Атырау облысы Тілдерді дамыту жґніндегі басќармасы
ҚАЗАҚ АЙТСА ҚАЛТ АЙТПАЙДЫ
жүктеу/скачать 1,86 Mb.
|
| ҚАЗАҚ АЙТСА ҚАЛТ АЙТПАЙДЫ
Қозы жасы Қазақ ұлы оннан асысымен қозы жасы атайды. Бұл шақта баланың міндеті, істейтіні – қозы бағу. Бұл – еңбекке баулудың қазақша бастауыш сыныбы іспетті. Өйткені қазақ балаға жастайынан қатал қараған, баули білген. Кей халықтың қозы жасындағылары сары далада сарылып қозы бақпақ тұрғай, жеңіл- желпі киініп есік алдына шықса, ауырып қалады. Алматының кейбір биік үйінен басқаны көрмеген, он жасты қойып, жиырмадағы баласы ауылға келгенде отын бұтай алмай тыраңдап жатқанына талай куә болғанбыз. Қой жасы Қозы жасындағы бала он беске – отау иесі делінетін жасқа келісімен, бастауышты бітіріп, жоғары сыныпқа көшкен оқушыдай кәсібін ауыстырады. Қозыдан қой бағуға шығады. Ал сиыр мен түйеге ие болу – кәрі құртаңның сыбағасы. Қазақтың ертедегі ең көп ұстаған малы – жылқы мен қой, онан соң түйе. Он бес пен жиырма бестің арасын қой жасы дейтіні – қойды ит- құсқа жегізбей, жоғалтпай бағу. Жауын-шашында, боранда аман сақтау, күн шыққаннан қас қарайғанша жалықпай жайып, кең далада жападан-жалғыз жүру осы жастардағы аз адамның ғана қолынан келеді. Жылқы жасы Қай халықта болмасын жиырма бес жас – белің бекіп, қабырғаң қатқан, кемел кез. Жаулары жылқысын айдап, қызын алып қашатын ертедегі қазақтың ең үлкен ауыртпалығы мен ең жақсы рахаты да жылқысы болған. Ат құлағы көрінбейтін боранда тұмсығында оқтаудай мұз қатқан атпен бірнеше күн жүріп, жылқыға ие болу, ұтылып тосатын, ұлып соңынан қалмайтын қалың қасқырға жегізбей, екі күннің бірінде тебініп, сырттай торыған жауға бермеу жиырма бес пен қырықтың арасындағылардың ғана қолынан келеді. Патша жасы Қазақта патша болыпты дегенді естімедік. Кейбір патшаға бергісіз хандардың болғанын екінің бірі, егіздің сыңары біледі. Жалпы, Шығыс мұсылмандары жасы толса да, ақылы қалыптаспады деп, қырыққа келмегенді қолдарынан келмеген жағдайда патша қойғызбаған. Мөлшері қырықты патша жасы дегенді біз солардан үйренсек керек. Әсілі, қазақтар қырықты – қынаптан шыққан қылыштай деп ардақтайды. Бұл жасқа келгендердің бірқатары атқа мініп, ел басқарады, ақылдылары хан, төре, сұлтан, аға сұлтан деген мансапқа ие болған. Өнерімен, батырлығымен танылады. жүктеу/скачать 1,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|