жасалған олардың қастандығына да жөнді мән бермеді. Әсіресе Темірді қолдаған Термез сейдттері. Сондай-ақ Бұқара мен Самарқан сейдттерінен де бірш ама қолдау көрді. 1381 ж. А ндхудтегі Х орасан дін өк ілдерім ен әдеттегіден өзгеше бір кездесу жайлы Ибн-Арабшах былай суреттейді: “Темір аттан түсерде оның алдына киелі Зеңгі бабаның кеудесінен бір
