Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің оқытушысы Ерманова Меруерт Болысбековна Тақырыбы: «Алаштың ақиық ақыны» Эпиграф

Әбділдә Тәжібаев

алған, ХХ ғасырдың ақиық ақыны, Хантәңіріндей асқақ тұлғаға ие болған

ғасыр ақыны – Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығы

туралы мәліметтер беру арқылы білімдерін кеңейте түсу.

М.Мақатаевтың портреті, шығармалар жинағы, пікірлер

жазылған слайдтар, буклет, баспасөз беттері.
Кеш үш бөлімнен тұрады.

І. Әдеби сазды кеш

ІІ. «ХХІ ғасыр ұрпақтарының құрдасымын» (көрініс).

ІІІ. «Мұқағали – шоқ жұлдыздардың ең жарығы» (жыр шашу).

Жазылар естеліктер мен туралы,

Біреулер жан еді дер өр тұлғалы.

Біреулер тұлпар еді дер де мүмкін,

Бүтінделмей кеткен бір ер-тұрманы.
Аңыз ғып айтар мүмкін қылығымды,

Қылығымды ұнатқан жұлынуды.

Жақсы көрген дер мүмкін «жылынуды»,

Әйтеуір қазбас былық-шылығымды.

Көрерміз оның бәрін пешенеден.

Әйтеуір, білетінім, бір-ақ нәрсе –

Көшеді өлең немесе өшеді өлең!

1. «Саржайлау» өлеңіне Қазақстан Республикасының әртісі, Халық Қаһарманы, ұлы сазгер Нұрғиса Тілендиев ән жазған екен. Осы әнді орындау үшін ортаға І курс оқушыларын шақырайық.

2. Ән «Сәби болғым келеді» (Әні: Т.Рахимов).

3. «Жамылып сағыныштың сал шекпенін» (Әні: Дариға Тілендікеліні).

М.Мақатаевтың «Менің анкетам» өлеңі бойынша шағын көрініс көрсетіледі. Сонымен бірге ақынның «Қош, махаббат» пьесасынан қысқаша үзінді қойылады.

- Туған жеріңіз?

Оқымаған, дипломсыз демесең

Бір басымнан бар мамандық табылар.

Журналист: Міндеттісің бе әскерге?

Ақын: Міндеттімін.

Біздің әлі жас кеуде.

Жауынгердің ұлымын ғой

Жанын қиған Мәскеуге.

Олар маған тұрған да жоқ қол бұлғап.

Қалсам болды, өлсем болды жәйіммен,

Осы отырған орнымда-ақ.

Жерде жүрген ақын деген пендемін.

Қалам, қағаз, уақыт бер тек аздаған,

Мен өмірді жырлау үшін келгемін.

І курс оқушылары өз арнау өлеңдерін ортаға шығып оқиды.

Жастар ерді бұл күнде артыңыздан,

Айналдым қасиетті салтымыздан.

Қазақ деген кең пейіл ардақты ғой,

Өзіңіздей қасиетті ұл туғызған.

Сыпайы сөздің басы әдеппенен,

Ал біреулер сенделіп әлекпенен.

Осындай ұлы ақын батасына,

Бұл күнде қандай адам дәметпеген.
Ұлылар елдің көркі дейді халқым,

Ұлы ақын шығарады елдің даңқын.

Біздің ақын келешекті көремін деп,

Тік басып сақтап қалды тұрған қалпын.

Талай қазақ намысын елдің бермеді.

Өзіңізден үлгі алып жүр барша адам,

Боламын деп өзіңіздей ұлы халық перзенті.

Кезінде де үлес қосқан жұртына.

Сол ақынның жүректегі тұлғасы,

Намыс боп тұр артта қалған ұлтына.

Адамдар бар, дара тұлға, дара жүрген.

Қасиетті адамның арқасында,

Кеңейіп тозбайтындай санама енген.

Ортасында сен тұрсың санамның да.

Күннен-күнге нұр құйып тұрғандай ма?

Қазақтың 20-жылдық қадамына.

Бәрібір де ой келеді солар жайлы.

Қанша ақын бірігіп жырлағанмен,

Өзіңіздей ақиық ақын бола алмайды.

Жүрегіме шоқ тастаса күрекпенен.

Сонда бәлкім Мақатаев болармын мен,

Құлақпен тыңдап, сезінетін жүрекпенен.

Еліме тірек болып оралғансың.

Абай, Мұқағали айтып кеткен,

Асыл сөз еш уақытта жоғалмасын.

Туған күнің жыл сайын тойлануда,

«Фариза», «Әке» әндерің айтылуда.

Жылдар жылжып, уақыт өткен сайын,

Жастармен сенің жолың жалғасуда.
Мөлдір жырың төгіліп жыр кешінде,

Ұлылығыңа зор тағзым етілуде.

Қарасаздан ұшқан сендей қыранды,

Ашық айтам мақтанышпен ел бетіне.

Ғаламат қой, ғажап сенің жырларың,

Ашады көкейдегі пәк сырларын.

Лайық саған бір ғана тұлпар сөзі,

Иіліп бүкіл әлем бас июде.
Мұқағали – жұлдыздардың ең жарығы,

Мұқағали – құнды тастың ең асылы.

Мұқағали – Шәлкөденің мұзбалағы,

Мұқағали – қазағымның бір шырағы.

Сен тірісің әр сәбидің бесігінде.

Жырларың шаң басқан архивте емес,

Қаз-қатар тұр әр үйдің сөресінде.

Қазағымның дара туған қыранысың.

Даланың суды аңсаған шөл құсындай,

Халқымның қайратты қырағысың.

Біз емес өз ақынын ұмытатын.

Пір тұтамыз біз Сізді, ақын аға,

Жиналған бүкіл Алаш, күллі халқың.