Үлы Түранның Үлдары 113 БҮҚАР ЖЫРАУ
Ел бастау қиын емес, Қонатын жерден көл табылады. Қол бастау қиын емес, Шабатын жерден ел табылады. Шаршы топта сөз бастаудан қиынды көргем жоқ! — деп сө з өнерінің өте құдіретті екенін жыр еткен Бұқар жырау ақындығымен қатар мемлекетт әрі саяси қайраткер. Бұқар жырау 1668 жылы Павлодар облысындағы, Баянауылда туған. 1781 жылы қайтыс болған. Әкесі билеуші де, шонжар да емес, жорықтарда ерлік көрсеткен батырлардың бірі болса керек. Біз оның жас кезінен-ақ өнері ғана тасымай, ақылдың кені екенін Тәуке тұсындағы билердің бірі болғаны- нан білеміз. Ал, Абылайханның тұсында оның көмекш ісі әрі идеологы (құлық санасы) болды. Ол Абылай ханның Ақ бағаналы бас ордасындағы ақылманы атанды. Еліңнің қамын же, сана, Есіліп кеңес, айт, сана. Кең Абылай, кең нем,— деп, Бұқар жырау Абылайды аса дәріптеп, оның халыққа жасап отырған сая- сатын мадақтап қана қоймайды. Айбыны асқан Абылайдың кейде ел билеген хан болса да пендешілік жасаған іс-әрекетін , асып-тасқан жат мінезін де бетіне баса айтып, сынайды. Ол кезде ханға қарап, қатал сөйлеу, кемшілігін өлеңмен қалың елге жария ету өлімге бас тігумен бірдей еді. Сондай ерлікке пара-пар өлеңімен Бұқар жырау Абылай ханды әлденеш е рет найзаның ұшымен түйрегендей ауыр сынға алады. “Бір етек, бір ж ең” деген өлеңінің шығу тарихы да бар. Қоқанмен сотые сәтті аяқталған соң бітім жасалады. Осыған көңілі тоқ Абылай: —Енді ұрыс жоқ, ер егесі қоныс тапты! — деп сарбаздарын Сарыарқаға қайтарып жібереді. Хан жасағында тек ауыл-елі іргелес ұлы жүз әскерлері
