Математикалық сауаттылық және ғылымның және технологияның негізгі құзыреттіліктері
Компьютерлік сауаттылық
Оқытудың дағдыларын игеру
Әлеуметтік және азаматтық құзыреттіліктер
Новаторлық және кәсіпкерлік сезімі
Барлығын білу және мәдени ортада өзін-өзі көрсете алу қабілеті
Білім
Білік
Кең спектрлі дағды
Шығармашылық қызмет тәжірибесі
Эмоционалды-құнды қарым-қатынас
Тұлғалық өзін-өзі жүзеге асыруға
Ересек өмірге қадам басуына
Белсенді азаматтық позициның қалыптасуына
Жұмысқа тұруына
18-сурет – Орта білім берудің жаңартылған мазмұнындағы құзыреттіліктердің пәндік нәтижелерімен байланысы
Мақсатты болжаудың механизмі ретінде таралымды, нақты және білім берудің заманауи парадигмасының талаптарына сәйкес келеді деп саналатын Б. Блумның когнитивті саласының таксономиясы қызмет атқарады. Б. Блуммен белгіленген және сипатталған когнитивті қызметтің сатыларын қолдану арқасында МЖМБС және оқу бағдарламаларымен жаңартылған мақсаттар жүйесі TIMSS және PISA зерттеулерінің критерийлер жүйесімен сәйкес келеді.
Екі зерттеудің когнитивті немесе құзыретті критерийлері үш блокқа біріктіріледі:
білімдер (репродуктивті қызмет, фактілерді және кәдімгі, күрделі емес сұрақтарды білу);
қолдану (байланыс орнату, түсініктерді пайдалану);
талқылау (рефлексия).
Барлығына белгілі Б. Блумның оқыту мақсаттарының иерархиясы мағынасы жағынан көрсетілген блоктарға сәйкес келеді (19-сурет).
Бағалау критерийлерінің жүйелерін бұлай түсіну Қазақстанның 2012 жылғы PISA және TIMSS зерттеулеріне қатысу нәтижелері бойынша берілген бағаны айтарлықтай мәнді етеді: «Қазақстанның ... қатысу нәтижелері келесіні көрсетеді: республиканың жалпы білім беретін мектептерінің педагогтары мықты пәндік білім береді, тек алынан білімді шынайы өмірде, жағдайларда қолдануға үйретпейді».