Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау
жүктеу/скачать 2,14 Mb. Pdf көрінісі
|
Публикация на каз
| тын. Мен ашуланып, оның сазайын бергім келді.
ол мені бірінші болып ұрды. Біз бір-бірімізді ұрып тастадық». [112] Бұдан басқа, көптеген балалар өздерін сынып- тастары қорлап, мазақтап немесе ренжіткені үшін жауап ретінде күш қолданып, зорлық- зомбылыққа жүгінгендері туралы айтты. Алайда мұндай жағдайларда бұл міндетті түрде өзін- өзі қорғау болып есептелмейді, себебі қарымта ретінде күш қолданып, зорлық-зомбылық көрсетуді мазақтаумен және қорлаумен өлшеуге келмейді. «Мен бір ер баламен төбелестім. Ол мені мазақтап, итерді. Мен оны кітаппен ұрдым. Маған бір қыз көмектесті. Ол да оны кітаппен ұрды». [11] «Мен сыныптасыммен төбелесе бастадым. Оған тіл тигіздім, екеуміз төбелестік, бірақ қатты емес. Біз бір-біріміздің мұрнымызды бұздық та, үйге қайттық». [22] «Иә, менің сыныптастарыммен бірге төбелеске қосылған жағдайларым болды. Мен өзімнің сы- ныптасыммен мені тілдеген соң төбелесе баста- дым». [301] Ақырында, кейбір балалар мектепте басқа балаға қарсы күш қолданып, зорлық-зомбылық жасағандарын айтты, себебі ол олардың досының/құрбысының дәптерін алып, үй жұмысын көшіріп алуға тырысқан. «Менің 5 не 6 сыныпта бір қызбен төбелескенім есімде. Ол ұқыпты болатын, маған күлетін, содан соң біз төблестік. Ол маған өзінің үй жұмысын көшіріп алуға бермейтін және маған күлетін, со- дан мен оны ұрып жібердім. Бәрі жай ғана қарап тұрды, ешкім араласқан жоқ». [34] «Мен кеше сыныптасыммен төбелесіп қалдым, өйткені ол үй жұмысын көшіріп алу үшін менің дәптерімді алды, мен сосын дәптерімді бермей, төбелестік. Сыныптастарымыздың жарты- сы жай ғана қадағалап тұрды, содан соң біреуі мұғалім келе жатыр деп айқайлаған соң, біз орнымызға жүгіріп кеттік». [149] Бір бала өзін бір күні мұғалімнің сыныпқа бас-көз болуға тастап кеткенін және сабақтан қашып кеткісі келген сыныптасына қарсы күш қолданып, зорлық- зомбылық көрсетуге тура келгенін түсіндірді. «Мен сыныптасымды ұрдым. Еңбек сабағының мұғалімі мені сабақта сыныпқа бас-көз болуға қалдырды, ал оның мені тыңдамай сабақтан қашып кеткісі келді. Ол мені тыңдамағандықтан, менің оны ұруыма тура келді». [21] Өзін-өзі қорғау мақсатында күш қолдану Жоғарыда айтылғандай, сұхбат жүргізілген балалардың кемінде 10,0%-ы басқа баланың немесе балалардың күш қолданып, зорлық- зомбылық көрсетуінен қорғану үшін күш қолданып, зорлық-зомбылық көрсеткендерін айтты. Бір бала былай деп түсіндірді: «Мен өзімді қорғау үшін жәбірлеушіге қарымта қайтардым» [370]. Сонымен қатар, басқа балалар өздерін- өздері қорғау мақсатында күш қолданып, зорлық-зомбылық жасағандарын айтты. «Мен ешқашан төбелесті бірінші болып бастаған емеспін, бірақ егер кімде-кім тиісетін болса, 66 ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ зорлық-зомбылық көрсеткендерін немесе сөзбен қорлағандарын айтып берді. «Бұл кейде болады. Мен басқа қыздарды әжуалаймын. Мен оларды ақымақ деп айта ала- мын. Басқа сыныптағы қыз өзін басқалардан артық секілді тәкаппар сезінеді. Ол менен және өзге қыздардан жақсы киінеді. Мен оны өзім мазақтаймын». [276] «Мен мектепте қыздарды күлкіге айналды- ратынмын және жаман сөздер айтатынмын; олар өздерін өздері өте ыңғайсыз жағдайға қалдыратын. Мен бұны маған ұнамайтын және жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|