Әдебиеттер:
Алпысұлы С. Біз ұрандамай жұмыс істейміз: /Балқаш қаласының әкімі Қ.Қаскенұлы газет тілшісімен әңгімесінде аймақтағы әлеуметтік жағдай, экономикалық күрделі проблемалар туралы ой – пікір бөліседі/ // Орт. Қазақстан. – 1999. – 4 тамыз
Ахметов Қ. Балқаш – жүрегіме жақын қала: /Меншікті тілшіміз О.Жүнісұлының Балқаш қаласының әкімімен сұхбаты/ // Орт.Қазақстан.- 1997. – 6 қырқ.
Ахметов Қ. Балқаш қайта түлеу жолында // Сана. – 2000. – 22 маусым (№24). – 3б.
Ахметов Қ. Елбасы тапсырмасынан туындайтын міндеттер: Қала әкімінің қала активі кеңесінде жасаған баяндамасынан // Балқаш өңірі. – 2001. – 9 наурыз
Ахметов Қ. "Мысшылар мекені дәулетті, сәулетті болады": "Балқаштүстіметалл" ӨБ дир. жұртшылықпен байланыс жөніндегі орынб. Қ.Қ.Ахметовпен сұхбат /сұхбаттасқан О.Жүнісұлы// Орт.Қазақстан.- 2006.- 27 сәуір.-8 б.
Әбеуов М. Қала - бәріміздің ортақ үйіміз: Балқаш қаласының бас архитекторы М.Әбеуовпен әңгіме / Әңгімелескен Ж.Башар// Балқаш өңірі.- Балқаш, 2001.-12 қыркүйек
Әлин А. Соғысқа дейінгі Балқаш өнірі// Қазақ тарихы.- 2004.- N6.-99-103 б.
Әрінұлы А. Өмір белестері: 2001 жыл - Тәуелсіздік және достық жылы// Балқаш өңірі.- Балқаш, 2001.- 13 ақпан
Әсіпұлы С. "Зауыт біраз тұрады, бәрібір іске қосылады"// Орт.Қазақстан.- 2004.- 12 қазан.-4, 6 б.
Байқуатов Д.Ы. Балқаш мысы: бүгін және ертең: Балқаш мыс қорту зауытының дир. Д.Ы.Байқуатовпен сұхбат / Сұхбаттасқан О.Жүнісұлы// Орт.Қазақстан.- 2004.- 17 шілде.-9
Бақаева Р. Тәуелсіздік - ұлттық өрлеудің ұлы күйі: Қала әкімі аппаратының іскі саясат және әлеум. сала бөлімінің меңгерушісі Р.Бақаевамен сұхбат / Сұхбаттасқан Б.Болатбекова// Балқаш өңірі.- Балқаш, 2001.-7 желтоқсан
Башар Ж. Балқаш - бай қала: [Қаланың экономикалық портретінің штрихтары] / Ж.Башар, Т.Майбас// Орт.Қазақстан.- 2000.-22 наурыз
Бірманов З. Көшелер атауларын өзгертті// Орт. Қазақстан.- 2000.-12 қаңтар б.
Домбай Н. Балқашқа бардым, не көрдім, не сездім?: Сапар,ойлар / Н.Домбай// Мысты өңір.- Жезқазған,2004.- 23 қаңтар.-6 б.
Жүнісов О. Жоғары деңгейде атап өтеді: Балқаш қаласына – 60 ж. // Орт. Қазақстан.- 1997. – 13 қырқ.
Қойшыманов Т. Қоңырат бөктерінде. - Алматы, 1967. - 144 б.
Сағынтай С. Көрігіңнен отын сөнбегей мысты қала: [Балқаш қаласы туралы]// Орт.Қазақстан.- 2002.-16 ақпан
Садовая Г. Балқаш өңірінің байлығы// Орт. Қазақстан.- 2000.-19 шілде
Сәденов Қ. Ару Балқаш, әнім менің: Ән// Орт. Қазақстан.- 2002.-16 ақпан
Сматаев Б. Бақыр қазан қайнаса, бәріміздің бағамыз: /Балқаш қаласына – 60 жыл/ // Орт. Қазақстан. - 1997. – 17 қырқ.
Тайыров М. Балқаш – балықты өлке. – Алматы: Қайнар, 1971.-68 б.
Шалова Б. Балқаштың болашағы зор // Орт.Қазақстан.- 2002.- 2 қазан.-2 б.
Шаяхметов Қ. Балқаш // Қанаттас қалалар. – Алматы, 1968.-67-78 б.
Ыбыжанқызы К. Арман қала// Балқаш өңірі.- Балқаш, 2001.-10 тамыз
24 сәуір 1932 - Жазушы, публицист Камал Смайыловтың туғанына 75 жыл
Жазушы, публицист Камал Сейітжанұлы Смайылов 1932 жылы 24 сәуірде Қарағанды облысының Ұлытау ауданындағы Сарлық ауылында туған. 1954 жылы ҚазМУ-дің филология факультетінің журналистика бөлімін бітірген. «Лениншіл жас» қазіргі «Жас алаш» газетінің Қарағанды облысындағы меншікті тілшісі болып журналистік жұмысын бастаған. Одан кейін Қазақстан Комсомолы Орталық Комитетінің хатшысы болып сайланды. «Қазақфильм» киностудиясының директоры, кейін ҚР Кинематография жөніндегі мемлекеттік комитетінің төрағасы болып қызмет атқарды. Қазақ телевизиясы саласында әуелі республикалық мемлекеттік комитет төрағасының орынбасары, кейі төрағасы болып істеді. Көп жыл бойы саяси-қоғамдық қызметтер атқарды: Орталық комсомол комитетінің хатшысы, Қазақ КСР Министрлер Кеңесі мәдениет бөлімінің меңгерушісі, 1991 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Мәдениет жөніндегі комитетінің төрағасы болған.
Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының профессоры, өнертану ғылымының кандидаты. Алматыдағы Халықаралық мамандықтар институтының (бұрынғы Халықаралық журналистика институты) профессоры. ҚР Гуманитарлық ғылымдар академиясының және Қазақстан журналистика академиясының мүшесі. Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері. Қазақстан Жазушылар одағының Сәкен Сейфуллин атындағы сыйлығының лауреаты. Екі рет «Құрмет Белгісі» орденімен марапатталған.
«Сенің бақытың», «ХХ ғасырға саяхат», «Фильм осылай туды», «Өмірдің өзімен өлшесек», «Ғасыр қырқасында», «Оянған ойлар», «Жолданбаған 27 хат» (1992), «Елім, саған айтам, Елбасы, сен тыңда» атты (1998, Шерхан Мұртазамен бірге жазған) кітаптары жарық көрген, 200 жылы «Жеті қыр, бір сыр» және «Қиғаш кітап» басылып шықты.
2003 жылы 71 жасында қайтыс болды.
Әдебиеттер:
Смаилов К. Ұзын саны 300.000 данамен шыққан кітапты осал деуге бола ма?: /Жазушы Медеу Сәрсекенің "Қазақтың Қанышы" роман-эссесі Мемлекеттік сыйлыққа ұсынылды// Қазақ әдебиеті.- 2000.- 17 қараша(N46).-8 б.
Смайылов К. XXІ ғасырға саяхат.- Алматы: Қазақстан, 1978.- б.
Смайылов К. "Қыз Жібек" неден басталған еді?..:/Ұлттық киноклассиканы жарыққа щыққанына 360 жыл/// Жас Алаш.- 2000.- 5 қазан
Смайылов К. "Қыз Жібек" дастанын орыс тіліне аударған// Жас Алаш.- 2001.- 25 қыркүйек.-5 б.
Смайылов К. Тәуелсіздік толғауы: 1996// Егемен Қазақстан.- 2002.- 29 тамыз.-2 б.
Смайылов К. Жолданбаған 27 хат / Ред. Г.Мұхаметқалиева.- Алматы: Қазақстан, 1992.- б.
Смайылов К. Үш томдық шығармалар жинағы. Том 3 .- Алматы: Қазығұрт, 2004.- б.
Смайылов, К. Үш томдық шығармалар жинағы. Том 1.- Алматы: Қазығұрт, 2003.- б.
Смайылов, К.Үш томдық шығармалар жинағы. Том 2 .- Алматы: Қазығұрт, 2004.- б.
Смайылов К. Ауыл-алтын тамыр: Ауыл жылдары 2003-2005// Егемен Қазақстан.- 2003.- 29 қантар.-2 б.
Смайылов К. Біздің Баубек //Қазақ әдебиеті.- 1965.- 7 мамыр.
Смайылов К. Ғасыр. Ғылым. Қазақстан //Орт.Қазақстан.- 2002.- 24 сәуір
Смайылов К. Жұлдызды Жәйрем //Қазақ әдебиеті.- 1999.- 11 желтоқсан.
Смайылов К. Ғарыш және Қазақстан: 12 сәуір-Дүниежүзілік авиация және комонавтика күні // Егемен Қазақстан.- 2003.- 12 сәуір.-4 б.
Смайылов К. Қазақ даласы Сібір суына сусап отыр // Ана тілі.- 2003.- 13 наурыз.-6 б.
Смайылов К. Қазақ журналисі //Қазақ әдебиеті.- 1997. N25(маусым),-3 б.
Смайылов К. Үзеңгі дос: (Көрнекті жазушы һәм қоғам қайраткері Шерхан Мұртаза туралы толғаныс) // Жұлдыз.- 2002.- N9.-5-12 б.
Смайылов Қ. Нарық және халық: Шерханға хат //Егемен Қазақстан.- 2002.- 14 қыркүйек.-2 б.
Смайылов Е. Сенің бақытың.- Алматы: Қазақ мемлекет баспасы,-1960.- 67 б.
Смайылов Е. Оянған ойлар: Публицист. Толғау.- Алматы: Жалын, 1991.- 240 б.
Ол туралы:
Ақтаев С. Көп қырлы қаламгер: Жазушы Камал Смайылов// Ақиқат.- 2004.- N6.-47-52 б.
Ахметов Қ. Мұзжарғыш: К.Смайыловқа // Сарыарқа.- Жезқазған, 2002.- 24 көкек
Әбдікәрімов С. Қос өнердің қорғаны: Камал Смайылов 70 жаста// Жас қазақ үні.- 2002.- 19 сәуір(N15).-3 б.
Әбулақап Р. Өлеңдер: Өмір-өлең // Мысты өңір.- Жезқазған,2003.- 7 қараша.-16 б.
Әденұлы Р. Ұлытаудың ұлы: Камал Сейітжанұлы Смайылов - 70 жаста / Р.Әденұлы// Қазақ әдебиеті.- Алматы, 2002.- 19 сәуір (N16).-15 б
Елеукенов Ш. "Ақ бөкен": (Камал Смайылов туралы сыр)// Парасат.- 2004.- N7.-29-31 б.
Ерман Ж. Алаштың азаматы: Камал Смайылов - 70// Қазақ әдебиеті.- 2002.- 19 сәуір(N16).-14-15 б.
Жазушылардың ХІІ құрылтайы// Қазақ әдебиеті.- 2002.- 3 мамыр(N18).-10-11 б.
Камал Сейтжанұлы Смайылов: Қазақстан журналистикасы қазаға ұшырады// Сарыарқа.- Жезқазған, 2003.- 28 маусым
Камал Смайылов // Советтік Қазақстан жазушылары: Био-библиогр. анытамалық.- Алматы, 1987.- 572 б.
Камал Смайылов // Қазақстан жазушылары: ХХ ғасыр. Анықтамалық. – Алматы: «Ана тілі» баспасы ЖШС. 2004.- 285 б.
Қамал Сейітжанұлы Смайылов: Некролог// Егемен Қазақстан.- 2003.- 27 маусым.-4 б., Қазақстан ZAMAN.-2003.- 27 маусым.-2 б.. Қазақ әдебиеті.- 2003.- 27 маусым.-15 б.
Қаражігітов А. Топжарған тау тұлға: Жазушы, публицист, қайраткер К.Смайылов - 70 жаста // Сарыарқа.- Жезқазған, 2002.- 24 көкек
Қожамсейітов С. Тау шыңы алыстан көрінеді // Сарыарқа.- Жезқазған, 2004.- 24 сәуір
Қозыбаев С. Асылдың тұяғы: /Журналист Марат Барманқұлов туралы/ / С.Қозыбаев, Қ.Алдабергенов// Жас Алаш.- 2001.- 3 мамыр.
Құл-Мұхамед М. Ақжарылқап ("менің ағаларым" циклынан): Қамал Смайылов туралы// Егемен Қазақстан.- 2005.- 12 наурыз.-3 б.
Мұртаза Ш., Смайылов К. Елім, саған айтам, ел басы сен де тыңда!.- Алматы: Қазақстан, 1998.- б.
Мырзабеков Б. Камалым - Қамалым // Сарыарқа.- Жезқазған, 2003.- 28 маусым
Нарымбетов С. Алдымызда аға бар еді: эссе [жазушы К.Смайылов туралы]// Қазақ әдебиеті.- 2005.- 11 қараша(N45).-11 б.
Сейіткенов Н. Түгел түскен Алашқа күндей еді-ау шуағы: Н.Сейіткеновпен әңгіме / Әңгімелескен Қ.Құрмансейіт// Мысты өңір.- Жезқазған, 2004.- 25 маусым.-6 б.
Сердәлі Б.К. Камал Смайылов-публицист: Автореферат.- Алматы, 1999.- 29 б.
Тәуелсіздік ақиқаты: "Қазақ әдебиетінің" төте сауалдары// Қазақ әдебиеті.- 2001.- 14 желтоқсан(N50).-5 б.
Ыдырысов Ә. Алаш рухты ұрангер// Жас Алаш.- 2002.- 25 сәуір.-4 б.
10 мамыр 1927 - Жазушы Асан Жұмаділдиннің туғанына 80 жыл
Жазушы Асан Жұмаділдин 1927 жылы 11 мамырда Жезқазған облысы, Жаңаарқа ауданында туған. Аудан орталығындағы қазақ орта мектебінің 8-сыныбын 1941 жылы бітіреді. Ел басына түскен Ұлы Отан соғысы ауыртпашылығы салдарынан жасөспірім азамат вольфрам кенін өндіретін Қызылтау руднигінде шахтер болып еңбек жолын бастайды. 1943 жылы Қарағаш ауылдық советіне қарасты Ынталы орталау мектебіне мұғалім болып орналасады.
Білімін жетілдіруді мақсат еткен, жастайынан зерек Асекең болған. Бірнеше повесть, әңгімелер жинақтары шыққан. Республикалық 1948 жылы Қарағанды мұғалімдер институтына түсіп, оның тіл-әдебиет факультетін айрықша дипломмен бітіріп, 1950 жылы Қарағанды педагогикалық институтын бітірген. Біраз жыл халық ағарту саласында істеген. 1950 жылы Жаңарқа аудандық оқу бөліміне мектеп инспекторы болып тағайындалады. Араға жыл салып ол ауданның Ақтүбек ауылындағы жеті жылдық мектептің директоры болып жемісті еңбек етеді.
Алғаш 1946 жылы тұңғыш «Жаңарқа» деген өлеңінің облыстық «Советтік Қарағанды» газетінің бетінде жариялануы оның өмірінде үлкен бетбұрыс жасайды. Әдебиетке құштарлығы артып, шығармашылық талпыныстан, ізденуден, өз бетінше білімін жетілдіруден танбайды. Облыстық, аудандық газет беттерінде өлең, әңгіме, очерктері жиі жариялана бастаған А.Жұмаділдинді сол кездегі облыстық «Советтік Қарағанды» газетінің редакциясы қызметке шақырадын.
1960-64 жылдары және мұнан кейін арада жеті жылдай аудандық оқу бөлімінде инспектор болып, 1973 жылдан 1987 жылы зейнеткерлікке шыққанға дейін аудандық «Жаңаарқа» газетінің редакциясында бөлім меңгерушісі болып, қаламгерлік шеберлігі бұрынғыдан да кемелденіп, ұштала түсті. Табиғи таланты мен еңбексүйгіштігінің арқасында ол шығармашылықтан қол үзбей «Өмір» әдеби-этнографиялық журналының тұңғыш нөмірін шығарудан бастап, ғұмырының соңғы күндеріне дейін редакторы болды.
А.Жұмаділдин бірнеше медальдар, Құрмет грамоталарымен марапатталған. Совет милициясы шығармалары бойынша республикалық әдеби конкурста «Тергеу әлі аяқталған жоқ» атты повесі екінші бәйге алған.
Оның «Келіншек» повесі (1968), «Сең бұзылғанда» повесть, әңгімелері (1972), «Қайырлы сапар» повесі (1977), «Жұмысшы әулеті» повесі (1981), «Құт құбыры» деректі повесі (1982) жарық көрген.
Қаламгер Асан Жұмаділдин 2004 жылы 29 наурызда дүниеден өтті.
Достарыңызбен бөлісу: |