Қазақ тілінде оқытатын мектептердегі «Қазақ тілі» мен

14 

4. БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМА ӘЗІРЛЕУ 

Танымдық  саладағы  оқу  мақсаттарының  жіктелімі  (Блум  таксономиясы)  бағалауға 

арналған  тапсырмаларды  әзірлеу  және  сараптау  үдерісінде  кеңінен қолданылады.  Бастапқы 

және  түзетілген  Блум  таксономиясы  оқуды  күрделілік  деңгейінің  өсуі  бойынша  алты 

танымдық  деңгейге  бөледі.  Әрбір  жоғары  деңгей  алдыңғы  деңгейде  меңгерген  дағдыларға 

негізделеді. Оқу мақсаттарын Блум таксономиясы бойынша жіктеуде бағалау критерийлерін 

құруда  мұғалім  басшылыққа  алатын  зат  есім  мен  етістіктерді  дұрыс  қолдану  маңызды. 

Етістік таңдаған танымдық санатқа (деңгейге), ал зат есім оқушының меңгеріп, көрсетуі тиіс 

тапсырманың  түріне  бағытталған  болуы  керек.  Төменде  көрсетілген  кестелерде  күрделілік 

деңгейінің өсуіне сәйкес танымдық үдерістің мазмұны көрсетілген. 

   2-кесте. Танымдық үдеріс 

Білім  

Оқушы ақпаратты еске түсіре ала ма? 

Мысалы, тізім құру; терминдерді, даталарды, формулаларды анықтау; 

ұғымдарды атау; тізімді белгілеу; теореманы айту 

Түсіну  

Оқушы идеясы мен мазмұнын түсіндіре ала ма?  

Мысалы,  ұғымдарды  санатқа  жіктеу;  материалды  түсіндіру; 

әрекеттерді сипаттау; көзқарастарды сипаттамаларды салыстыру 

Қолдану  

Оқушы ақпаратты таныс жағдайда немесе жаңа мазмұнда қолдана ала 

ма? 

Мысалы, қағидатты қолдану; рәсімдерді орындау немесе енгізу 

Талдау  

Оқушы  берілген  көлемді  ақпаратты  құраушы  бөліктерге  жіктеп, 

олардың  әрқайсысының  мазмұнын  немесе  олардың  бір-бірімен 

байланысын анықтай ала ма? 

Мысалы, реттілігін зерделеу, нәтижені болжау 

Бағалау  

Оқушы  пікірді,  шешім  немесе  мәселені  шешу  барысын  негіздей  ала 

ма? 

Мысалы,  таңдауды,  шешімді,  қорытындыны  сипаттау;  берілген 

бағаны, әрекетті тексеру; баламасын, негізгісін таңдау 

Жинақтау  

Оқушы  жаңа  идея,  көзқарас,  жаңа  тәсіл  немесе  жаңа  өнім  ұсына  ала 

ма? 

Мысалы,  зерттеу  жұмысын,  идея,  теория  әзірлеу;  жаңа  мүмкіндіктер 

ұсыну; тың идеялар ойлап шығару 

 

2-кесте  күтілетін  нәтижені  оқу  мақсаттарына  сәйкес  қалай  жоспарлауға  және  соған 

сәйкес  бағалауды  қалай  жүргізуге  болатынын  көрсетеді.  Оқу  мақсаттары  мен  бағалау  түрі 

Блум  таксонмиясының  бірнеше  деңгейін  қамтуы  мүмкін.  Бұл  оқу  мақсаттарының  бірнеше 

танымдық  деңгейге  қатысты  болуымен  байланысты  және  бағалау  үдерісі  де  соған  сәйкес 

жүреді. 

   3-кесте. Білімді меңгеру үдерісі 

 

Фактологиялық 

білім 

Оқушыға таныс болуы немесе оқушы білуі тиіс негізгі терминдер мен 

фактілер 

Концептуалдық 

білім 

Базалық  фактілердің  арасындағы  өзара  байланыс,  мысалы,  санаттық 

жіктелімдер, модельдер, теориялар 

Процедуралық 

білім 

Тәжірибелік  білім,  дәлелдеулер  мен  тәжірибе  жұмыстарын  жасау, 

өлшеу 

Метатанымдық 

білім 

Өзін-өзі танудан бастап басқа адамдардың ойлау үдерісін түсіну және 

хабардар болу 

 

15 

жүктеу/скачать 0,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: