ШЛЕЙЕРМАХЕРФридрих Эрнст Даниэль (1768–1834) – нем.про- тестант теологы әрі философ, көп ж-дар бойы уағызшылық қызметпен айналысты, Берлин ун-тінің проф-ы болды. Ш. көзқарастарында Спиноза- ның, Канттың, Фихтенің, Шеллингтің, Якобидің және т. б. идеялары ұштасып жатады. Оның философиясында романтикалық, ағартушылыққа қарсы тенденциялар басым болды (Романтикалық мектеп). Ол дінді, адам- гершілікті субъектінің ішік көңіл күйінен шығарады. Ш. көзқарасынша шексіз-шетсіз болмыс негізін. дүн. жүз. бірлік немесе құдай құрайды, онда барлық қайшылықтар ымыраласып, тікелей білімге ұласуы мүмкін. Ш. Спинозаның «Ескі өсиетті» сынауын жалғастырып, оны «Жаңа өсиетке» таратты. Оның идеялары христиан дінінің барлық көздерін одан әрі мінеуге дем берді (жас гегелшілдер). Алайда осы сынның бәрі діни дүниетаным шеңберінде шыға алмады. Ш-дің діни-филос. көзқарастары 19 ғ-дағы протестанизм идеологиясына елеулі ықпал жасады: оның дінді уағыздау әрекеті қазіргі протестанизм өкілдерінің тарапынан сынға алын- ды (Диалектикалық теология). Философ немесе жазушы өмірінің рухани бірлігін айқындау әрекеті (Ол Платон мәселесі дейтіннің – Платонның авторлығы, оның шығармаларының тұпнұсқалылығы мен реттілігі, оның мәтінін қайта құру арқылы анықтау туралы мәселенің бастаушысы болды) Ш-ді герменевтикамен жақындастырды.
