Межд. , выражающее угрозу, предупреждение
|
Біреуге зіл, күш көрсеткенде айтылатын сөз
|
Бәлкім
|
Возможно, вероятно, может быть; авось
|
Мүмкін, ықтимал; бәлкім
|
Бәлсін
|
Важничать, чваниться; набивать себе цену
|
Әлдеқандай болу, бұлдану
|
Бәсекелі
|
Действие, склонное к соперничеству, конкуренций
|
Бақталастығы бар, күндестігі бар
|
Бәсеңдеу
|
Затихать, ослабевать; замедляться
|
Баяулау, жайлау
|
Бәстес
|
Соревноваться, конкурировать
|
Бәс тігісу; жарысу, бәсекелесу
|
Беделді
|
Авторитетный; имеющий хорошую репутацию; уважаемый
|
Қадір-құрметке бөленген, абыройлы
Әйгілі, атақты
|
Бейім
|
Склонный, способный
к чему-л. ; имеющий какие-л. наклонности
|
Ыңғай, епті, икем, ебі бар
Ұқсас, сай
ауысп. Жақын, жуық, ықыласты
|
Бекем
|
Прочный, крепкий
|
Берік, мықты, мығым.
|
Бекзада
|
1. отпрыск людей «белой кости»; человек благородного происхождение; аристократ
2. княжич, барин
|
Шыққан тегін, жаратылысын артық санайтын ақсүйек тұқымы
|
Бекіс
|
Твердо решить что-л. ; решиться на что-л.
|
Тіл табысу, татуласу, келісу
|
Беллетрист
|
Беллетрист
|
Роман, повесть, әңгіме жазушы
|
Белсен
|
1. активность
2. ист.
|
Бар ынтасын салу, құлшына кірісу.
Етек-жеңді түру, білек сыбану
|
Бейім
|
Склонность, способность, наклонность, склонный, способный
|
1. ыңғай, епті, икем, ебі бар
2. ұқсас, сай
3. ауысп. Жақын, жуық, ықыласты
|
Белсенді
|
1. активный//активно 2. 1) ист. актив; активист;
2) ирон. Ложный активист; демагог
|
1. қажырлы, ынталы, жігерлі, актив
2. қоғамдық-саяси ұйымдардың алдыңғы қатарлы белсенді мүшесі
|
Билер кеңесі
|
Судья (разбиравший спорный вопросы по обычному праву казахов)
|
Билердің айтатын төрелігі, шешімі
|
Бике
|
Обращение к девушке с оттенком высокой подчтительности
|
Әйелді құрметтеп атау
|
Бозамық
|
Бледный, белесый
|
Бозғылт, ақшылтым
|
Бойжеткен
|
Девушка (на выданье)
|
кәмелетке толған, ержеткен қыз
|
Борышқор
|
Должник; дебитор
|
Біреуге берешек, қарыздар
|
Босаң
|
1. слабый; не тугой; расслабленный; слабо натянутый
2. перен. слабосильный, неэнергичный
|
Осалдау, бостау
Ширақ емес, боркеміктеу
|
Брахми
|
Брахми
|
Үндінің солдан оңға қарай жазылатын буындық жазуының ең көне екі түрінің бірі
|
Бірлік
|
Единство; единение
|
Ынтымақтық, ауызбірлік, татулық
|
Бұлтарма
|
1. производить резкое движение в сторону, делать резкое поворот; шарахаться; совершать, рывок куда-л.
2. перен. уклоняться; увиливать
|
Бұралаңы мол бұлтарыс
ауысп. Бүкпесі көп қулық, амал, айла
|
Бұрқақ
|
Небольшая метель; слабая снежная вьюга
|
Қарлы боран, бұрқасын
|
Бүркеу
|
1. закрывать голову чем-л.
2. покрывать – о тучах. растениях и пр.
3. прям. , перен. маскировать; скрывать
|
Ашық емес, бұлыңғыр
|
Білім
|
1. знание
2. образование
|
1. Оқу, үйренумен санаға қонатын ақиқат жайлы түсінік; 2. Ақыл-парасат, ой-өріс
|
Біртекті
|
Однородный; однообразный
|
Құрамы жағынан ұқсас, бірыңғай, біркелкі.
|
Гөрі
|
Послелог, употр с существительными а исх. пад., выраж. Значения сравнения, уточнения
|
Шығыс септік жалғауындағы сөздермен тіркесіп, оған талғау, саралау мәнін үстейтін шылау сөз.
|
Ғажайып
|
Удивительный; дивный, сказочный
|
Ғажап, ғаламат
|
Ғазауат діни
|
Священная война у мусульман против иноверцов
|
Мұсылман діні жолындағы қасиетті соғыс
|
Ғайбатшы
|
Сплетник, клеветник
|
Жала жабушы, өсек-аяң таратушы
|
Ғалым
|
Ученый (человек)
|
Ақыл-ой иесі, ғұлама
|
Ғанибет
|
Удовольствие, наслаждение
|
Игілік, рахат, сәттілік, шүкіршілік
|
Ғибрат
|
Поучительный пример
|
Тәлім-тәрбиелік, өнегелік мәні бар нақыл сөз
|
Ғұрып
|
Обычай, традиция
|
Салт-дәстүр, әдет
|
Ғылымпаз
|
Человек, беззаветно преданный науке; эрудит
|
Көп оқыған, білімді адам
|
Дабдыра
|
Говорить торопясь и громко
|
Абыржу, сасқалақтау
|
Дайын
|
Готовый
|
Даяр, әзір
|
Дақпырт
|
1. слухи, молва
2. перен. преувеличение
|
1. Алыпқашты даурықпа сөз, өсек-аяң; 2.Атақ, даңқ
|
Далаң
|
Пустынная местность, пустырь
|
Иесіз жер, иен дала
|
Далбағай
|
Треух (шапка) из плотной материи от дождя
|
Күннен, жауын-шашыннан қорғану үшін киетін жадағай баскиім, жалбағай
|
Данагөй
|
Мудрый человек
|
Болашақты болжай білетін ақылшы.
|
Даңғой
|
Хвастун
|
Есер, әулекі, мақтаншақ
|
Даңғыр
|
Стук, промыкание
|
Іші қуыс заттың басқа нәрсеге соғылуынан шығатын қаңғыр-күңгір дыбыс
|
Дап
|
Дап (ударный музыкальный инструмент уйгурских, азербайжанских, армянских народов)
|
Ұйғыр, әзірбайжан, армян халықтарының ұрып-қағып ойнайтын музыкалық аспабы
|
Дауа
|
1. нечто, исцеляющее от болезни, недуга; 2. перен. мера, способ, средство
|
1. Жанға жағымды шипа, ем.
2. Амал, айла, лаж
|
Даугер
|
Жалобщик, истец
|
Даулы істі қуушы, дау иесі
|
Дауыл
|
Буря, ураган; шторм
|
Жауын-шашынды кезде қатты ұйтқып құтырына соғатын жел
|
Дәйексіз
|
Непостоянный, непоследовательный
|
Тұрақсыз, тағатсыз, тұрлаусыз
|
Дәйексөз
|
Цитата
|
Белгілі бір ғалымның, не ақындар мен жазушылардың шығармаларынан сөзбе-сөз алынған үзінді
|
Дәке
|
Марля
|
Селдір тоқылған жұқа, ақ мата
|
Дәл
|
Как раз, точно, точь-в-точь
|
Тура, дұрыс, анық, нақ
Құйып қойғандай шақ
|
Дәлдік
|
Точность, конкретность
|
Дұрыстық, нақтылық, анықтық
|
Дәлсіздік
|
Неточность
|
Діл, тура еместік, жаңсақтық, үйлеспеушілік
|
Дәмді
|
1. вкусный, аппетитный
2. перен. содержательный
|
1. Бабымен дайындалған татымды, тәтті (тағам); 2. ауысп. Қызықты, мәнді, тартымды.
|
Дәме
|
Надежда, упование
|
Ниет, үміт, сенім
|
Дәркер
|
Нужный, необходимый
|
Мұқтаж, зәру, қажет
|
Дәрмен
|
Сила, мощь
|
Күш-қуат, шама
|
Дәсер
|
Проявлять высокомерие, надменность
|
Бәлсіну, бәлі болу, алдеқандай болу
|
Деген
|
Задуманная мечта, цель
|
Көңілге түйген, ойлаған (мақсат, арман)
|
Дейін
|
Послелог до, по
|
Бір нәрсенің межесін, шегін танытатын шылау; шейін
|
Делегей
|
1. стариный женский головной убор с круглыми полями; 2. мужской головной убор типа копюшона
|
Қыздардың киетін ұлттық баскиімі
Екі құлағы түсіріңкі қыстыгүні боранда киетін баскиім.
|
Делдек
|
1. торчащий (напр. , об ушах)
2. раздутый (напр. , о ноздях)
|
Делдиген үлкен, кең
|
Демагог
|
Демагог
|
Жұртты құрғақ сөзбен алдауға тырысатын адам; көпірме, даурықпа
|
Демеу
|
Оказывать помощь кому-л. , поддерживать кого-л. , подсоблять кому-л.
|
1. Жәрдем ету, сүйемелдеу; 2. Қол ұшын беру, жәрдем беру, қолдау; 3. Жаңарту, еселеу; 4. Сөйлеме, үндеме, айтпа
|
Демікпе
|
1. отдышка
2. астма
|
Жиі ентігіп, тынысы тарылып, демігіп қалатын
|
Деңгей
|
1. уровень чего-л.
2. в знач. Служебного слова против, на уровне чего-л, поравнявшись с чем-л.
|
Таудың биіктік, аласалағын өлшейтін географиялық өлшем
Белгілі бір мөлшер, шама
|
Дидарласу
|
Встречаться лицом к лицу
|
жүзбе-жүз кездесу
|
Диктофон
|
диктофон
|
сөйлеген сөзді жазып алатын және қайта айтып беретін аспап
|
Дүбіл
|
Суетиться, суматошиться
|
Дүрбелеңге түсу, аласапыран болу; дүрлігу
|
Дүре
|
1) прут для телесного наказания; 2) розги, телесное
наказание, удары (обычно) по голому телу прутьями;
|
қылмыскерді шыбыртқы не қамшымен сабайтын ауыр жаза
|
Ебдей
|
Ловкость, проворство, сноровка
|
Икем, ыңғай, еп
|
Егеменді
|
Суверенный
|
Тең құқықты, өз билігі озінде, тәуелсіз
|
Егес
|
Вражда, распри, ссора
|
Талас- тартыс, тайталас
|
Егесті
|
Враждовать
|
Дау – дамайлы, бәсекелі
|
Елгезек
|
1. шустрый, проворный; легкий на подъем
2. чуткий, отзывчивый, исполнительный
|
Айтқанды екі еткізбейтін тілалғыш, пысық, ширақ; 2. Ұшқыр, жүйрік; 3.Сергек, сезімтал
|
Елжірегіш
|
Умиленный, полный умиления; полный чувства любви, жалости и сострадания
|
Егіліп тұратын, еміренгіш, егілгіш, босағыш
|
Елшіл
|
Приверженный своему роду, племени
|
Ел қамын ойлаушы, қамқоршы
|
Ер жігіт
|
Мужчины, люди мужского пола
|
Ер мінезді азамат
|
Ерлі – зайыпты
|
Муж и жена, супруги, супружеская чета
|
неке заңымен тұрмыс құрған жұбайлар
|
Есен
|
благополучный
|
Аман-сау, сау-саламат
|
Есепдан
|
Редко скупой, расчетливый
|
Есепті жақсы білетін, есепті жақсы шығарушы, есепке жүйрік
|
Естелік
|
Воспоминание
|
Өмірдегі көрген-білген, ойда қалған нәрселерді еске түсіріп айту, елестету дағдысы
|
Есіл
|
Слово, употребляющееся жалости, сочувствия, соболезнования
|
Көңіл күйін білдіретін ишарат сөз
|
Жағажай
|
Пляж
|
Өзен, көл, теңіз жағасындағы құмды алаң
|
Жағдай
|
1) положение, обстоятельство
2) условия
|
1. хал-ахуал, жай-күй, тұрмыс-жай
2. уақыт, кез, мезгіл
|
Жадыгөй
|
1. маг, чародей, заклинатель
2. перен. мловкач, хитрец
|
Әзәзіл, арбаушы, дуашы, сиқыршы
|
Жазира
|
Широкая, цветущая степь
|
Кең-байтақ ен дала, ұшан-теңіз ұлы дала
|
Жайбарақат
|
Беззаботный, беспечный
|
Бейқам, тып-тыныш, алаңсыз
|
Жақаура
|
Намекать, намереваться что-то сказать
|
Емеурін білдіру, алдар-қату, жақтыру
|
Жақпар
|
1. слоистое каменное образование; 2. гребенчатый, скалистый (о камне)
|
Қатпар-қатпар, текше
|
Жақсар
|
Становиться лучше, улучшаться, хорошеть
|
Сапасы арта түсу, түзелу, оңалу
|
Жақсы
|
1) хороший, положительный;
2) знатный радовитый человек
|
1. жаман емес, оңды, тәуір
2. ақылды, тәрбиелі, саналы, адамгершілік қасиеті мол;
3. ауылдың белді, беделді азаматы
4. иә, қош, мақұл деген сөздің орнына жүреді
|
Жақтас
|
Сторонник, приверженец
|
Пікірлес, ниеттес, тілектес
|
Жақын
|
1) близкий, не далеко
2) близкий, недавний, скорый
3) родной, родственный
4) около, приблизительно
|
1. арасы алыс емес, таяу
2. ағайын-туған, туысқан
3. ауысп. Көңілдес, ашына, тамыр
|
Жалақор
|
Клеветник, кляузник
|
Жала жапқыш, бәлеқор, бәле қуғыш, өсекші (адам)
|
Жалаңдық
|
1. оголенность
2. простота, упрощенность
|
Жадағайлық, жайдақтық, жұтаңдық
|
Жалқау
|
Лентяй, лодырь
|
Мойны жар бермейтін еріншек, бойкүйез
|
Жалман
|
Селевиния
|
Қармаққа түскен балық шығып кетпеу үшін қайырып жасалған қармақ ұшындағы ілмек
|
Жаман
|
1) плохой, дурной, скверный, порочный
|
1. сапасы төмен, жақсы емес, әсіре нашар
2. жағымсыз, ұнамсыз, кейіпсіз
3. өте, қатты;
4. ауысп. Сәби, нәресте, бала
|
Жарыссөз
|
прения
|
Баяндамадан кейін шығып сөйлеушілердің қысқаша сөзі
|
Жау
|
Враг, неприятель, противник
|
1. Бір елге шабуыл жасаушы, шапқыншы, дұшпан; 2. Өштескен, қастасқан адам, дұшпан;
|
Жауапкершілік
|
ответственность
|
Бір іске жауаптылық, міндеттілік
|
Жебелік
|
Конец чего-л.
|
Бір нәрсенің ұшы
|
Жекір
|
Повышать голос, кричать на кого-л.
|
Біреуге дауыс көтере қаттырақ ұрысу, зеку
|
Жеңімпаз
|
Победоносный, побеждающий
|
Шайқасты жеңіспен аяқтайтын, жеңіске ие болатын, жеңгіш
|
Жер
|
1) земля;
2) земля, почва
3) место, местность
|
1. күнді айнала қозғалатын Күннен кейінгі үшінші планета
2. Жер қабаты, құрлық
3. белгілі бір ел, мемлекет
4. біреудің пайдалануындағы, қарамағындағы аумақ
5. мекен, жай, орын
6. ауысп. Ел-жұрт, өмір сүрген орта
7. мезет, кез, уақыт, мезгіл, орын, тұс
|
Жетік
|
Сведущий
|
Бір нәрсені жете білетін, білгір
|
Жоба
|
1. проект
2. направление, путь
3. форма, вид чего-л.
|
1. Бір істі жүзеге асыру, орындау үшін жасалған нұсқа; 2. Нышан, түр, пошым, пішін, кескін
|
Жолай
|
1. в пути, по пути
2. проездом, заездом
|
Жол-жөнекей, жолшыбай
|
Жөңкі
|
1. Бросаться куда-л. лавиной; беспорядочно бежать всей массой; 2. плыть, надвигаться
|
Қопарыла көшу, жосу, жүйтку
|
Жұбаныш
|
Утешение
|
Көңілге сүйеніш, алданыш, медет
|
Жұмық
|
Узкие, небольшие (о глазах)
|
Жұмылыңқы, сәл сығырайған, қысыңқы
|
Жұмыскер
|
1. рабочий; 2. работяга, старательный (человек)
|
Жұмысшы, еңбеккер
|
Жүрексіну
|
Робеть
|
Батылы жетпеу, қорқыңқырау, жүрексіздену
|
Жігерлі
|
Энергичный, решимый
|
Қажырлы, қуатты, қайратты, батыл
|
Зағип
|
1. инвалид, калека
2. слепой человек, слепец
|
1. Көзі көрмей қалған, су қараңғы, соқыр.
2. Кәрі, кемтар, жарымжан, мүгедек
|
Замат
|
Миг, момент
|
Уақыт, кез, мезгіл
Лезде, тез, жылдам
|
Зәру
|
Крайне нужный, необходимый
|
Мұқтаж, қажет, ділгер
|
Зәузат
|
Род
|
Үрім-бұтақ, ұрпақ, нәсіл, әулет, тұқым
|
Зәулім
|
1. высокий, уходящий внебо
2. высотный
|
Биік, заңғар, асқар
|
Зейнеткер
|
Пенсионер
|
Зейнетақы алатын адам
|
Зейін
|
Внимание, помысел, устремление
|
ынта, ықылас, көңіл
|
Зерделі
|
Разумный, сознательный
|
Ақылды, саналы, зейінді, есті
|
Зиялы
|
1)Образованный, интеллигентный, ученый
2) скромный, воспитанный
|
1. ізетті, әдепті, білімдар
2. ауысп. Оқыған, сауатты азамат
|
Зұлмат
|
1. мрак, темнота
2. перен. невежда
3. неол. несчастье, трагедия, бедствие
|
Алапат, ауыр, қиын, зобалаң
|
Зілді
|
Резкое (с упреком слово)
|
Ашулы, ызғарлы, сұсты
|
Иба
|
Учтивость, деликатность, почтительность
|
Инабат, ұят, сыпайылық
|
Икем
|
Приспособленность, склонность
|
Бейім, ыңғай, еп
|
Иланғыш
|
Доверчивый, легковерный
|
Біреудің айтқанына көнгіш, нанғыш
|
Имам
|
Имам (духовный глава у магометян, настоятель мечети)
|
Мешітті басқаратын және намаз оқығанда алда тұратын дін басшысы, жетекші
|
Инабат
|
1. уважительность, постительность; 2. честь, совесть, стыд;
|
1. Адамгершілікке тән сезім, ізгі қасиет.
2. Ар-ұждан, ұят
|
Интонация
|
Интонация
|
дауыс ырғағы, дауыс екпінінің біресе жоғарылап, біресе бәсеңдеп айтылуы
|
Ишара
|
Знак, сигнал, намек
|
Түрлі ым-белгі, тұспал, ишарат кейіп
|
Иықтас
|
1) Одинакового роста
2) перен. равный
|
1. иығымен бірдей, бойы қатарлас
2. тең-тұтас, қатар
3. теңесу қатарласу
4. ауысп. терезесі тең, қатарлас
|
Канцлер
|
Канцлер
|
Кейбір мемлекеттердегі жоғары дәрежелі билік, атақ
|
Карикатура
|
Карикатура
|
Біреуді күлкі, мазақ, әжуалай салған сурет
|
Кассета
|
Кассета
|
фотосурет үлдірі, пленка, кинофильм таспасы орналасатын сәуле өткізбейтін жеңіл қорап
|
Кәмелет
|
Совершеннолетие
|
Жетілген, толыққан кез, өсіп ержеткен шақ
|
Кәнігі
|
1. привычный; 2. опытный знающий свое дело
|
Әбден төселген, машықтанған
|
Кәрілік
|
старость
|
жасы ұлғайғандық, қартайғандық
|
Кәсіпкер
|
1. занимающийся каким-л. промыслом, владеющий ремеслом; 2. промысловик; ремесленник;3.предприниматель
|
1. Кәсіпші, кәсіп істеуші, кәсіпқой мамандық иесі 2. ауысп. Жұмыс, еңбек, іс
|
Кейіпкер
|
Персонаж, герой
|
Көркем шығарма қаһарманы
|
Келісімшарт
|
Договор
|
Келісуші жақтардың алған өзара міндеттерін белгілейтін шарт түрі
|
Кеңес
|
1) беседа, разговор, совет
|
1. бас қосып ақылдасу, ойласу
2. әңгімелесу, сұхбаттасу
|
Кесек
|
1) кусок камок, ком; 2) перен. крупный, значительный
|
1. балшықтан құйған кірпіш
2. үлкен, ірі, бір бөлшек, түйір
|
Кесіп-пішіп
|
1) кроить
2) перен. намечать
|
1. матаны т. б. өлшеп, қиып, бір нәрсе тігуге, жасауға әзірлеу
|
Киелі
|
Святой; имеющий какого-л. духа
|
Киесі бар, қасиетті
|
Консультант
|
Консультант
|
Өз мамандығына қатысты мәселелерден ақыл-кеңес беруші
|
Контраст
|
Контраст
|
Ақын көрінетін қарама-қарсылық
|
Көзілдірік
|
Очки
|
Көзге киетін екі әйнекті оптикалық аспап; көзәйнек
|
Көк
|
1) небо; небосвод
2) небесная сила, создатель
3) синий; голубой; сизый
4) зеленый, незрелый (о растениях; плодах)
|
І. Түпсіз тұңғиық аспан әлемі, әуе
ІІ. Киіз үйдің керегесін т. б. көктейтін түйенің терісінен істелген таспа, қайыс
ІІІ. 1. заттың көгілдір аспан тәрізді түсі
2. көгеріп шыққан өсімдік, өскен шөп
3. жеміс-жидек, көкөніс
|
Көкірек
|
1) грудь; 2) сердце, душа; 3) перен. надменность; спесивость; высокомерие;
|
1. омырау тұс, кеуде
2. көңіл, көкей, ой-сана
3. менмен, тәкаппар, өркеуде
|
Көр
|
1) могила
2) слепой, слепец
|
І. Қайтыс болған адамды жерлеу үшін қазылған жер, қабір
ІІ. 1. Суқараңғы, соқыр; 2.ауысп. Түйсіксіз, надан
ІІІ. 1. қарау, көз салып байқау; 2.кездесу, жолығу; 3. ауысп. Бір нәрсені бастан кешу, білу; 4.айыптау, жазғыру, кінәлау; 5. балау, санау, білу, тану; 6.қосымша мағына үстейтін көмекші етістік
|
Куәгер
|
свидетель
|
Куәлікке жүретін адам я белгілі бір нәрсе
|
Күдік
|
Сомнение
|
Сезік, секем, шүбә
|
Күтуші
|
1. обслуга, обслуживающий работник; 2. слуга, служанка, прислуга; 3. няня, сиделка
|
Күтетін адам, қызметші
|
Кідіріс
|
Остановка, задержка
|
бөгеліс, үзіліс
|
Кінәрат
|
1. недостаток
2. редко болезнь
|
Кемістік, ақау, мін
Ауру, сырқат, кесел
Қаяу, кірбің
|
Қағида
|
1. правило, установление
2. теория
|
Әбден қалыптасқан барлық адамдарға ортақ заңдылық, бұлжымайтын тұжырым
|
Қадағала
|
1. проверять, следить, контролировать
(брать под контроль кого-что-л.); 2. делать что-л. со старанием, вниманием
3. говорить четко, ясно
|
Белгілі бір істі, нәрсені бақылау, тексеру
|
Қадірсіз
|
1. лишенный авторитета, непочитаемый, недостойный уважения; 2. малоценный, потерявший ценность
|
Қадір-қасиеті жоқ; құрметсіз
|
Қажеттілік
|
Необходимость, надобность
|
Керектілік, мұқтаждылық
|
Қажыр
|
Сила, мощь, энергия
|
Қайрат, күш, жігер
|
Қазірет
|
1. рел. Титул высокопоставленного мусульманского духовного лица; 2. арх. Светлость, высочество, величество
|
Иманнан кейінгі жоғары дінбасы
|
Қайраткер
|
1) деятель (лицо, проявляющее себя в какой –л. общественной
2) деятельный, энергичный
|
Қоғамдық қызметке, саясатқа белсене қатысушы адам
|
Қайсар
|
1. волевой, стойкий, упорный, решительный; 2. смелый, храбрый.
|
Алған бетінен қайтпайтын, бірбет
|
Қамзол
|
Камзол
|
Әйелдер көйлек сыртынан киетін жеңсіз, жеңіл сырткиім
|
Қамсыз
|
Беспечный, беззаботный
|
Жайбарақат, бейқам.
Дайындықсыз, әзірліксіз
|
Қанағат
|
1. умеренность в еде; неприхотливость;
2. перен. удовлетворение, довольство;
3. перен. наслаждаться
|
Барға ризалық; нысап, тойым
|
Қарекет
|
Действие, поступок; попытка
|
Іс-әрекет
|
Қарсылас
|
Противник; соперник; конкурент
|
1. қарсы әрекет істеу, қарсы тұру
2. қарсыласқан адам, қарсы жоқ
|
Қасиет
|
1) природное свойство, особенность, качество; черта характера; 2) хорошее свойство, хорошее качество, достоинство
|
Әрбір затқа тән айрықша белгі, ерекшелік, жақсы белгі.
Қасиет тұтты – қадірледі, қастерледі.
Қасиеті кетті – қадірі түсті.
|
Қасірет
|
Большое горе, глубокая скорбь, кручина
|
Басқа түскен уайым-қайғы
|
Қатаң
|
1. строгий, требовательный; жестокий; 2. твердоватый, сыроватый
|
Қатал, қатты
Қаһарлы, зілді, зәрлі
|
Қатыгез
|
Жестокий, свирепый, немилосердный
|
Қатыбас, мейірімсіз
|
Қауесет
|
Людская молва; толки; тревожные слухи; неприятная весть, сплетня
|
Алыпқашпа сөз, өсек-аяң
|
Қауым
|
1. община 2. общество, среда 3. порядочно, довольно много
|
Ерікті түрде ұйымдасқан, бірлескен адамдар тобы
|
Қаһарман
|
1) герой; богатырь
2) персонаж герой (произведения)
|
Батыр, ер
|
Қимас
|
Бесценный, дорогой
|
Қымбат, асыл, ардақты
|
Қисса-дастандары
|
Фольклорный стихотворный рассказ, повествование; эпическая поэма
|
Ауыз әдебиетіне тән сюжетті жыр, дастан
|
Қоғамтану
|
обществоведение
|
Қоғамның даму заңдылықтарын зерттейтін пән
|
Қолапайсыз
|
Неуклюжий, неповортливый
|
Икемсіз, ебедейсіз; ыңғайсыз
|
Қолбасы
|
Полководец, предводитель, командующий
|
Қолды, әскерді бастаушы, қолбасшы
|
Қолөнер
|
Ремесло, рукоделие
|
Қарапайым еңбек құралдарының көмегімен қолдан жасалған бұйым, зат
|
Құдірет
|
1) бог, создатель, всемогущий (эпитет аллаха); 2) перен. сила, мощь, могущество
|
1. Құдай, Алла, Жаратушы.
2. ауысп. Керемет күш, ғажайып күш
|
Құрылғы
|
Устройство, механическое приспособление
|
жүйе, құрылым
|
Құрылым
|
1) структура, строение
2) формирование, воинское соединение, часть
|
бір нәрсенің құрылысы, құрамы
|
Құрмет
|
Почет,уважение, почтение,честь
|
қадір, қастер, сый
|
Құт
|
1)богатство, достояние; 2)благо, балгодать; достаток, изобилие
|
береке, байлық
|
Қымыз
|
Кумыс
|
Бие сүтінен ашытылып жасалған тағамдық әрі дәрілік қасиеті күшті, қышқыл дәмді сусын
|
Қытымыр
|
1. излишне беспокойный, раздражительный; привередливый, излишне требовательный
2. суровый, морозный
3. перен. скупой, скряга
|
Қатал, қатты
ауысп. Суық, аязды, ызғарлы
|
Лағыл
|
Рубин
|
Қызыл түсті, қымбат бағалы асыл тас, жақұт
|
Лаж
|
Выход из какого-л положения, возможность
|
Айла, амал, шара
|
Лазым
|
Необходимо, надо; лучше, вернее
|
Дұрыс, жөн, лайық
|
Лайық
|
1. приемлемый; 2.подходящий, подобающий, подлежащий, соответствующий
|
Ыңғайлы, дұрыс, сай
|
Лақап
|
1. слух, молва 2. псевдоним
|
Жалған хабар, қауесет
|
Лаңкестік
|
Терроризм
|
Саяси-әлеуметтік себептерге байланысты жеке адамға, көпшілікке немесе мемлекетке қысым жасау, үрей туғызу мақсатында қасақана жасалатын қылмыстық іс-әрекет
|
Ләззат
|
Блаженство, наслаждение
|
Жан рақаты, сүйсінгендік
|
Лебіз
|
1. слово, выражения 2.пожелание 3. намек 4. перем. поэт. дыхание
|
Сөйленген сөз, үн
|
Лицензия
|
Лицензия
|
Мемлекет орындарының сыртқы сауда шараларын жүргізу үшін беретін рұқсаты
|
Мағынасыз
|
Бессмысленный, нелепый, бессодержательный
|
Ұғымсыз, түсініксіз
Мәнсіз, мақсатсыз
|
Мадақ
|
Хвала, восхваление (выполненной работе, успеху, достоинству человека)
|
Біреуге қарата айтылған сөз, жоғары баға
|
Мазақ
|
Шутка, насмешка, издевка
|
Келеке, келемеж
|
Мазасыз
|
1. беспокойный 2. причиняющий неудобства, заботы; лишающий покоя 3. лишенный спокойствия, тревожный
|
Тыным таппайтын, тынышсыз
Сапырылысқан, қарбалас шақ
Жайсыз, жағдайсыз
|
Майдангер
|
фронтовик
|
Майданда болған, жауынгер
|
Мақал
|
Пословица, мудрое изречение
|
Үлгі-өнеге ретінде айтылатын, әрі қысқа, әрі нұсқа нақыл сөз
|
Мақала
|
Статья
|
Газет-журнал үшін жазылған, көлемі шағын ғылыми-публицистикалық шығарма
|
Мақам
|
1. напев; ритм; манеры; лад; мелодия; мотив; 2. макам, манера чтения вслух религиозных книг (нараспев)
|
Әуез, мәнер, нақыс, ырғақ
|
Мақсат
|
Цель, намерение
|
Бір нәрсеге (нәтижеге) жету үшін алға қойылған міндет
|
Мақтау
|
Хвалить
|
Біреудің істеген ісіне, еңбегіне берілген жоғары баға
|
Малай
|
1. слуга, работник, батрак, исполняющий домашние работы 2. перен. наемник, прислужник
|
Бай есігінде жүріп, қара жұмысын істейтін қызметші, жалшы
|
Малақай
|
Мужская меховая шапка
|
Құлағы бар жылы баскиім, құлақшын
|
Маман
|
Специалист (профессионал)
|
Белгілі бір кәсіп иесі, қызметкер
|
Маңғаз
|
1. важный, величавый, гордый 2. спокойный, степенный
|
Кербез, паң, тәкаппар
|
Марапат
|
Уважение; восхваление
|
Қошемет, құрмет, мадақ
|
Мардымсыз
|
Неважный, непродуктивный, незначительный
|
Аз, шамалы, болмашы
|
Машақат
|
Хлопоты, суета, возня
|
Адам басына түсетін бейнет, азап, қиыншылық
|
Машық
|
Привычка; навык; обыкновение
|
Қалыптасқан дағды, үйреншікті әдет
|
Мәдени
|
Культурный
|
Мәдениетке, мәдениеттілікке қатысты
|
Мәдениет
|
Культура; культурный
|
1. Адамзаттың өндірістік, қоғамдық және ақыл-ой жетістігінің жиынтығы
2. Аса жоғары мәдениеттілік
3. Бір нәрсенің жоғары сатысы, шарықтап даму күйі
|
Мәжбүр
|
Вынужденный; принужденный
|
Істеуге, істелуге тиіс, еріксіз міндетті
|
Мәзір
|
Довольства, достаток
|
Дастарқандағы, асханадағы тағамдардың жиынтық көрінісі
|
Мәлімет
|
Сведения, данные; сводка
|
Мағлұмат, ақпар, дерек
|
Мәмілегер
|
1) посредник на рынке
2) судья (в споре)
|
Екі елді, екі адамды келістіруші, ара ағайын. (би)
|
Мәнді
|
Значимый, существенный; важный
|
Мәні бар, мәні зор
|
Мәрмәр
|
Мрамор; мраморный
|
Жылтыр әрі қатты қымбат тас
|
Мәрт
|
1. мужественный, храбрый, отважный; 2. щедрый
|
Ер көңілді, кеңпейілді, батыл, жомарт
|
Мәселе
|
Вопрос, задача, проблема
|
Шешімін табуды керек ететін іс
|
Мәтел
|
Поговорка
|
Тұжырымды әрі ықшам нақыл сөз
|
Медеу
|
Надежда, поддержка, опора
|
Көңілге сүйеніш, тірек, медет
|
Меншік
|
Собственность
|
Біреудің жеке өзіне тән иелігі
|
Миуалы
|
Плодоносный, фруктовый, плодовый
|
миуасы бар, жемісті
|
Момақан
|
Кроткий, тихий, смирный
|
Момын, жуас
|
Мөлдір
|
1. чистый, прозрачный; прозрачно-чистый; поблескивающий
2. перен. чистый, честный
|
Тұнық, кіршіксіз, таза
|
Мұқтаж
|
1. нуждающийся
2. надобность, нужда
|
Қажет, зәру, ділгер
|
Мүдде
|
1. желание, интерес, цель; 2.смысл, интерес
|
Алға қойған мақсат, тілек, арман
|
Мүфти
|
Муфтий; лицо высшего мусульманского духовенства; духовное лицо, руководящие исполнением шариата (ученый-богослов у мусульман, толкователь Корана)
|
Шариғат жолын, дін қағидаларын сақтауды қадағалайтын дін адамы
|
Мінез
|
Характер, нрав
|
Әр адамға тән, лайық психикалық қасиеттердің жиынтығы
|
Нағашы
|
Нагашы (родственник по линии матери)
|
Шеше жағынан туысқан адамдар
|
Нақты
|
Точный; конкретный; реальный; наличный
|
Дәл, тура, айқын
|
Нақыл
|
Изречение, афоризм; назидание, наставление
|
Ғибрат, өнеге, ақыл сөз
|
Намаз
|
Молитва
|
Мұсылмандардың Құдайға бағыштап күніне бес рет оқитын дұғасы
|
Намысшыл
|
Гордый; дорожащий своей честью; самолюбивый
|
Намысқой, ұяты зор
|
Нәпақа
|
Припасы, провизия, пропитание
|
Табыс, ризық
|
Нәсіп
|
Благо (предназначенное тебе), доля; судьба, участь
|
Несібе, ризық
|
Нысана
|
1) Мишень, цель; прицел. 2) перен. цель, задача
а) брать не прицел, прицеливаться
б) ставить цель достичь чего-л.
|
1. Көздеп ату үшін қойылған белгі, меже; 2. ауысп. Алға қойған мақсат
|
Облыс
|
Область
|
Республика құрамындағы ең ірі әкімшілік-аумақтық бөлік, аймақ
|
Образ
|
Образ
|
Өмір шындығының көркем шығармадағы, өнердегі жинақталған әдеби бейнесі
|
Ойпат
|
Низменность
|
Теңіз бетінен төмен жатқан жазықтық
|
Оқыған
|
1. Образованный, начитанный; 2.Прочитанный кем-л. (о книге и пр. )
|
Көзі ашық білімді адам, зиялы
|
Оқытушы
|
Преподаватель
|
Оқу орындарында сабақ беретін, дәріс оқитын, семинар өткізетін, лаборатория жұмыстарын басқаратын оқу пәнінің маманы, мұғалім
|
Оңай
|
Легкий, несложный
|
Қиындығы, ауырлығы жоқ, жеңіл
|
Оңтайлы
|
1) ловкий, сноровистый
2) удобный, подходящий
|
ыңғайлы, икемді, епті
|
Олақ
|
Неумелый; неловкий, неуклюжий
|
І. Іске икемі жоқ, ебедейсіз, епсіз
ІІ. Малға (қойға) құлақтың ұшының алдыңғы жағынан орай кесіп алып салынатын ен
|
Отбасы
|
Семья
|
Жанұя
|
Өжет
|
Бойкий; смелый, упорный, отчаянный
|
Алған бетінен қайтпайтын қайсар, батыл, бірбет, өр
|
Өзгеріс
|
Изменение, перемена
|
Бұрынғы қалыптан басқаша айырмашылық, өзгерген жайт
|
Өнегелі
|
1. Образцовый, примерный, поучительный;
2. благовоспитанный
|
Үлгілі, көргенді тәрбиелі
|
Өнерпаз
|
Искусный, умелый
Любитель искусства
|
Қолынан әр алуан іс келетін, ісмер, шебер, өнерлі
|
Өсек
|
Сплетня, пересуды; измышление, хула
|
біреуді сыртынан даттап, кінәлап айтқан жалған сөз
|
Өтірікші
|
Лжец, лгун: враль
|
үнемі өтірік айтатын адам, алдампаз
|
Пайым
|
Разумение,
|
Ақыл, парасат, түсінік
|
Парасат
|
Рассудительность, здравомыслие; здравый смысл
|
Ақыл-ой, сана-сезім
|
Парқы
|
1) различие, отличие, разница чего-л.
2) толк, смысл, суть
|
1. бір нәрсенің екінші нәрседен айырмасы, айырмашылық, ерекшелік.
2. бір нәрсенің қадір-қасиеті, мән-жайы, жай-жапсары.
3. белгілі бір істің байыбы, пайымы
|
Парықсыз
|
Бестолковый
|
Жақсы мен жаманды ажырата алмайтын, еш нәрсеге мән бермейтін, жосықсыз, жөнсіз
|
Поэма
|
Поэма
|
Белгілі бір оқиғаны өлеңмен баяндайтын, сюжетті көркем шығарма
|
Проблема
|
Проблема
|
Зерттеуді, шешуді қажет ететін күрделі мәселе
|
Пішін
|
Наружность, форма чего-л.
Облик, вид кого-л, фигура
|
Заттың сыртқы түрі, кейіп тұлғасы, бітімі
|
Радио
|
радио
|
арнаулы стансалардан электрмагнит толқындары арқылы ара қашықтыққа хабар беретін және қабылдайтын сымсыз аппарат
|
Разы
|
Удовлетворенный, довольный; согласный
|
Адамның бір нәрсеге қанағаттанғандығын білдіретін қуаныш, сүйініш сезім, ырза, риза
|
Рақат
|
Блаженство, удовольствие, наслаждение, услада
|
Жантыныштық, ләззат
|
Рецензия
|
Рецензия
|
Көркем шығарма, ғылыми еңбек, спектакль т. б. туралы жазылған сын, пікір
|
Риторика
|
Риторика
|
Шешендік өнер теориясы
|
Роман
|
Роман
|
Күрделі сюжетті, кесек тұлғалы әдеби шығарма
|
Романс
|
Романс
|
Жеке дауысқа не жеке аспапқа арналып жазылған, әннен гөрі күрделі, шағын лирикалық музыкалық шығарма
|
Рухани
|
духовный
|
Адамның ой санасына, ішкі дүниесіне байланысты, соған тән
|
Сабыр
|
Терпение, сдержанность
|
Шыдам, тағат, төзім
|
Сайлау
|
1. Выборы
2. Избирательный
|
Дауыс беріп, басқару ісіне өкіл таңдау ісі
|
Салақ
|
1) неряха, растяпа// неряшливый, небрежный; неопрятный
|
шаруаға ыңғайы жоқ қырсыз, ұқыпсыз
|
Санаткер
|
Уважаемый, заслуженный человек
|
Алдыңғы қатарлы, басты, таңдаулы
|
Саудагер
|
1. торговец
2. спекулянт, перекупщик
|
Заттың тұрақты, өзіндік бағасын асырып қайта сататын сатарман, алыпсатар
|
Сәнгер
|
Дизайнер
|
Киім үлгілерін пішіп, жасайтын маман
|
Себеп
|
Причина; повод, мотив
|
Бір құбылыстың болу-болмауына сылтау болатын дәлелді уәж, дәйек
|
Сезімтал
|
Чувствительный; сентиментальный, эмоциональный
|
Бір нәрсені тез сезіне байқай қоятын, байқампаз
|
Соқыр
|
1) слепой, слепец
2) редко котенок
3) перен. тупой, неуч, невежда, неграмотный
|
1. көру мүшесінен айырылған, жанары жоқ
2. ауысп. Ештеңені білмейтін надан, топас
|
Саясатшыл
|
Политикан
|
Саясат жөнінде көп айтқыш, саясатқа құмар
|
Сөз төркіні
|
Первичное значение слово
Коренной вид
|
сөздің түпкі мағынасы, түпкі түр – тұрпаты
|
Сөз болды
|
Был разговор
|
әңгіме етті
|
Сөз тізгінін берді
|
Дал слово
(передал слово)
|
емін – еркін сөйлеуге ерік берді
|
Сөз жоқ
|
безусловно
|
анық, даусыз
|
Сөз қонбады [дарымады]
|
Не вник в судь
Не дошло
|
ұқпады, түсінбеді
|
Сөз салды
|
Сделал предложение
|
араға адам салып пікірін білдірді
|
Сөз саптады
|
|
жүйелеп сөйледі
|
Сөз ұстар
|
Оратор-посредник
|
айтыс кезінде, айтысушы жақтың атынан сөз сөйлейтін басшы кісі
|
Сөз шығарды
|
Перепалка слов
|
әңгіменің шетін шығарды
|
Сөзбе – сөз
|
дословно
|
нақ сол қалпында, дәлме – дәл
|
Сөздің қысқасы
|
Короче говоря
|
тоқетері, сөздің дұрысы
|
Сөзуар
|
1) красноречивый; 2) говорун, говорливый; краснобай
|
Шешен, тілмар, сөзшең
|
Сөзшең
|
Разговорчивый; речистый; красноречивый, говорун
|
Көп сөйлегіш, сөзуар
|
Сөзі мірдің оғындай
|
Остроумный
|
сөзді жеріне жеткізе айтты
|
Сөзі бір жерден шықты
|
Договорились
|
айтқандары үйлесе кетті
|
Сөзінде тұрды
|
Сдержал слово
|
айтқанын орындады
|
Судья
|
судья
|
1. қылмысқа баға беретін билік иесі, сот; 2. спорт ойындарында билік айтушы, төрелік етуші
|
Сүреңсіз
|
Невзрачный, серый; безликий; серость
|
сұры қашқан, сиықсыз
сөлекет
|
Сый – сияпат
|
1) уважение и почет
2) подарки почетным людям, гостям
|
1. құрметтеген адамға берілетін тарту-таралғы; 2. біреуге көрсетілген зор қошемет, қадір-құрмет
|
Сыңсу
|
Причитание, прощание-плач (девушки, которая собирается уходить из отчего дома в дом жениха)
|
Ұзатылған қыздың ел-жұртымен қоштасардағы айтатын жыры; тұрмыс-салт дәстүрлерінің бірі
|
Тәтті
|
1) сладкий
2) вкусный
3)перен. сладкий, приятный
4) сладкое, сладости, сласти
|
1. дәмі қант, бал сияқты жағымды тіл үйіретін; 2. бал, қант, кәмпит;
3. ауысп. Артық, қымбат, жақын
4. ауысп. Жанға жайлы, ұнамды
|
Теледидар
|
Телевидение
|
объектінің кескіні мен дыбысын электрлік сигналдар арқылы алысқа тарату әрі сол объектінің кескінін көрсетіп, дыбысын ескертумен шұғылданатын радиотехника саласы, телевизор
|
Телефон
|
1. телефон
2. телефонный
|
Техникалық аспаптар жүйесі арқылы алыстан сойлесетін аппарат
|
Телеграф
|
1) телеграф
2) телеграфный
|
1. хабарды алыс қашықтыққа радио не электр сымы арқылы шапшаң жеткізуге арналған электр жүйесі
2. аппарат арқылы алыстан хабар алып, хабар таратып отыратын мекеме
|
Тепе – тең
|
Поровну; наравне
|
Бір дәрежеде, бірдей, ешнәрсе тең келмейтін
|
Теңеу
|
1)приравнивать, уравнивать; делать равным;
2) сравнивать, сопоставлять
|
Бір затты екінші бір нәрсеге ұқсатқан балама
|
Төскей
|
1) горная возвышенность
2) склон (горы)
|
Таудың қия беткейі, биіктеу баурай
|
Түстік ас
|
Обед
|
Түс кезінде ішілетін тамақ, түстік
|
Үлгілі
|
Показательный, примерный, образцовый
|
Тәртіпті, тәрбиелі, өнегелі
|
Үзіліс
|
1) Перерыв, пауза,
2) перемена
|
Белгілі бір іс-әрекет тоқталатын аралық уақыт, кідіріс
|
Фактор
|
Фактор
|
Белгілі бір істің, құбылыстың себепшісі болатын қозғаушы күш
|
Шала
|
1) наполовину; половинчатый
2) головня, головешка
|
І. Отынның толық жанып бітпеген калдығы.
ІІ. Толық емес, пісіп жетілмеген, шикі
|
Шешен
|
1) красноречивый человек, оратор
|
а) Тілмар, тапқыр
ә) Ресми жиындарда шығып сөйлеуші адам (оратор)
|
Шешендік
|
Красноречие, ораторство, красноречивость
|
Тілмарлық, сөзге жүйріктік
|
Шідер
|
Тренога
|
Аттың алдыңғы екі аяғы мен артқы бір аяғын қосып салынатын тұсау. Шідер салды – еркіне жібермеді
|
Ширақ
|
1) живой, бодрый, энергичный, проворный
2) крепкий (о материи, нити)
|
1. қатқыл, қатаң
2. сергек, тың
3. күйлі, шапшаң, ұшқыр
|
Ызақор
|
Гневный
|
Ашуланшақ, шыртетпе, мінезді, шамшыл (адам)
|
Ыңғайсыз
|
Неудобный, неблагоприятный, неподходящий для чего-л. , неприспособленный к чему-л. ; неловкий
|
Қолайсыз, жайсыз
|
Ырыс
|
Богатство, изобилие чего-л.
|
1. мол байлық, береке
2. бақ, талай, несібе
|
Ізденіс
|
Поиск
|
Іздеп табуға ұмтылу, талаптану ісі
|
Ілтипат
|
Внимание
|
Ықылас, пейіл, көңіл
|
Іс-әрекет
|
Действие
|
Әртүрлі жұмыс, қарекет
|
Іскер
|
Деятельный, деловой, дельный
|
Қолынан іс келетін, істің жөнін білетін, ісмер
|
Іскерлік
|
Деловитость, толковость
|
Қолынан іс келетіндік, шеберлік
|
Эмоция
|
Эмоция
|
Адамдардың қоршаған ортамен қарым-қатынасында пайда болатын ішкі жандүниесіндегі күйініш пен сүйініш сезімі
|
Энтузиазм
|
Энтузиазм
|
Қатты құлшыну, жігерлену, ынта-ықылас көрсету
|
Этикет
|
Этикет
|
Қарым-қатынастың (дипломатиялық ортада, сарай қызметкерлерінің арасында) қалыптасқан үлгісі
|
Яғни
|
То есть
|
Бір ойды екінші сөзбен қайталап айтқанда стильдік байланыс үшін қолданылатын шылау сөз
|
Достарыңызбен бөлісу: |
