Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Әбу абдулла мұхаммед ибн исмайл ибн ибраһим ибн әл-муғира әл-бұхари сахих әл-бұхари
жүктеу/скачать 2,82 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- لِقَوْلِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنَّكَ امْرُؤٌ فِيكَ جَاهِلِيَّةٌ
ИМАН КІТАБЫ1- бап. Ислам бес түрлі нәрсенің үстіне құрылған بَاب قَوْلُ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ وَهُوَ قَوْلٌ وَفِعْلٌ وَيَزِيدُ وَيَنْقُصُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَعَ إِيمَانِهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى وَيَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدًى وَالَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ وَقَوْلُهُ وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَانًا وَقَوْلُهُ أَيُّكُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِيمَانًا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَقَوْلُهُ جَلَّ ذِكْرُهُ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَوْلُهُ تَعَالَى وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَتَسْلِيمًا وَالْحُبُّ فِي اللَّهِ وَالْبُغْضُ فِي اللَّهِ مِنْ الْإِيمَانِ وَكَتَبَ عُمَرُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ إِلَى عَدِيِّ بْنِ عَدِيٍّ إِنَّ لِلْإِيمَانِ فَرَائِضَ وَشَرَائِعَ وَحُدُودًا وَسُنَنًا فَمَنْ اسْتَكْمَلَهَا اسْتَكْمَلَ الْإِيمَانَ وَمَنْ لَمْ يَسْتَكْمِلْهَا لَمْ يَسْتَكْمِلْ الْإِيمَانَ فَإِنْ أَعِشْ فَسَأُبَيِّنُهَا لَكُمْ حَتَّى تَعْمَلُوا بِهَا وَإِنْ أَمُتْ فَمَا أَنَا عَلَى صُحْبَتِكُمْ بِحَرِيصٍ وَقَالَ إِبْرَاهِيمُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَلَكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي وَقَالَ مُعَاذُ بْنُ جَبَلٍ اجْلِسْ بِنَا نُؤْمِنْ سَاعَةً وَقَالَ ابْنُ مَسْعُودٍ الْيَقِينُ الْإِيمَانُ كُلُّهُ وَقَالَ ابْنُ عُمَرَ لَا يَبْلُغُ الْعَبْدُ حَقِيقَةَ التَّقْوَى حَتَّى يَدَعَ مَا حَاكَ فِي الصَّدْرِ وَقَالَ مُجَاهِدٌ شَرَعَ لَكُمْ مِنْ الدِّينِ أَوْصَيْنَاكَ يَا مُحَمَّدُ وَإِيَّاهُ دِينًا وَاحِدًا وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا سَبِيلًا وَسُنَّةً دُعَاؤُكُمْ إِيمَانُكُمْ لِقَوْلِهِ عَزَّ وَجَلَّ قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ وَمَعْنَى الدُّعَاءِ فِي اللُّغَةِ الْإِيمَانُْ Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Ислам бес түрлі нәрсенің үстіне құрылған. Иман сөзде де, істе де болуы керек. Иман күшейіп көбейеді де, әлсіреп азаяды да»,- деді. Алла тағала Құран Кәрімде айтты: «Ол сондай Алла, мүміндердің иманын арттыра түсу үшін олардың жүректеріне тоқтау салды3»,- деді. Және бір аятта: «...Олар Раббыларына шын сенген жігіттер еді де оларға туралықты арттыра түстік4»,- десе және бір аятта: «Алла тағала тура жол тапқандарға туралықты арттырады5»,- дейді. Және бір аятта: «Ал сондай тура жол тапқандар, Алла олардың туралықтарын арттыра түсіп, оларға тақуалық береді6»,- деді. Және бір аятта: «...Әрі иман келтіргендердің сенімдері арта түссін...7»,- деді. Және бір аятта: «...Бұл қайсыларыңның имандарын арттырады?»,- дейтін де біреулер бар. Дегенмен мүміндердің иманын арттырады, олар қуанысады8»,- деді. Және бір аятта: «...(Бұл сөз) олардың иманың арттырды9»,- деді және бір аятта: «...Сондай-ақ олардың сенімдерін, бойұсынуларын одан ары арттыра түсті10»,- деді. Алла үшін сүю және Алла үшін жек көру иманнан болып саналады, Омар ибн Абдул Азиз Ади ибн Адиге хат жазып, онда " Расында, иманның парызы, шариғаты, шекарасы және сүннеті бар. Кімде-кім солардың барлығын толықтырса, онда иманын толықтырғаны, ал кімде-кім нақыс қылса, онда иманының кәміл болмағаны" деді. Егер мен тірі болсам, сендерге барлығын баяндап беремін, онымен амал етерсіңдер. Ал, егер қайтыс болсам, мен сендермен сұхбат құра алмаспын. Ибраһим (алейһи сәләм) былай деген :" Әрине, сенемін, бірақ жүрегім орнықсын". Муғаз ибн Жәбәл : «Қане, біраз отырып, иман туралы сөз қозғайық», - деген. Ибн Масғуд : «Иақин дегеніміз - иманның күллісі»,- деген болатын. Ал, ибн Омар болса, былай деген : «Кез-келген пенде нәпсісіндегіні тәрк етпейінше тақуалықтың ақиқатына жете алмайды»,- деді. Мужаһидтің айтуы бойынша, нұсқау берген нәрселерімізді сендерге діни жол қылды ( әш-Шура,13 ) деген аяттың мағынасы : Ей, Мұхаммед, біз саған жалғыз ғана дінді өсиет еттік делінген.Ал, ибн Аббас : «Дұғаларыңыз - имандарыңыз, өйткені аяттағы ( Егер құлшылықтарың болмаса, Раббым сендерді неге бағаласын? / әл-Фурқан, 77 / дұға мағынасы - иман, дұғаның тілдік мағынасы иман дегенге саяды. 7- حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى قَالَ أَخْبَرَنَا حَنْظَلَةُ بْنُ أَبِي سُفْيَانَ عَنْ عِكْرِمَةَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ وَالْحَجِّ وَصَوْمِ رَمَضَانَ 7- Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Ислам бес түрлі нәрсенің үстіне құрылған, олар: иман айту, намаз оқу, зекет беру, қажыға бару, Рамазан оразасын ұстау»,- деді. 2- бап. Иманның шарттары بَاب أُمُورِ الْإِيمَانِ وَقَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمْ الْمُتَّقُونَ وَقَوْلِهِ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الْآيَةَ Алла тағала Құран кәрімде айтты: «Жүздеріңді шығысқа, батысқа жөнелту бір игілік емес. Бірақ кім Аллаға, ақирет күніне, періштелерге, кітаптарға, Пайғамбарларға иман келтірсе және жақындарына, жетімдерге, міскіндерге, жолда қалғандарға, қайыршыларға және құл азат етуге жақсы көре отырып, мал сарп қылса әрі намазды толық орындап зекет берсе, өзара байласқан уәдесін орындаушы, таршылықта, қиыншылықта және соғыс кезінде сабыр етуші болса, міне солар шыншылдар әрі солар тақуалар11»,- десе, және бір аятта: «Шынында, иман келтіргендер құтылды12»,- деді. 8- حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ الْجُعْفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ الْعَقَدِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ بِلَالٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنْ أَبِي صَالِحٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ الْإِيمَانُ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَةً وَالْحَيَاءُ شُعْبَةٌ مِنْ الْإِيمَانِ 8- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Иман алпыстан артық бұтағы бар терек сияқты. Ұялу - сол иманның бұтақтарының бірі ғана »,- деді. 3- бап. Біреуге тілімен, қолымен зияның тигізбеген адам нағыз мұсылман 9- حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِي إِيَاسٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي السَّفَرِ وَإِسْمَاعِيلَ بْنِ أَبِي خَالِدٍ عَنْ الشَّعْبِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ وَالْمُهَاجِرُ مَنْ هَجَرَ مَا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ 9- Абдулла ибн Ғамр (р.а.) риуаят етті: Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Басқа біреуге қолымен және тілімен зиянын тигізбеген адам - нағыз мұсылман, ал, Алла тағала тиған нәрселерден тиылған адам жиһат қылған болып есептеледі»,- деді. 4- бап. Исламдағы ең абзал амал қайсы? 10- حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ الْقُرَشِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بُرْدَةَ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي بُرْدَةَ عَنْ أَبِي بُرْدَةَ عَنْ أَبِي مُوسَى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ أَيُّ الْإِسْلَامِ أَفْضَلُ قَالَ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ 10- Әбу Мұса (р.а.) айтты: «Бір күні адамдар Пайғамбарымыздан (с.ғ.с.): «Я Расулулла! Исламдағы кімнің амалы ең абзал деп сұрады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Қолымен, тілімен басқаларға зиянын тигізбеген адамның амалы»,- деп жауап берді. 5- бап. Ашыққанды тойдыру- Исламнан 11- حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ عَنْ أَبِي الْخَيْرِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَيُّ الْإِسْلَامِ خَيْرٌ قَالَ تُطْعِمُ الطَّعَامَ وَتَقْرَأُ السَّلَامَ عَلَى مَنْ عَرَفْتَ وَمَنْ لَمْ تَعْرِفْ 11- Абдулла ибн Ғамр (р.а.) айтты: «Бір кісі Пайғамбарымыздан (с.ғ.с.): «Исламдағы ең жақсы іс не?- деп сұрады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) «Қарны аштарды тамақтандыруың және танығаныңа да, танымағаныңа да сәлем беруің »,- деді. 6- бап. Өзі жақсы көрген нәрсені өзгегеде тілеу- иманнан 12- حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ شُعْبَةَ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَعَنْ حُسَيْنٍ الْمُعَلِّمِ قَالَ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ أَنَسٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ 12- Әнәс (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): « Өзің жақсы көрген нәрсені басқаға да (діндес бауырыңа) тілемейінше, бірде - біріңіз шын мұсылман бола алмайсыздар»,- деді. 7- бап. Пайғамбарымызды (с.ғ.с.) жақсы көру- иманнан. 13- حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُلَيَّةَ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ صُهَيْبٍ عَنْ أَنَسٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ح و حَدَّثَنَا آدَمُ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ وَالِدِهِ وَوَلَدِهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ 13- Әнәс (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): « Сендердің біреулерің мені ата - анасынан да, баласынан да, барлық адамдардан да артық жақсы көрмегенінше, бірде-біреудің иманы кәміл болмайды»,- деді. 8 - бап. Иманның тәттілігі 14- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ الثَّقَفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ ثَلَاثٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ وَجَدَ حَلَاوَةَ الْإِيمَانِ أَنْ يَكُونَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِمَّا سِوَاهُمَا وَأَنْ يُحِبَّ الْمَرْءَ لَا يُحِبُّهُ إِلَّا لِلَّهِ وَأَنْ يَكْرَهَ أَنْ يَعُودَ فِي الْكُفْرِ كَمَا يَكْرَهُ أَنْ يُقْذَفَ فِي النَّار 14- Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кімнің бойында төмендегі үш нәрсе болса, ол иманның тәттілігін сезінеді: 1- Алла және оның елшісін барша нәрседен артық жақсы көру 2- Жақсы көрген кісіні тек Алла үшін деп жақсы көрмек 3- Күпірлікке қайтуды тура отқа түскендей жек көрсе 9- бап. Ансарларды жақсы көру- иманның кәміл белгілерінен 15- حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ أَخْبَرَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبْرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَنَسًا عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ آيَةُ الْإِيمَانِ حُبُّ الْأَنْصَارِ وَآيَةُ النِّفَاقِ بُغْضُ الْأَنْصَارِ 15- Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Ансарларды жақсы көру - иманның белгілерінен, ал, оларды жек көру- Мунафиқтықтың белгісінен»,- деді. 10-бап. Пайғамбар (с.ғ.с.) насихаттары 16- حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُو إِدْرِيسَ عَائِذُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ عُبَادَةَ بْنَ الصَّامِتِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ وَكَانَ شَهِدَ بَدْرًا وَهُوَ أَحَدُ النُّقَبَاءِ لَيْلَةَ الْعَقَبَةِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ وَحَوْلَهُ عِصَابَةٌ مِنْ أَصْحَابِهِ بَايِعُونِي عَلَى أَنْ لَا تُشْرِكُوا بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا تَسْرِقُوا وَلَا تَزْنُوا وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ وَلَا تَأْتُوا بِبُهْتَانٍ تَفْتَرُونَهُ بَيْنَ أَيْدِيكُمْ وَأَرْجُلِكُمْ وَلَا تَعْصُوا فِي مَعْرُوفٍ فَمَنْ وَفَى مِنْكُمْ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَمَنْ أَصَابَ مِنْ ذَلِكَ شَيْئًا فَعُوقِبَ فِي الدُّنْيَا فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ وَمَنْ أَصَابَ مِنْ ذَلِكَ شَيْئًا ثُمَّ سَتَرَهُ اللَّهُ فَهُوَ إِلَى اللَّهِ إِنْ شَاءَ عَفَا عَنْهُ وَإِنْ شَاءَ عَاقَبَهُ فَبَايَعْنَاهُ عَلَى ذَلِك 16- Бәдр соғысына қатысушы және Ғақаба түнінде қолбасшы болған Ғұбада ибн ас-Самиттан (р.а.) риуаят болды: «Бір күні Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) айналасына бір топ сахабалар жиналды. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оларға айтты: «Алла тағаланы бір деп білеміз, оған серік қоспаймыз, ұрлық істемейміз, зина қылмаймыз, перзенттерімізді өлтірмейміз, жалған сөз таратпаймыз ( зина және басқа нәрселер туралы) шариғат әміріне бой ұсынамыз деп маған сөз беріндер. Кімде – кім осы сөздеріне опа қылса, Алла тағала жарылқайды, ал кімде – кім осы ауыр күнәлардың біреуін істеп қойса және осы дүниеде жазаланса, осы жаза оған каффарат болар (ахиретте қайтадан жазаланбайды) Кімде – кім сол аталмыш күнәлардың біреуін істесе, Алла тағала оны жасырған болса, арысын өзі біледі, қаласа, кешірер, қаласа, азаптар»,- деді. (Ғұбада айтты): «Біз оған осы сөзімізге ант бердік»,- деді. 11 - бап. Бүліктен қашу - Исламнан 17- حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي صَعْصَعَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُوشِكُ أَنْ يَكُونَ خَيْرَ مَالِ الْمُسْلِمِ غَنَمٌ يَتْبَعُ بِهَا شَعَفَ الْجِبَالِ وَمَوَاقِعَ الْقَطْرِ يَفِرُّ بِدِينِهِ مِنْ الْفِتَنِ 17- Абу Саъид ал- Худрий (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Сондай бір заман келеді: мұсылмандардың ең жақсы дүние- мүлкі қой болады. Мұсылман кісі өз дінін сақтап қалу үшін тау – тасқа, жауын жауатын жерлерге қойын айдап шығып кетуді қалайтын болады»,- деді. 12-бап. 18- قَوْلُ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَا أَعْلَمُكُمْ بِاللَّهِ وَأَنَّ الْمَعْرِفَةَ فِعْلُ الْقَلْبِ لِقَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى وَلَكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ 18- Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Мен барлықтарыңнан гөрі Алла тағаланы жақсы білемін. Алланы тану-жүректің ісі, Құран кәрімде Алла тағағала айтты: « ... Алайда жүректерің істегенді есепке алады...13» 13 – бап. 19- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَامٍ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدَةُ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَمَرَهُمْ أَمَرَهُمْ مِنْ الْأَعْمَالِ بِمَا يُطِيقُونَ قَالُوا إِنَّا لَسْنَا كَهَيْئَتِكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ قَدْ غَفَرَ لَكَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ فَيَغْضَبُ حَتَّى يُعْرَفَ الْغَضَبُ فِي وَجْهِهِ ثُمَّ يَقُولُ إِنَّ أَتْقَاكُمْ وَأَعْلَمَكُمْ بِاللَّهِ أَنَا 19- Айша анамыз (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) сахабаларға шамасы келетін істерді ғана бұйыратын. Бір күні Сахабалар: « Біз сіз сияқты емеспіз ғой, Алла тағала сіздің бұрынғы және келер күнәларыңызды кешірген»,- десті. Сол кезде Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) ашуланғаны жүзінен білініп: «Расында, Алла тағаладан сендерден артық қорқатын тақуа және Оны артық білетін адам - менмін»,- деді. 14-бап. Қайтадан кәпір болуды отта күйетіндей жаман көру- иманнан 20- حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ ثَلَاثٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ وَجَدَ حَلَاوَةَ الْإِيمَانِ مَنْ كَانَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِمَّا سِوَاهُمَا وَمَنْ أَحَبَّ عَبْدًا لَا يُحِبُّهُ إِلَّا لِلَّهِ عَزَّ وَجَلَّ وَمَنْ يَكْرَهُ أَنْ يَعُودَ فِي الْكُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنْقَذَهُ اللَّهُ مِنْهُ كَمَا يَكْرَهُ أَنْ يُلْقَى فِي النَّارِ 20- Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде- кімнің бойында төмендегі үш нәрсе болса, ол иманның тәттілігін сезінеді: 1) Алланы және оның елшісін барша нәрседен артық жақсы көру. 2) Жақсы көрген кісіні тек Алла үшін деп жақсы көру. 3) Күпірлікке қайтуды тура отқа түсетіндей жек көрсе»
21- Әбу Саъид ал- Худрий (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Жәннатқа кірушілер жәннатқа, ал тозаққа кірушілер тозаққа кіргеннен кейін Алла тағала періштелерге: «Жүрегінде тозаңның салмағындай иманы бар адамды тозақтан шығарыңдар!»,- деп әмір қылар. Содан соң олар күйіп қарайып кеткен түрде тозақтан шығарылып, өмір дариясына тасталады. Олар онда шомылып, жаңбырдан кейінгі өнген сары шөп сияқты денелері көркем болар». 22- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ صَالِحٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِي أُمَامَةَ بْنِ سَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَيْنَا أَنَا نَائِمٌ رَأَيْتُ النَّاسَ يُعْرَضُونَ عَلَيَّ وَعَلَيْهِمْ قُمُصٌ مِنْهَا مَا يَبْلُغُ الثُّدِيَّ وَمِنْهَا مَا دُونَ ذَلِكَ وَعُرِضَ عَلَيَّ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ وَعَلَيْهِ قَمِيصٌ يَجُرُّهُ قَالُوا فَمَا أَوَّلْتَ ذَلِكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ الدِّينَ 22- Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Түсімде адамдардың көйлектерінің етегі көкірек тұсында (қысқа), ал, кейбіреулерінікі одан да қысқа екенін көрдім. Олардың арасында Омар да бар, оның көйлегінің етегінің ұзындығы сонша, тіпті, жерге сүйретіліп жүр»,- деді. Сонда Сахабалар: «Оны не нәрсеге жорыдыңыз, ей, Алланың елшісі?»,- деп сұрады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): « Ол - дін»,- деді. 16 - бап. Ұят- иманнан 23- حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَرَّ عَلَى رَجُلٍ مِنْ الْأَنْصَارِ وَهُوَ يَعِظُ أَخَاهُ فِي الْحَيَاءِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دَعْهُ فَإِنَّ الْحَيَاءَ مِنْ الْإِيمَانِ 23- Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) діндес бауырына иманнан үгіт айтып жатқан бір ансардың қасынан өтіп бара жатып оған: «Оны қоя бер, ұялу - иманнан!»,- деді. 17-бап. Амал қылу - иманнан
24- Ибн Омар (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «(Алла тағала) маған: «Адамдар кәлима шаһадатты айтып, намаз оқып, зекет бергендерінше күрес!»,- деп бұйырған. Егер олар бұған амал қылса, олардың малдары, жандары менен аман қалады. Ахирет есеп кітабы Алланың өзіне ғана белгілі»,- деді. 18-бап. Иман дегеніміз-Ислам әміріне амал қылу لِقَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ وَقَالَ عِدَّةٌ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ فِي قَوْلِهِ تَعَالَى فَوَرَبِّكَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ عَنْ قَوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَقَالَ لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلْ الْعَامِلُونَ Алла тағала аят кәрімінде: «Міне осы сендердің амалдарыңмен мұрагер болған жаннат15»,- десе, басқа бір аятта: «(Мұхаммед ғ.с). Раббыңа серт, әлбетте оларды түгел сұраққа тартамыз. Олардың қылған қылықтарынан16»,- деді. (Яғни, лә илаһа илла Аллаға қандай амал қылғандарын сұрамай қоймас). Және басқа бір аятта: «Амал қылуға тиісті17»,- делінген. 25- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ وَمُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَا حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ سُئِلَ أَيُّ الْعَمَلِ أَفْضَلُ فَقَالَ إِيمَانٌ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ قِيلَ ثُمَّ مَاذَا قَالَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قِيلَ ثُمَّ مَاذَا قَالَ حَجٌّ مَبْرُورٌ 25- Пайғамбарымыздан (с.ғ.с.): «Қайсы амал абзалырақ?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Аллаға және оның Пайғамбарына иман келтіру»,- деп жауап берді. «Содан соң қайсысы?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Алла жолында жиһад ету»,- деді. «Содан кейін ше?»,- деді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Қабыл болған қажылық»,- деп жауап берді. 19 - бап. Исламды өлуден қорқып қабылдаған кісінің иманы туралы لِقَوْلِهِ تَعَالَى قَالَتْ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا فَإِذَا كَانَ عَلَى الْحَقِيقَةِ فَهُوَ عَلَى قَوْلِهِ جَلَّ ذِكْرُهُ إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ Алла тағала аят кәрімінде: «Бәдәуйлер: «Иман келтірдік18»,- деді. (Мұхаммед ғ.с.) оларға: «Сендер иман келтірмедіңдер. Алайда: «Мұсылман болдық деңдер. Өйткені иман жүректеріне кірмеді. Исламның шын қабыл болуы иман келтіру мен есептеледі. Алла тағала және бір аятта: «Алланың қасында шынайы дін-Ислам 19»,- деген. 26- حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي عَامِرُ بْنُ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ عَنْ سَعْدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَعْطَى رَهْطًا وَسَعْدٌ جَالِسٌ فَتَرَكَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلًا هُوَ أَعْجَبُهُمْ إِلَيَّ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا لَكَ عَنْ فُلَانٍ فَوَاللَّهِ إِنِّي لَأَرَاهُ مُؤْمِنًا فَقَالَ أَوْ مُسْلِمًا فَسَكَتُّ قَلِيلًا ثُمَّ غَلَبَنِي مَا أَعْلَمُ مِنْهُ فَعُدْتُ لِمَقَالَتِي فَقُلْتُ مَا لَكَ عَنْ فُلَانٍ فَوَاللَّهِ إِنِّي لَأَرَاهُ مُؤْمِنًا فَقَالَ أَوْ مُسْلِمًا ثُمَّ غَلَبَنِي مَا أَعْلَمُ مِنْهُ فَعُدْتُ لِمَقَالَتِي وَعَادَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثُمَّ قَالَ يَا سَعْدُ إِنِّي لَأُعْطِي الرَّجُلَ وَغَيْرُهُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْهُ خَشْيَةَ أَنْ يَكُبَّهُ اللَّهُ فِي النَّارِ وَرَوَاهُ يُونُسُ وَصَالِحٌ وَمَعْمَرٌ وَابْنُ أَخِي الزُّهْرِيِّ عَنْ الزُّهْرِيِّ 26- Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір топ адамдарға садақа үлестіре бастады. Мен де солардың арасында отыр едім. Расулулла сол жердегі мен білетін бір жақсы адамға садақа бермеді. Мен: «Я Расулулла, пәленшеге неге садақа бермедіңіз? Алламен ант етемін, мен оны мүъмин деп санаймын»,- дедім. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Оны мұсылман деп санамайсың ба?»,- деді. Біраз уақыт отырып, ол адам туралы білетін жағдайларды айтып, тағы да сұрадым: «Неге пәленшеге садақа бермедіңіз? Оны мен мүъмин деп білемін»,- дедім. Пайғамбарымыз (с.ғ.с) айтты: «Мұсылман деп білмейсің бе?»,- деді. Біраз үнсіз қалып және сұрадым. Кейін Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Ей, Сағд, ол кісіге берер едім- ау, бірақ одан гөрі басқаларға бергенді дұрыс көрдім, себебі Алла тағала оны тозаққа түсіре ма деп қорқамын»,- деп жауап берді. 20 - бап. Сәлем беру- Исламның амалдарынан بَاب إِفْشَاءُ السَّلَامِ مِنْ الْإِسْلَامِ وَقَالَ عَمَّارٌ ثَلَاثٌ مَنْ جَمَعَهُنَّ فَقَدْ جَمَعَ الْإِيمَانَ الْإِنْصَافُ مِنْ نَفْسِكَ وَبَذْلُ السَّلَامِ لِلْعَالَمِ وَالْإِنْفَاقُ مِنْ الْإِقْتَارِ Аммар (р.а.) айтты: «Мына үш қасиетті бойына сақтаған адамның иманы кәміл болады: 1- Ынсапты және әділ болу 2- Баршаға сәлем беру 3- Кембағалдарға садақа беру
27- Пайғамбарымыздан (с.ғ.с) бір кісі «Исламдағы ең хайырлы іс қайсы?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Ашыққанға тамақ беру, танығаныңа да, танымағаныңа да сәлем беру»,- деп жауап берді. 21 - бап. Ерінің қадіріне жетпеу күпірлікке жақын нәрсе болып саналады 28- حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُرِيتُ النَّارَ فَإِذَا أَكْثَرُ أَهْلِهَا النِّسَاءُ يَكْفُرْنَ قِيلَ أَيَكْفُرْنَ بِاللَّهِ قَالَ يَكْفُرْنَ الْعَشِيرَ وَيَكْفُرْنَ الْإِحْسَانَ لَوْ أَحْسَنْتَ إِلَى إِحْدَاهُنَّ الدَّهْرَ ثُمَّ رَأَتْ مِنْكَ شَيْئًا قَالَتْ مَا رَأَيْتُ مِنْكَ خَيْرًا قَطُّ 28- Ибн Аббас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Маған тозақ көрсетілді, қарасам, ондағы азапталушы адамдардың көбісі әйелдер екен»,- деді. Сонда сахабалар: «Алла тағалаға күпірлік келтіргендер ме?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Ерінің істеген жақсылықтарын бағаламағаңдар, ерінің қадіріне жетпегендер. Егер (сондай әйелдің) біріне өмір бойы жақсылық істесең, ол кейін сенен кішкене ғана жамандық көрсе, «осы сенен ешбір жақсылық көрмедім ғой»,- деп айтады», - деді. 22 - бап. Күнәлар - надандықтың әмірінен لِقَوْلِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنَّكَ امْرُؤٌ فِيكَ جَاهِلِيَّةٌКүнә қылушы адам кәпір болмайды, Алла тағалаға серік қосушы кәпір болады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) күнә істеген бір адамға: «Сенде әлі де надандық бар екен»,- деді. قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ Алла тағала аят кәрімінде: «Алла тағала өзіне ортақ қосылуды жарылқамайды да, бұдан өзге қалаған кісісін жарылқайды.20»,- деді. 29- حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ وَاصِلٍ الْأَحْدَبِ عَنْ الْمَعْرُورِ بْنِ سُوَيْدٍ قَالَ لَقِيتُ أَبَا ذَرٍّ بِالرَّبَذَةِ وَعَلَيْهِ حُلَّةٌ وَعَلَى غُلَامِهِ حُلَّةٌ فَسَأَلْتُهُ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ إِنِّي سَابَبْتُ رَجُلًا فَعَيَّرْتُهُ بِأُمِّهِ فَقَالَ لِي النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَا أَبَا ذَرٍّ أَعَيَّرْتَهُ بِأُمِّهِ إِنَّكَ امْرُؤٌ فِيكَ جَاهِلِيَّةٌ إِخْوَانُكُمْ خَوَلُكُمْ جَعَلَهُمْ اللَّهُ تَحْتَ أَيْدِيكُمْ فَمَنْ كَانَ أَخُوهُ تَحْتَ يَدِهِ فَلْيُطْعِمْهُ مِمَّا يَأْكُلُ وَلْيُلْبِسْهُ مِمَّا يَلْبَسُ وَلَا تُكَلِّفُوهُمْ مَا يَغْلِبُهُمْ فَإِنْ كَلَّفْتُمُوهُمْ فَأَعِينُوهُمْ 29- Мағрур (р.а.) риуаят етті: «Рабза деген жерде Әбу Зар мен оның құлының бір түсті шапан киіп келе жатқандарын көрдім. Не үшін бір түсті киініп алғансыңдар?»,- деп сұрадым. Әбу Зар айтты: «Мен бір кісіні (Біләлді) ей, қара қатынның баласы!- деп тілдедім. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) маған: «Ей, Әбу Зар, сен оның анасының кемшілігін айтып, оны кемсітіп жатырсың. Сенде әлі надандықтың табынан бар екен!»,- деді. Және айтты: «Сендердің қызметкерлерің-өздеріңнің бауырларың. Алла тағала оларды сендердің қолдарыңа тапсырып қойған. Кімде-кімнің қол астында өзінің бауыры болса, өзінің жегенінен жегізіп, кигенінен кидірсін. Күші жетпейтін нәрсені бұйырма, егерде бұйырсаң, оған өзін жәрдем- дес!»,- деді. 23 - бап. Екі мұсылман тайпалар бір- бірімен араздасып қалса, араларына түсіп татуластырып қойыңыз, шынында ,Алла тағала оларды да мүъминдер деп атаған 30- حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الْمُبَارَكِ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ وَيُونُسُ عَنْ الْحَسَنِ عَنْ الْأَحْنَفِ بْنِ قَيْسٍ قَالَ ذَهَبْتُ لِأَنْصُرَ هَذَا الرَّجُلَ فَلَقِيَنِي أَبُو بَكْرَةَ فَقَالَ أَيْنَ تُرِيدُ قُلْتُ أَنْصُرُ هَذَا الرَّجُلَ قَالَ ارْجِعْ فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ إِذَا الْتَقَى الْمُسْلِمَانِ بِسَيْفَيْهِمَا فَالْقَاتِلُ وَالْمَقْتُولُ فِي النَّارِ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ هَذَا الْقَاتِلُ فَمَا بَالُ الْمَقْتُولِ قَالَ إِنَّهُ كَانَ حَرِيصًا عَلَى قَتْلِ صَاحِبِهِ 30- Ахнаф ибн Қайс (р.а.) риуаят етті: «Мына бір кісіге жақтасып жолға шықтым. Жолда Әбу Бәкрата (р.а.) жолықты: «Қайда кетіп барасың?»,- деді. «Мына кісіге жәрдемдесуге кетіп барамын»,- дедім. Ол: «Кері қайт, мен Расулулладан естігенмін, егерде екі мұсылман бір-бірімен ерегесіп, қылыштасып өлсе, өлтірген де, мерт болған да тозаққа түседі»,- деген. Я, Расулулла, өлтірген адам ғой, мейлі, тозаққа түсер, ал мерт болған адам не үшін түседі?,- деп сұрағанымда, «Оның да ниеті қарсыласын өлтірмек болатын»,- деп жауап берді»,- деді. 24 - бап. Ең үлкен зұлымдық 31- حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ح قَالَ و حَدَّثَنِي بِشْرُ بْنُ خَالِدٍ أَبُو مُحَمَّدٍ الْعَسْكَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ سُلَيْمَانَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ قَالَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَيُّنَا لَمْ يَظْلِمْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ 31- Абдулла ибн Масғуд (р.а.) айтты: «Сондай иман келтіріп, сенімдерін зұлымдықпен былғамағандар, міне соларда сенімділік бар. Және олар тура жолға түсірілгендер21»,- деген аят нәзіл болғанда Сахабалар: «Қайсы біріміз өз жанымызға өзіміз зұлымдық етеміз»,- деп таңқалысты. Сол кезде Алла тағала «...Аллаға серік қоспа! Күдіксіз, ортақ қосу - зор зұлымдық22»,- деген аятты нәзіл етті». 25 - бап. Мунафиқтың белгілері 32- حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ أَبُو الرَّبِيعِ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا نَافِعُ بْنُ مَالِكِ بْنِ أَبِي عَامِرٍ أَبُو سُهَيْلٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ آيَةُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ 32- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Мунафиқтың үш түрлі белгісі бар: «Сөйлесе, жалған сөйлейді, уәдесінде тұрмайды және аманатқа қиянат жасайды»,- деді. 33- حَدَّثَنَا قَبِيصَةُ بْنُ عُقْبَةَ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ الْأَعْمَشِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُرَّةَ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْ النِّفَاقِ حَتَّى يَدَعَهَا إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ وَإِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ تَابَعَهُ شُعْبَةُ عَنْ الْأَعْمَشِ 33- Абдулла ибн Ғамр (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Төмендегі төрт түрлі белгі кімде-кімнің бойында болса, ол нағыз Мунафиқ болар. Ал, кімде бұның біреуі ғана болса, одан ада болғанға дейін Мунафиқтың бір белгісі бар екен деп айтылар. 1). Аманатқа қиянат қылар. 2). Сөйлесе, жалған сөйлер. 3). Уәде етсе, уәдесінде тұрмас. 4). Ренжісіп қалса, кек сақтап, заңсыздықтарға жол берер»,- деді. 26 - бап. Қадір түнінде құлшылық етіп отыру- иманнан 34- حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الزِّنَادِ عَنْ الْأَعْرَجِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ يَقُمْ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ 34- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кім қадір түнінің хақтығына сеніп, Алла тағаладан сауап үміт ете отырып, құлшылық етсе, бұрынғы істеген күнәларының барлығы кешірілер»,- деді. 27 - бап. Алла жолында күрес қылу - иманнан 35- حَدَّثَنَا حَرَمِيُّ بْنُ حَفْصٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ قَالَ حَدَّثَنَا عُمَارَةُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو زُرْعَةَ بْنُ عَمْرِو بْنِ جَرِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ انْتَدَبَ اللَّهُ لِمَنْ خَرَجَ فِي سَبِيلِهِ لَا يُخْرِجُهُ إِلَّا إِيمَانٌ بِي وَتَصْدِيقٌ بِرُسُلِي أَنْ أُرْجِعَهُ بِمَا نَالَ مِنْ أَجْرٍ أَوْ غَنِيمَةٍ أَوْ أُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ وَلَوْلَا أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي مَا قَعَدْتُ خَلْفَ سَرِيَّةٍ وَلَوَدِدْتُ أَنِّي أُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ أُحْيَا ثُمَّ أُقْتَلُ ثُمَّ أُحْيَا ثُمَّ أُقْتَلُ 35- Ибн Жәрир (р.а) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Алла тағала өз жолында жиһадқа шыққан адамды қадірлеп: «Маған және елшілеріме келтірген иманымен жиһадқа шыққан болса, оны сауап немесе олжалармен қайтарармын, егерде өлсе, жәннатыма кіргізермін деп айтар»,- деді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Егерде үмбетімді қиын жағдайға қалдырудан қорықпағанымда, бірде-бір соғыстан қалмас едім. Мен Алла жолында құрбан болып, кейін тірілсем, сосын тағы өліп және тірілсем және өліп және тірілсем және өлсем дер едім»,- деді.
36- حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ قَالَ حَدَّثَنِي مَالِكٌ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ 36- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кім Рамазан түндерінде Алла тағалаға иман келтіріп, сауап үміт ете отырып, құлшылықпен өткізсе, оның істеген күнәлары кешірілер»,- деді. 29 - бап. Алла тағаладан сауап үміт етіп, Рамазан оразасын ұстау иманнан 37- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَامٍ قَالَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ فُضَيْلٍ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ 37- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде-кім Алла тағалаға сеніп, одан сауап үміт етіп, Рамазан оразасын тұтса, оның бұрынғы күнәлары кешірілер»,- деді. 30 - бап. Ислам - ең жеңіл дін 38- حَدَّثَنَا عَبْدُ السَّلَامِ بْنُ مُطَهَّرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ عَلِيٍّ عَنْ مَعْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْغِفَارِيِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي سَعِيدٍ الْمَقْبُرِيِّ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ الدِّينَ يُسْرٌ وَلَنْ يُشَادَّ الدِّينَ أَحَدٌ إِلَّا غَلَبَهُ فَسَدِّدُوا وَقَارِبُوا وَأَبْشِرُوا وَاسْتَعِينُوا بِالْغَدْوَةِ وَالرَّوْحَةِ وَشَيْءٍ مِنْ الدُّلْجَةِ 38- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: « Расында, дін - жеңілдік, оны ешкім қиындатып жібермесін, егерде қиындатып жіберсе, дін оны жеңеді. (яғни, шамасының келмейтініне қарамай, артық амалдардың барлығын мойнына алғандығының нәтижесінде оларды орындай алмай, барлығын тәрк етуге себеп болар) Демек, амалдарды орташа орында, ғибадаттарды кәміл істеуге шамаңыз келмесе, соған жақынырақ істеңіз. Салих амалдардан болатын сауаптан үміттеніңіз . Бұл дүниеден ахиретке барар өмір сапарында таң ертеңнен кешкі уақыттан түннің кейбір бөлімінен үнемді пайдаланыңыз»,- деді. 31 - бап. Намаз оқу – иманнан 39- حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ عَنْ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ أَوَّلَ مَا قَدِمَ الْمَدِينَةَ نَزَلَ عَلَى أَجْدَادِهِ أَوْ قَالَ أَخْوَالِهِ مِنْ الْأَنْصَارِ وَأَنَّهُ صَلَّى قِبَلَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ شَهْرًا أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا وَكَانَ يُعْجِبُهُ أَنْ تَكُونَ قِبْلَتُهُ قِبَلَ الْبَيْتِ وَأَنَّهُ صَلَّى أَوَّلَ صَلَاةٍ صَلَّاهَا صَلَاةَ الْعَصْرِ وَصَلَّى مَعَهُ قَوْمٌ فَخَرَجَ رَجُلٌ مِمَّنْ صَلَّى مَعَهُ فَمَرَّ عَلَى أَهْلِ مَسْجِدٍ وَهُمْ رَاكِعُونَ فَقَالَ أَشْهَدُ بِاللَّهِ لَقَدْ صَلَّيْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قِبَلَ مَكَّةَ فَدَارُوا كَمَا هُمْ قِبَلَ الْبَيْتِ وَكَانَتْ الْيَهُودُ قَدْ أَعْجَبَهُمْ إِذْ كَانَ يُصَلِّي قِبَلَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ وَأَهْلُ الْكِتَابِ فَلَمَّا وَلَّى وَجْهَهُ قِبَلَ الْبَيْتِ أَنْكَرُوا ذَلِكَ قَالَ زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ عَنْ الْبَرَاءِ فِي حَدِيثِهِ هَذَا أَنَّهُ مَاتَ عَلَى الْقِبْلَةِ قَبْلَ أَنْ تُحَوَّلَ رِجَالٌ وَقُتِلُوا فَلَمْ نَدْرِ مَا نَقُولُ فِيهِمْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ 39- Барра ибн Азиб (р.а.) айтты: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Мединеге келгенде туыстарының үйіне (аталарының) түсті. Байтул Мақдиске қарап он алты яки он жеті ай намаз оқыды. Шындығында, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Меккедегі Қағбаны қыбыла етіп намаз оқуды қалайтын еді. Қағбаға қарап оқыған бірінші намазы Аср намазы еді. Пайғамбарымызбен бірге бір топ адамдар да намаз оқыды. Бірге намаз оқыған адамдардың біреуі басқа мешітте намаз оқып рүкүғта тұрғандарға «Алламен ант етіп айтамын, біз қазір ғана Мекке Мүкаррама жаққа қарап намаз оқыдық»,- деді. Сонда олар намаз оқып тұрған күйде Мекке жаққа бұрылып, намаздарын бітірді. Пайғамбарымыздың Байтул Мақдиске қарап намаз оқығаны яһудилер мен насараларға ұнайтын. (Себебі Байтул Мақдис олардың қыбласы еді). Бірақ Меккедегі Қағбаға қарап намаз оқығанын олар ұнатпады». Барра Сахаба тағы да былай деді: «Қыбла Қағбаға қарай өзгерместен бұрын кейбір кісілер өлген болса, ал кейбіреулері шаһид болып кеткен еді. Біз олар туралы не ойлауды білмей тұрғанымызда Алла тағала: «Алла имандарыңды жоймайды23»,- деген аятты нәзіл етті. (яғни, Байтул Мақдиске (Ақса мешітіне) қарап оқыған намаздарың босқа кетпейді деген мағынада).
Әбу Саъид Худрий (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Егер бір адам Исламды қабылдап, оны шын ықыласымен жақсылап күтсе, Алла тағала оның істеген барша қателіктерін кешірер. Бұдан кейінгі қате күнәларына есеп кітабы жүргізілер: істеген жақсылығы он еседен жеті жүз есеге дейін көбейтіліп жазылар, жамандығы біреу болса, біреу ғана болып жазылар, жазылмастан бұрын Алла тағала оны кешіруі де мүмкін»,- деді. 33 - бап. Алла тағаланың ең жақсы көретін амалы - ұзағырақ қылынатын құлшылық 41- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ هِشَامٍ قَالَ أَخْبَرَنِي أَبِي عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دَخَلَ عَلَيْهَا وَعِنْدَهَا امْرَأَةٌ قَالَ مَنْ هَذِهِ قَالَتْ فُلَانَةُ تَذْكُرُ مِنْ صَلَاتِهَا قَالَ مَهْ عَلَيْكُمْ بِمَا تُطِيقُونَ فَوَاللَّهِ لَا يَمَلُّ اللَّهُ حَتَّى تَمَلُّوا وَكَانَ أَحَبَّ الدِّينِ إِلَيْهِ مَادَامَ عَلَيْهِ صَاحِبُهُ 41- Хишам былай деді: «Айша анамыздың қасында бір әйел отырған еді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) «Бұл әйел кім?»,- деп сұрады. Айша анамыз: «Бұл пәленше ғой, өте көп намаз оқитын әйел»,- деп жауап берді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) : "Қойыңдар, жақсы амалдардан шамаңыз жететінін ғана істеңдер, Алла тағалаға ант етіп айтамын, сендерді амалдарың жалықтырғанға дейін сауабы болады (яғни, қылып жатқан тағат-ғибадатыңыз жалықтыратын болса, онда сауабы кетеді),- деп айтты. Пайғамбарымыз тасталынбай істелінетін құлшылылықты қостайтын»,- деді.
42 - Әнас (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде- кім шын жүрегімен «Лә иләһа илла Алла» деп айтса және жүрегінде арпаның дәнінің салмағындай жақсылық (иманы) бар болса, ол тозақтан құтылушы. Кімде-кім «Лә иләһа илла Алла» деп айтса және жүрегінде бидайдың дәнінің салмағындай жақсылық (иманы) болса, ол - тозақ отынан құтылушы. Кімде-кім «Лә иләһә илла Алла» деп айтса және жүрегінде тозаңның салмағындай болса да жақсылық болса, ол - тозақ отынан құтылушы»,- деді. حَدَّثَنَا أَنَسٌ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ إِيمَانٍ مَكَانَ مِنْ خَيْر Әнастың (р.а.) риуаяттында «жақсылық болса» деген сөздің орнына «иман болса» деп келген. 43- حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ الصَّبَّاحِ سَمِعَ جَعْفَرَ بْنَ عَوْنٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْعُمَيْسِ أَخْبَرَنَا قَيْسُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ أَنَّ رَجُلًا مِنْ الْيَهُودِ قَالَ لَهُ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ آيَةٌ فِي كِتَابِكُمْ تَقْرَءُونَهَا لَوْ عَلَيْنَا مَعْشَرَ الْيَهُودِ نَزَلَتْ لَاتَّخَذْنَا ذَلِكَ الْيَوْمَ عِيدًا قَالَ أَيُّ آيَةٍ قَالَ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمْ الْإِسْلَامَ دِينًا قَالَ عُمَرُ قَدْ عَرَفْنَا ذَلِكَ الْيَوْمَ وَالْمَكَانَ الَّذِي نَزَلَتْ فِيهِ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ قَائِمٌ بِعَرَفَةَ يَوْمَ جُمُعَةٍ 43- Омар ибн әл-Хаттабтан (р.а.): «Яһуди бір кісі маған: «Ей, мүминдердің әміршісі! Сендердің кітаптарыңда бір аят бар, сендер оны оқисыңдар, егерде сол аят бізге нәзіл болғанда, біз сол күнді мейрам қылып алар едік»,- деді. Мен: «Ол қайсы аят?»,- деп сұрадым. Ол: «Бүгін діндеріңді толықтастырдым және нығметімді тамамдадым. Сондай-ақ сендерге Ислам дінін қоштап ұнаттым24»,- деген аят»,- деді. Мен: «Иә, біз сол аяттың нәзіл болған жерін және күнін білеміз. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Арафатта тұрғанында жұма күні нәзіл болған»,- дедім. 35 - бап. Зекет беру - Исламнан بَاب الزَّكَاةُ مِنْ الْإِسْلَامِ وَقَوْلُهُ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ Алла тағала Құран кәрімде: «Бұйрық-ғибадатты Аллаға ғана жасау, хақ дінге бойұсыну, намаз оқу, зекет беру. Тура дін, міне, осы25»,- деді. 44- حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ قَالَ حَدَّثَنِي مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنْ عَمِّهِ أَبِي سُهَيْلِ بْنِ مَالِكٍ عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ سَمِعَ طَلْحَةَ بْنَ عُبَيْدِ اللَّهِ يَقُولُ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ أَهْلِ نَجْدٍ ثَائِرَ الرَّأْسِ يُسْمَعُ دَوِيُّ صَوْتِهِ وَلَا يُفْقَهُ مَا يَقُولُ حَتَّى دَنَا فَإِذَا هُوَ يَسْأَلُ عَنْ الْإِسْلَامِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَمْسُ صَلَوَاتٍ فِي الْيَوْمِ وَاللَّيْلَةِ فَقَالَ هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهَا قَالَ لَا إِلَّا أَنْ تَطَوَّعَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَصِيَامُ رَمَضَانَ قَالَ هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهُ قَالَ لَا إِلَّا أَنْ تَطَوَّعَ قَالَ وَذَكَرَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الزَّكَاةَ قَالَ هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهَا قَالَ لَا إِلَّا أَنْ تَطَوَّعَ قَالَ فَأَدْبَرَ الرَّجُلُ وَهُوَ يَقُولُ وَاللَّهِ لَا أَزِيدُ عَلَى هَذَا وَلَا أَنْقُصُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَفْلَحَ إِنْ صَدَقَ 44- Талха ибн Ғубайдулла (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алдына Нажд тайпасынан бір кісі келді, оның шаштары тозған. Оның қатты шыққан дауысы естілгенімен, не деп жатқаны түсініксіз.Ол жақынырақ келгенінде тындап, құлақ салсақ, Ислам туралы сұрап жатыр екен. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оған жауап беріп: «Исламның бірінші шарты- - күндізгі, түнгі уақыттарда бес уақыт намаз оқуың»,- деді. Ол: «Сол бес уақыт намаздан басқа тағы да мойынымызға уәжіп болған намаз бар ма?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Жоқ, тек өзің қалап, нәпіл намаз оқысаң болады »,- деп жауап берді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Исламның шарттарының екіншісі - Рамазан оразасын ұстауың»,- деді. Ол: «Рамазаннан басқа тағы да мойынға түсер уәжіп бар ма?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Жоқ, тек өзің қаласаң, нәпіл ораза тұтуыңа болады»,- деді. Одан соң Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) зекет беру керектігі туралы айтты. Ол: «Оның үстіне одан бөлек бір нәрсені беруім керек пе?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Жоқ, тек қана өзің қаласаң ғана»,- деді. Ол кісі қайтып бара жатып: «Алла тағаламен ант етіп айтамын, бұларға еш нәрсені қоспаймын да, бұлардан еш нәрсені алмаймын да»,- деді. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Егер де шын ниетімен айтса, (сөзінде тұрса) бұл адам - жәннаттық»,- деді.
45- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Кімде- кім бір мұсылман адамның жаназасына Аллаға сеніп, оның сауап беруінен үміт етіп қатысса және жаназа оқылып, мәйітті жерлеп болғанша бірге болса, әлбетте ол адам екі қират26 сауап алып қайтар. Әр бір қират Үхуд тауының үлкендігіндей. Ал кімде-кім жаназаға қатысып, бірақ мәйітті жерлеместен бұрын қайтса, ол кісі бір қират сауап қана алып қайтар»,- деді. 37 - бап. Мүъмин өзінің амалын өзі білмегендей халде сауапсыз болып қалуынан қорқуы туралы بَاب خَوْفِ الْمُؤْمِنِ مِنْ أَنْ يَحْبَطَ عَمَلُهُ وَهُوَ لَا يَشْعُرُ وَقَالَ إِبْرَاهِيمُ التَّيْمِيُّ مَا عَرَضْتُ قَوْلِي عَلَى عَمَلِي إِلَّا خَشِيتُ أَنْ أَكُونَ مُكَذِّبًا وَقَالَ ابْنُ أَبِي مُلَيْكَةَ أَدْرَكْتُ ثَلَاثِينَ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كُلُّهُمْ يَخَافُ النِّفَاقَ عَلَى نَفْسِهِ مَا مِنْهُمْ أَحَدٌ يَقُولُ إِنَّهُ عَلَى إِيمَانِ جِبْرِيلَ وَمِيكَائِيلَ وَيُذْكَرُ عَنْ الْحَسَنِ مَا خَافَهُ إِلَّا مُؤْمِنٌ وَلَا أَمِنَهُ إِلَّا مُنَافِقٌ وَمَا يُحْذَرُ مِنْ الْإِصْرَارِ عَلَى النِّفَاقِ وَالْعِصْيَانِ مِنْ غَيْرِ تَوْبَةٍ لِقَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى وَلَمْ يُصِرُّوا عَلَى مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ Ибраһим әт-Тәйми былай деген: «Амалым туралы сөз еткенде өтірікші болудан қатты қорқамын». Ибн Әби Мулейка: «Пайғамбарымыздың ( Салла Аллаһу алейһи уә сәлләм ) отызға жуық Сахабаларымен кездестім, барлығы да өздері үшін екіжүзділіктен қорқатын болатын. Олардың ешқайсысы өздерінің иманын Жебірейіл мен Микайлдің иманына теңестірмейтін. Хасаннан жеткен риуаят бойынша, нағыз мүмин ғана қорқады, ал Мунафиқ болса,өзін азаптан құтылдым деп санайды. 38-бап. Жебірейіл періштенің иман, Ислам, ихсан және қияметтің уақыты туралы Пайғамбарымыздан (с.ғ.с.) сұрауы және Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) берген жауаптары, «Жебірейіл ғ.с. сендерге діндеріңді үйрету үшін келді, айтылғандардың барлығы дін деген сөз»,- дегені Әбдулқайс тайпасынан келген адамдарға иманды баян қылғаны قَوْلِهِ تَعَالَى وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ Алла тағала Құран кәрімде: «Кім Исламнан басқа бір дін іздесе, әсте одан қабыл етілмейді де ахиретте зиянға ұшыраушылардан болады27»,- деді. 47 - حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا أَبُو حَيَّانَ التَّيْمِيُّ عَنْ أَبِي زُرْعَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَارِزًا يَوْمًا لِلنَّاسِ فَأَتَاهُ جِبْرِيلُ فَقَالَ مَا الْإِيمَانُ قَالَ الْإِيمَانُ أَنْ تُؤْمِنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَبِلِقَائِهِ وَرُسُلِهِ وَتُؤْمِنَ بِالْبَعْثِ قَالَ مَا الْإِسْلَامُ قَالَ الْإِسْلَامُ أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ وَلَا تُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَتُقِيمَ الصَّلَاةَ وَتُؤَدِّيَ الزَّكَاةَ الْمَفْرُوضَةَ وَتَصُومَ رَمَضَانَ قَالَ مَا الْإِحْسَانُ قَالَ أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ قَالَ مَتَى السَّاعَةُ قَالَ مَا الْمَسْئُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنْ السَّائِلِ وَسَأُخْبِرُكَ عَنْ أَشْرَاطِهَا إِذَا وَلَدَتْ الْأَمَةُ رَبَّهَا وَإِذَا تَطَاوَلَ رُعَاةُ الْإِبِلِ الْبُهْمُ فِي الْبُنْيَانِ فِي خَمْسٍ لَا يَعْلَمُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ ثُمَّ تَلَا النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ الْآيَةَ ثُمَّ أَدْبَرَ فَقَالَ رُدُّوهُ فَلَمْ يَرَوْا شَيْئًا فَقَالَ هَذَا جِبْرِيلُ جَاءَ يُعَلِّمُ النَّاسَ دِينَهُمْ قَالَ أَبُو عَبْد اللَّهِ جَعَلَ ذَلِك كُلَّهُ مِنْ الْإِيمَانِ 47- Әбу Хурайра (р.а.) риуаят етті: «Бірде Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.) бірге отырған кезімізде қасымызға бір адам келді де, Пайғамбарымыздан (с.ғ.с.): «Иман дегеніміз не?»,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Иман дегеніміз - Алла тағалаға, оның періштелеріне, Кітаптарына, Пайғамбарларына, Алланы қиямет күні көретініңе, өлгеннен соң қайта тірілетініңе сенуің»,- деді. Ол кісі: «Ислам дегеніміз не?»,-деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: Ислам – Аллаға серік қоспастан құлшылық қылуың, бес уақыт намаз оқуың, парыз болған зекетті беруің, Рамазан оразасын ұстауың»,- деп жауап берді. Ол: «Ихсан дегеніміз не?»,-деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): Ихсан - Алланы көріп тұрғандай құлшылық етуің: сен Оны көрмесең де, Ол сені көреді,- деді. Ол: - Қиямет қашан болады?,- деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): - Ол жайында сұралушы сұраушыдан артық білмейді, бірақ оның белгілерінен сені хабардар етейін»,- деді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): - Күңнен туған қожайын болғанда, түйе бағушылар бір-бірімен биік-биік ғимараттар тұрғызуда бәсекелесе бастағанда. Алла тағала ғана білетін бес түрлі ғайып іс бар, соның бірі қияметтің қашан болары»,- деп осы мазмұндағы: «Әрине, қиямет мерзімінің мәліметі Алланың қасында28»,- деген аятты оқыды. Содан соң әлгі кісі кетіп қалды. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Ол адамды кері қайтарыңдар»,- деді. (Сахабалар түсінсін деп әдейі сөйтті). Адамдар ол кісінің артынан іле-шала жүгірісіп шықты, бірақ оны таппады. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Ол сендерге діндеріңді үйрету үшін келген Жебірейіл періште болатын»,- деді. 39 - бап. 48- حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ حَمْزَةَ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ صَالِحٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ أَخْبَرَهُ قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُو سُفْيَانَ بْنُ حَرْبٍ أَنَّ هِرَقْلَ قَالَ لَهُ سَأَلْتُكَ هَلْ يَزِيدُونَ أَمْ يَنْقُصُونَ فَزَعَمْتَ أَنَّهُمْ يَزِيدُونَ وَكَذَلِكَ الْإِيمَانُ حَتَّى يَتِمَّ وَسَأَلْتُكَ هَلْ يَرْتَدُّ أَحَدٌ سَخْطَةً لِدِينِهِ بَعْدَ أَنْ يَدْخُلَ فِيهِ فَزَعَمْتَ أَنْ لَا وَكَذَلِكَ الْإِيمَانُ حِينَ تُخَالِطُ بَشَاشَتُهُ الْقُلُوبَ لَا يَسْخَطُهُ أَحَدٌ 48- Византия патшасы Һирақл Әбу Суфянға: «Бұл дінге кірушілер көбеюде ме, әлде азаюда ма?»,- деп сенен сұрасам, «Көбеюде, иман да сол сияқты, кәміл болғанға шейін көбейе береді»,- дедің. «Бұл дінге кіргендерден бірер кісі жақтырмай қайтадан шығып жатыр ма? »,- десем, «Жоқ, иман тура сондай. Иманның нұры адамның діліне кіргеннен соң, оны ешкім жек көрмес»,- деп айтқан екен. 40-бап. Дін үшін күмәнді күнәлардан тиылудың артықшылығы 49- حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ حَدَّثَنَا زَكَرِيَّاءُ عَنْ عَامِرٍ قَالَ سَمِعْتُ النُّعْمَانَ بْنَ بَشِيرٍ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ الْحَلَالُ بَيِّنٌ وَالْحَرَامُ بَيِّنٌ وَبَيْنَهُمَا مُشَبَّهَاتٌ لَا يَعْلَمُهَا كَثِيرٌ مِنْ النَّاسِ فَمَنْ اتَّقَى الْمُشَبَّهَاتِ اسْتَبْرَأَ لِدِينِهِ وَعِرْضِهِ وَمَنْ وَقَعَ فِي الشُّبُهَاتِ كَرَاعٍ يَرْعَى حَوْلَ الْحِمَى يُوشِكُ أَنْ يُوَاقِعَهُ أَلَا وَإِنَّ لِكُلِّ مَلِكٍ حِمًى أَلَا إِنَّ حِمَى اللَّهِ فِي أَرْضِهِ مَحَارِمُهُ أَلَا وَإِنَّ فِي الْجَسَدِ مُضْغَةً إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الْجَسَدُ كُلُّهُ وَإِذَا فَسَدَتْ فَسَدَ الْجَسَدُ كُلُّهُ أَلَا وَهِيَ الْقَلْبُ 49- Нұғман ибн Башир (р.а.) риуаят етті: «»Пайғамбарымыз (с.ғ.с) айтты: «Халал мен харам анық нәрсе, бірақ екеуінің арасында күмәнді істер бар. Адамдардың көпшілігі оны (халал немесе харам ) екендігін біле бермейді. Сол себепті кімде-кім өзін күмәнді нәрселерден тиса, дінді кемшіліктерден, ал өзінің абыройын сақтайды. Ал кімде-кім күмәнді істерден тиылмаса, ол біреудің егінінің (немесе тиым салынған жерлерде) шетінде қой бағып жүрген қойшыға ұқсайды. Ол қойларын егінге түсіріп жіберу қаупі бар. Шындығында, әр патшаның өз шекарасы бар (тиым салынған жерлері) бар. Алла тағаланың жердегі шекарасы - харам қылған нәрселері. Адамның денесінде бір парша ет бар. Егерде ол сау болса, адамның барлық ағзалары сау болады. Егерде ол бұзылса, онда адамның барлық ағзалары бұзылады. Шындығында, ол - жүрек»,- деді. 41-бап. Олжаның (бейнетсіз табылған малдың) бестен бірін (Байт ул – Малға29) беру - иманнан 50- حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْجَعْدِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ عَنْ أَبِي جَمْرَةَ قَالَ كُنْتُ أَقْعُدُ مَعَ ابْنِ عَبَّاسٍ يُجْلِسُنِي عَلَى سَرِيرِهِ فَقَالَ أَقِمْ عِنْدِي حَتَّى أَجْعَلَ لَكَ سَهْمًا مِنْ مَالِي فَأَقَمْتُ مَعَهُ شَهْرَيْنِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ وَفْدَ عَبْدِ الْقَيْسِ لَمَّا أَتَوْا النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ الْقَوْمُ أَوْ مَنْ الْوَفْدُ قَالُوا رَبِيعَةُ قَالَ مَرْحَبًا بِالْقَوْمِ أَوْ بِالْوَفْدِ غَيْرَ خَزَايَا وَلَا نَدَامَى فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا لَا نَسْتَطِيعُ أَنْ نَأْتِيكَ إِلَّا فِي الشَّهْرِ الْحَرَامِ وَبَيْنَنَا وَبَيْنَكَ هَذَا الْحَيُّ مِنْ كُفَّارِ مُضَرَ فَمُرْنَا بِأَمْرٍ فَصْلٍ نُخْبِرْ بِهِ مَنْ وَرَاءَنَا وَنَدْخُلْ بِهِ الْجَنَّةَ وَسَأَلُوهُ عَنْ الْأَشْرِبَةِ فَأَمَرَهُمْ بِأَرْبَعٍ وَنَهَاهُمْ عَنْ أَرْبَعٍ أَمَرَهُمْ بِالْإِيمَانِ بِاللَّهِ وَحْدَهُ قَالَ أَتَدْرُونَ مَا الْإِيمَانُ بِاللَّهِ وَحْدَهُ قَالُوا اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ وَإِقَامُ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءُ الزَّكَاةِ وَصِيَامُ رَمَضَانَ وَأَنْ تُعْطُوا مِنْ الْمَغْنَمِ الْخُمُسَ وَنَهَاهُمْ عَنْ أَرْبَعٍ عَنْ الْحَنْتَمِ وَالدُّبَّاءِ وَالنَّقِيرِ وَالْمُزَفَّتِ وَرُبَّمَا قَالَ الْمُقَيَّرِ وَقَالَ احْفَظُوهُنَّ وَأَخْبِرُوا بِهِنَّ مَنْ وَرَاءَكُمْ 50- Әбу Жамра (р.а.) айтты: «Ибн Аббаспенен (р.а.) бірге оның төсегінің үстінде отыр едім. Ол маған: «Менің қасымда қал, мал-мүлкімнің бір бөлігін бөліп берейін»,- деді. “Жақсы” деп ол кісінің жанында екі ай бірге болдым. «Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) Әбд ул-Қайс тайпасынан бір топ адамдар келді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Бұл қайсы қауым?»,- деп сұрады. Келгендер: «Біз Рабиға қауымынанбыз»,- деп айтты. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Қош келдіңіздер, қысылып-қиналып келген адамсыздар, келіңіздер»,- деді. Келген адамдар: «Я Расулулла, біз сіздің алдыңызға тек қана қасиетті (ережеп) айында ғана келе аламыз (араптарда ережеп айында соғысуға тиым салынған). Сіз бен біздің арамызда кәпірлер тайпасы бар. Сол үшін бізге бір сауапты нәрсе бұйырсаңыз. Біз бұл туралы келе алмағандарға да айтсақ және соған амал етіп, жәннатқа кірсек»,- десті. Содан соң ішімдіктер туралы сұрасты. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) оларға төрт нәрсені бұйырып, төрт нәрседен қайтарып тиды. Жалғыз ғана Алланың өзіне иман келтіруді бұйырып, былай деді: «Алланың өзіне ғана қалай иман келтіруді білемісіңдер?»,- деді. Олар: «Өзіңіз айтып беріңіз»,- десті. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Кәлима тайибаны айтып, оларға намаз оқуды, зекет беруді, Рамазан оразасын ұстауды, олжаның 1/5 бөлігін беруді бұйырды. Ал мына төрт нәрседен тиды: Хантам30, Дуббоғъ31, Нақийр32, Муқаййар33, міне осыларды қолданудан тиым салып: «Бұл сөздерді жаттап алыңдар, естімегендерге естіртіңдер!»,- деді. 42-бап. Амалдар ниет пен ықыласқа қарап қабыл болатындығының баяны туралы بَاب مَا جَاءَ إِنَّ الْأَعْمَالَ بِالنِّيَّةِ وَالْحِسْبَةِ وَلِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى فَدَخَلَ فِيهِ الْإِيمَانُ وَالْوُضُوءُ وَالصَّلَاةُ وَالزَّكَاةُ وَالْحَجُّ وَالصَّوْمُ وَالْأَحْكَامُ وَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ عَلَى نِيَّتِهِ نَفَقَةُ الرَّجُلِ عَلَى أَهْلِهِ يَحْتَسِبُهَا صَدَقَةٌ وَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَلَكِنْ جِهَادٌ وَنِيَّةٌ Әркімнің ниетіндегісі болады. Имам Бұхарий (р.а.) айтты: «Бұл сөзге иман да, дәрет те, намаз да, зекет те, қажылық та, ораза да, қарым-қатынас та, неке де, басқа да барлық үкімдер кіреді. Алла тағала Құран кәрімде: «Мұхамедке (с.ғ.с.): «Әркім өз жөн көргенін істейді. Сонда Раббың, кімнің тура жолда екенін жақсы біледі34»,- деп айт!»,- деді. Кісінің өз сауаптан үміт етіп, өз отбасының мүшелеріне жұмсаған табысы да садақа болады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Мекке ашылғаннан кейін көшу дұрыс емес. Бірақ та жиһад қылып немесе жақсы ниетте көшуге болады»,- деді.
51- Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Амалдар ниетке байланысты қабыл етіледі. Кім қандай ниетте болса, соған жетеді. Кімде-кім Алла тағала және оның Расулы үшін көшкен (хижрат) болса, ол Алла тағала және оның Расулы үшін көшкеннің сауабын алады. Ал, кімде-кім мал-дүниеге жету үшін немесе әйел алу ниетінде көшкен болса, тек қана соған жетуі мүмкін»,- деді. (бірақ-та сауап таппайды). 52- حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ مِنْهَالٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ أَخْبَرَنِي عَدِيُّ بْنُ ثَابِتٍ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ يَزِيدَ عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِذَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ عَلَى أَهْلِهِ يَحْتَسِبُهَا فَهُوَ لَهُ صَدَقَةٌ 52- Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Егерде бір кісі сауаптан үміттеніп, өзінің отбасының мүшелеріне мал-мүлік сарп етіп жұмсаса, оған садақа бергеннің сауабы жазылар». 53- حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ نَافِعٍ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي عَامِرُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ أَنَّهُ أَخْبَرَهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّكَ لَنْ تُنْفِقَ نَفَقَةً تَبْتَغِي بِهَا وَجْهَ اللَّهِ إِلَّا أُجِرْتَ عَلَيْهَا حَتَّى مَا تَجْعَلُ فِي فَمِ امْرَأَتِكَ 53- Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) айтты: «Алла тағаланың жолында садақа беретін болсаң, әлбетте, оның үшін Алла тағаладан сауап аларсың, тіпті, әйеліңнің ауызына салып қойған бір жұтым тамағың үшін де сауап жазылар». 43-бап. Дін - насихат بَاب قَوْلِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدِّينُ النَّصِيحَةُ لِلَّهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَعَامَّتِهِمْ وَقَوْلِهِ تَعَالَى إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Дін - Алла тағаланың және оның Пайғамбарының, мұсылмандардың имамдары және барша мұсылмандар жолында қылынатын насихат»,- деді. Құран кәрімде: «Қашанда Аллаға, Елшісіне ықыласты болған...35»,- деді. 54- حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنِي قَيْسُ بْنُ أَبِي حَازِمٍ عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ بَايَعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى إِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ وَالنُّصْحِ لِكُلِّ مُسْلِمٍ 54- Жарир ибн Абдулла (р.а.) айтты: «Бес уақыт намаз оқимын, зекет беремін және әрбір мұсылманға насихат айтамын деп Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) ант еттім»,- деді. 55- حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ زِيَادِ بْنِ عِلَاقَةَ قَالَ سَمِعْتُ جَرِيرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ يَقُولُ يَوْمَ مَاتَ الْمُغِيرَةُ بْنُ شُعْبَةَ قَامَ فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ وَقَالَ عَلَيْكُمْ بِاتِّقَاءِ اللَّهِ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَالْوَقَارِ وَالسَّكِينَةِ حَتَّى يَأْتِيَكُمْ أَمِيرٌ فَإِنَّمَا يَأْتِيكُمْ الْآنَ ثُمَّ قَالَ اسْتَعْفُوا لِأَمِيرِكُمْ فَإِنَّهُ كَانَ يُحِبُّ الْعَفْوَ ثُمَّ قَالَ أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّي أَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قُلْتُ أُبَايِعُكَ عَلَى الْإِسْلَامِ فَشَرَطَ عَلَيَّ وَالنُّصْحِ لِكُلِّ مُسْلِمٍ فَبَايَعْتُهُ عَلَى هَذَا وَرَبِّ هَذَا الْمَسْجِدِ إِنِّي لَنَاصِحٌ لَكُمْ ثُمَّ اسْتَغْفَرَ وَنَزَلَ 55 - Зияд ибн Ғилақа (р.а.) айтты: «Муғира ибн Шуғба өлген күні Жарир ибн Абдулла орнынан тұрып, Аллаға мақтау айтып, былай деді: «Алла тағаланың жалғыз өзінен қорқыңдар, Алла тағаланың серігі жоқ. Өлген басшыларыңның орнына басқа бастық келгенше тыныш болыңдар. Марқұм басшыларыңның күнәсын кешіруін Алладан сұраңдар, өйткені басшыларың халықтың қате- кемшіліктерін кешіруді жақсы көретін» Кейін Жарир сөзін жалғастырып: «Мен Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алдына кіріп, жақсы мұсылман болуға сізге ант етпекшімін»,- дедім. Сонда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) маған: «Әрбір мұсылманның пайдасына шын ықыласпен көңіл бөл!»,- деп шарт қойды. Мен соған ант еттім. Қағбаның иесіне ант етіп айтамын, мен барлықтарыңның істеріне шын ықыласпен көңіл бөлемін. Жарир сөзінің соңында истиғфар айтып, мінберден түсті. жүктеу/скачать 2,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|