Қазақ халқының СƏулет өнері ежелгі қҰрылыстар



Pdf көрінісі
бет7/81
Дата25.09.2022
өлшемі4,98 Mb.
#150647
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   81
Байланысты:
СЕН БІЛЕСІҢ БЕ 501-600

ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ 
СƏУЛЕТ ӨНЕРІ
Жошы хан күмбезі
Қазақстан жерінде қайталанбас бітімді тарихи ескерткіштер өте көп. Соның ішінде 
тарихи тағдырымен, сəулеттік-көркемдік бітімімен айрықша көз тартатындардың бірі – 
Жошы хан күмбезі. Күмбез Жезқазған қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 50 км жерде, 
Кеңгір өзенінің жағасында орналасқан. Күмбез Алтын Орданың негiзiн салушы, қазақ 
хандарының арғы атасы – Жошы ханға арнап салынған. Ертедегі қазақ аңыздарының 
бірінде Шыңғыс ханның үлкен ұлы Жошы құлан аулап жүріп, нөкерлерінен алысқа 
ұзап кетеді. Осы кезде құландар үйірінің бір ақсақ құланы Жошыға тап береді. Ақсақ 
құлан шабуылының тегеурінді болғаны сондай, Жошы хан атынан құлап, қаза табады. 
Жошы хан күмбезіне жүргізілген қазба жұмыстары кезінде күмбездегі екі қабірдің 
біреуіндегі адам сүйегінің оң қолы жоқ екендігі анықталған. Бұл «Жошыны аң аулап 
жүргенде құланның айғыры шайнап өлтірді» немесе «Жошыны жерлегенде бір қолы жоқ 
болған» деген халық аңызына сəйкес келеді. Екінші қабір Жошының үлкен бəйбішесі 
Бектумыштікі болса керек. 
Күмбез шамамен 1228 жылы бой көтерген. Оның керегесі өрнектелген кірпіштермен 
қапталған. Бірақ бүгінде ол өрнектелген кірпіштердің жекелеген сынықтары ғана 
сақталған. Қос қабатты зəулім күмбезінің сыртқысы көркемдік үшін бедерлі кірпіштермен 
əшекейленген. Күмбездің ішкі жағында Жошының қарамағында болған оғыз, арғын, 
қыпшақ, керей, найман, қоңырат, қаңлы, т.б. тайпалардың таңбалары салынған. 


510
ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ 
СƏУЛЕТ ӨНЕРІ
ҚАЗІРГІ ҚАЛАЛЫҚ СƏУЛЕТ 
ӨНЕРІНІҢ ЖЕТІСТІКТЕРІ
Тəуелсіздік кезеңінен бері Қазақстанның көптеген қалалары мен ауылдарының
əсіресе, Алматы жəне Ақмола облыстарының келбеті айтарлықтай өзгерістерге 
ұшырады. Ірі-ірі əкімшілік ғимараттары мен тұрғын үй кешендері, көптеген жаңа 
ескерткіштер пайда болды. 
Алматы қаласында тəуелсіздік жылдары салынған бес жұлдызды Президент 
резиденциясы, «Анкара» (авторы – Бижан Туберг, Түркия) жəне «Рахат-Палас», 
«Астана» қонақ үйлері мен т.б. құрылыстар əсемдіктерімен көз тартады. Соңғы сəулеттік 
үлгілермен банк, кеңсе, сауда кешендері, үйлер мен супермаркеттер бой көтеруде. Оның 
ішінде Астана, Алматы қалаларында салынған «Рамстор» ғимараттарын атап өтуге 
болады. 
Əсіресе, сəулет өнерінің ең үздік жетістіктерін пайдаланып, Астана қаласында алуан 
түрлі ғимараттар салынуда. Президент резиденциясы мен Министрлер Кабинетінің 
əкімшілік ғимараты жəне Парламент Үйі, сондай-ақ, Ішкі істер министрлігінің 
ғимараты, Қаржы министрлігінің кешені, «Самал» тұрғын үйлер ауданы, аэропорт, Есіл 
өзені аймағындағы кешен, т.б. айтып өтуге болады. Соңғы кезеңдерде бұл аймақтарда 
жаңа Үкімет үйі, «Сити-маркет» сауда орталықтары, Спорт сарайы, Ұлттық мұражай, 
Еуразия университетінің ғимараттары салынды. «Бəйтерек» кешені мен Бейбітшілік 
пен келісім сарайы əсемдігімен көз қызықтырады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   81




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет