Сондай-ақ, әйнек жасау өндірісі қауырт дамыды. Шыны бұйымдары үй тұрмысына өте қажетті, зәру затқа айналды. ХІ-ХІІ ғ.ғ. Орталық Азияда шыны өндірісінің мықтап дамығанына біздің археологтар қазба жұмыстарын жүргізген кезде көздерін жеткізді. К өне қалалардың ескі жұрттардың орнынан көптеген көркем шыны бұйымдар табылды. Оны сол X I—XII ғасырларда асхана бұйымдары д әр і-д әр м ек
52 А санбай А С К Д Р О В құтылары ж әне басқа тұрмысқа қажетті заттар жасау үшін пайдаланғанын көреміз. Ауыл шаруашылығынан қол өнерге ұласып, тауар өндірісі қуат алып, са- уда-саттық та тез дамыған шақта көш пенді даланың жұрты тек Орта А зиямен ғана ем ес, көрші елдермен де қарым-қатынас жасай бастады. Әсіресе алыстағы Қытай, Иран елдерімен сауда-саттық, алыс-беріс арқа- сында ақша айналымы өсті. Теңгелер шығарыла бастады. XI—XII ғасырларда сәулет өнерінің сәнді үлгілері бой көтерді Бұл кезең- де Орта Азияда құрылыс мәдениеті қарыштап, қалалар сәулеттене түсті. Күйген кірпіш жасау қолға алынды. Жергілікті жердің саз балшықтары мен күйген кірпіш інен айшықталып қаланған сән ді ғимараттар шаһарлар сәулетіне көрік беріп тұрды. Әрине бұл кезеңде ежелден келе жатқан дәстүрлі өнер, білім, ғылым әде- биет жан-жақты дамып, ел игілігіне өлшеусіз қызмет етті. Саманидтер мемлекетінің түбіне жетіп, жаңа түркі мемлекетін құрған- дар, В.В.Григорьевтің (1816-1881ж.ж.) анықтауынша, Қараханидтер атауы әуелі орыс, кейін әлемдік ғылымда кездеседі. Бұл империя Шығыс ж әне Ба тые Түркістанның аумағында IX ғасырдың бірінші жартысында құрылып, XIII ғасырдың басына дейін дәуірлеген (840-1212 ж .ж .). Ислам дінін 960
