Қазақ философиясының тарихи-мәдени бастаулары әбдімəлік Нысанбаев, Серік Нұрмұратов

     2 (38) 2012  |  

Аль-Фараби 

    35

хов» (М.С. Орынбеков), «Становление исламской философии в Казахста-

не» (Ә.Н. Нысанбаев), «Тюркская философия: десять вопросов и ответов» 

(Ә.Н.  Нысанбаев,  Т.Х.  Ғабитов,  Н.Г.  Аюпов)  және  т.  б.  іргелі  еңбектер 

жарық көрді. Оларда ұлттық философиялық зерделеуде әмбебап тарихи 

контекске сәйкес келетін ерекше тетіктер бар екені көрсетілді. Ол әрбір 

тарихи  қауымдастық  мәдениетін  ерекше  құндылықтық  әлем  екендігін 

мойындаумен  байланысты  түсініктер  болып  табылады;  сонымен  қатар 

қазіргі кезеңде елімізде әмбебап қатынастарды насихаттайтын сұхбаттық 

философиялық негіздер қалыптасты десе де болады. Руханияттың имма-

нентті тарихына негізделген өзіндік дамыған философиясы жоқ ел өзіндік 

биік  деңгейдегі  дербес  рухани  болмыс  пен  дамуға  жете  алмайды,  ол 

бар уақытта өзге факторларға, ықпалдарға тәуелді болып отырады. Бұл 

бағыттағы мәселелерді шешу мақсатында біздің белсенді қатысуымызбен 

«Қазақ даласының ойшылдары» атты ғылыми топтаманың ауқымында 5 

томдық еңбек дайындалғанын атап өтуге болады, сонымен қатар «Мәдени 

мұра»  Мемлекеттік  бағдарламасы  аясында  20  том  болатын  топтама 

«Қазақ  халқының  философиялық  мұрасы»  деген  айдармен  тұңғыш  рет 

жарық көргенін атап өтуге болады. Біздің зерттеуімізде жоғарыда аталған 

еңбектерде  қол  жеткізілген  теориялық  және  әдіснамалық  тұрғыдағы 

жетістіктер де ескеріледі және жаңа тәсілдер қолданылады.

Ал  енді  алдағы  5  томдық  іргелі  академиялық  зерттеудің  мақсатына 

келетін болсақ, онда ол – ежелгі дәуірден қазіргі заманға дейінгі қазақтың 

философиялық  ойы  қалыптасуы  мен  дамуының  дүниетанымдық  негіз-

дерін  жүйелі және тұтастандырылған кейіпте зерделеу болып келеді. Жал-

пы  бес  томдық  топтаманың  бастапқы  томы  осы  үшжылдық  зерттеудің 

ауқымында  дайындалып,  жарық  көрмекші.  Сондықтан  қысқа  мерзімде 

қомақты іргелі істерді атқару мақсаты қысқартылған авторлық ұжыммен 

алға  шығарылды  және  оған  ғылыми  ұжымның  зерттеу  тәжірибесі  мен 

ғылыми әлеуеті жетеді деген ойдамыз.

Қазақ  руханиятын  философиялық  зерделеудің  мақсатына  дәйекті 

түрде жету үшін ғылыми зерттеу тобы алдағы жылдары мынандай өзара 

тығыз байланысты нақты негізгі міндеттерді алға қойып отыр:

–  қазақ  халқының  ежелгі  түркілік  замандардан  бері  қазіргі  уақытқа 

дейін  қалыптасқан  философиялық  ойының  эволюциясын  ғылыми 

жіктемелеулерден өткізіліп, дәстүрлі тарихи кезеңдеу сипаттары талдана-

ды және нақтыланады; 

– тарихи сана мен дүниетанымның әртүрлі формалары болып табыла-

тын мифологиялық, діни және философиялық әлемді түсіну мен игерудің 

алғашқы  рухани  көздері  мен  идеялық  бастаулары  анықталып,  олардың 

жүктеу/скачать 0,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: