Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау
жүктеу/скачать 2,14 Mb. Pdf көрінісі
|
Публикация на каз
| «Иә, біз кейде көз көгергенше төбелесеміз». [212]
«Олар оның бетін тырнап, шашын жұлған». [200] «Оның аяғының бәрі тырналған, киімдері бүлінген және денесі сыздап тұрды». [356] «Оның ернін жарақаттады және одан қан ағып тұрды». [199] «Келесі күні олардың мектепте көздері көгеріп жүрді». [122] «Мен тіземді жарақаттадым». [337] Ұрып-соғып зорлық-зомбылық көрсету мен елеусіз дене жарақаттары жәбірленуші балалардың жанын ауыртатын және кей жағдайларда оның ұят, масқара болып табылаты- нын түсіну маңызды. Бір бала былай түсіндіреді: «Олар кейде менің қолымды немесе мойнымды ауыртып, бүріп ұстап алған кезде кейде осы жер- лер көгеріп кетеді» [90]. Көптеген жағдайларда балалар шыдамдылық танытатын жан жарасы мен жарақаттар виктимизацияға байланысты эмоционалдық жан жарасымен үйлеседі. Бір бала айтқандай: «Кейде менің денем көгеріп,, қатты ауырады» [353]. Екінші бала былай толықтырады: «Әрине, бұл жанға батады; менің бүкіл денем ау- ырады және көгеріп кеткен». [180] Мектептегі зорлық-зомбылықпен байланысты дене жарақаттары туралы айтқан балалардың көбісі зәбір көрген балалардың қатты қан кету, сүйектердің сынуы және бастың соққы алуы сияқты бұдан да ауыр жарақаттар алғанын – дене жарақаттарын алғаны туралы айтты. Бір бала бы- лай түсіндіреді: «Ол сол жерде қан-қан болып және денесі түгел көгеріп жатты» [379]. Көптеген жағдайларда осы барынша ауыр жарақаттар медицинаның араласуын қажет етті және кей- де мектептегі зорлық-зомбылыққа ұшыраған балалардың мектепке келуі үшін рұқсат алуы- на еріксіз әкелді. Төмендегі үзінділерде балалар мұрындары бұзылып, қолдары сынған және қатты 63 ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ қансырап жәбірленген балалар туралы айтады. «Бір ұл екіншісінің мұрнын бұзды, оның мұрнынан қан кетті». [272] «Оның мұрнын бұзып, жейдесін жыртты». [250] «Мен есімнен тандым. Көп қан жоғалттым; ау- руханада емделдім». [379] «Менің қолдарым шығып кетті». [42] «Мен өз қолымды сындырдым, сүйектері шыты- нады. Маған таңғыш салды». [387] Кейбір зорлық-зомбылықтың құрбаны болған балалар дем ала алмай қалды немесе алған жарақаттары мен зақымдарына байланысты бірталай уақыт естерінен танып қалып жатты. Бір бала оны былай түсіндірді: «Мен талып түстім» [394]. Басқа балалар былай толықтырды: «Менің кеудемнен ұрды, сосын дем алу қиын болып қалды». [402] «Ол есінен танып құлады да мұрнынан қан кетті». [285] «Олардың біреуі ұрып-соққаннан есінен танып қалды; ал ұрған баланың қолынан қан ақты». [126] Бірнеше бала сондай-ақ басқа тиген соққыларды, құлап түсу және баспен құлауды, мидың шайқалуын қоса алғанда, жәбірленген балалар алған бас жарақаттары туралы да айтты. «Оған зақым келтірді және оның басы мен қолдары көгеріп кетті. Ол басымен соғылды». [262] «Оны басынан ұрды. Оның беті ісіп кетіп, көгерді және жейдесі жыртылды. Ол бір апта бойы мек- тепке бармай жүрді». [257] «Ол құлап түсіп басын үстелге соқты. Одан қан кетіп, ауруханаға алып кетті. Миы шайқалған». [54] Жоғарыда берілген үзінділерде көрсетілгендей, барынша ауыр дене жарақаттарын алған жәбірленген балалар өздерінің дене жарақаттарына байланысты бірнеше күн және апталап сабаққа бармаған. Екі бала былай дейді: «Оның киімдері бүлініп жыртылды, ал беті көгеріп кеткен және ол бір апта бойы мектепке жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|