Қазақ тіліндегі эмоционалды



Pdf көрінісі
бет71/218
Дата08.11.2023
өлшемі57,39 Mb.
#190142
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   218
Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19

құдайға жалбарынып көрді;
 
одан қала 
берсе пайғамбардан, шадиярдан, әулие, машайықтардан 
медет те 
тілеп көрді
» (Ж. Аймауытов)

Эмоционалды мағынаның реңкін күшейте түсу үшін эмотивті 
синонимдерді жеке қолданғаннан қатар қолданған әлдеқайда әсерлі. 
Қазақ тілінің синонимге бай, эмоцияны білдірудің, бейнелеудің тілдік 
тәсілдерінің де сан қырлы екендігін келтіріліп отырған тілдік дерек
-
терден де байқауға болады. Мысалы,
Ырысбек со күлген бойда тұрып кете берді, Көлбай кереңнің 
күркесінің алдынан өтіп бара жатып, кілт тоқтады да:
 

 
Уа, Көлеке, 
ашуланып, тұлданып
 
кімді қиратасың. Қой 
ондайыңды! Жүр, бірге отырып шай ішелік, ағайынбыз ғой, –
 
деді 
айқайлап сөйлеп. –
 
Тату болайық. Бір қатын ортамызға сыйып 
жүрер. Қайта сенің Әпішің бар ғой, ал мен байғұста ондай Әпіш те 
жоқ
(С. Мұратбеков).
 

 
Өтірік десең өзінен сұра, –
 
деді қолма
-
қол 
жуасып, жасып 
қалған
 
Кенжек төмен қарап (М. Мағауин).
Жұрт көңілін айрандай ұйытып, 
мұңды, зарды
 
төгіп, тұңғиық 
терең қараңғыны одан арман шымыратқандай...
 
(І. Жансүгіров).
 
Эмоцияны білдіретін, бейнелейтін лексикалық және фразеология
-
лық синонимдік бірліктер сөйлем ішінде, сөйлеу процесінде қатар да 
қолданыла береді. Ойда айтылатын эмоциялық реңкті бояуын солғын
-
датпай жеткізу үшін тұрақты тіркестер үлкен қызмет атқарады. Олар 
қолданыста қатар келген бірнеше синонимнің алдыңғысы болады да, 
соңғысын анықтап, мағынасын күшейтіп отырады. Мысалы,
Жанайды 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   218




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет