«Әдебиеттік оқу» пәні мазмұнының вариативті бөлігі.
«Әдебиеттік оқу» пәні мазмұнын толықтыруға, оқушының пән бойынша білімін арттыруға, танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталуы тиіс. Пәнді тереңірек білу үшін оқушыларға қосымша вариативті курстар ұсынуға болады. Мәселен:
4-сыныпқа: «Фантастикалық әлем», «Өлең - сөздің патшасы», т.б.
«ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ» ПӘНІНІҢ БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ
Оқу материалдары төменде көрсетілген 5 тарауды құрайды:
Халық ауыз әдебиеті үлгілері.
Өшпес өмір өнегелері.
Балалық шаққа саяхат.
4. Туған өлкем — тұғырым.
5. Әлем әдебиеті үлгілері.
Оқу аясы екі бөлімнен тұрады:
Көркем шығарма бөлімі.
Ғылыми-танымдық шығармалар бөлімі.
Көркем шығарма бөлімі балалар әдебиетінің екі саласын қамтиды:
Ауыз әдебиеті үлгілері.
Жазба балалар әдебиеті үлгілері.
Ауыз әдебиеті үлгілерінен:
батырлар жырынан үзіңділер ( мысалы, «Ер Тарғын» үзінді, «Батыр бала Бөген мен Шұбар ат» үзінді , «Алпамыс батыр» үзінді);
аңыздар (мысалы, «Алдар көсе мен Шықбермес Шығайбай», «Қорқыт ата туралы аңыз», т.б.);
ертегілер: жануарлар туралы ертегілер, шыншыл ертегілер (мысалы, «Бес ешкі», «Үкі – қасиетті құс», «Ғажайып бақ»).
шешендік сөздер (мысалы, «Төле бидің төрелігі», «Қазыбек бидің шешендігі», «Сырым батыр мен Малайсары», т.б.);
айтыс үлгілері (мысалы, «Иесі мен сиырдың айтысы», «Шөже мен Орынбай», т.б.);
Жазба балалар әдебиеті үлгілерінен:
өлеңдер (отбасы, Отан, туған ел, туған жер, табиғат құбылысы, ел еңбегі, балалық шақ суреттелген шығармалар);
мысалдар, жазба әдебиеттегі ертегі үлгілері (жалқаулық пен еңбекқорлық, аярлық пен адалдық, зүлымдық пен мейірімділік, қастық пен достық сияқты қарама-қайшы мінез-құлықтар суреттелген шығармалар);
әңгімелер (отбасы береке-бірлігі, Отан тыныштығы, табиғат тамашалары, жан-жануар тіршілігі, ел адамдары-ның ерен еңбегі, елдің тарихы мен тарихи тұлғалары суреттелген көркем шығармалар);
мақала, очерк, естелік: (жаратылыс құпиялары, аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, адамзат сырлары, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы ғылыми-танымдық шығармалар).
4 СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ БІЛІМ, БІЛІК ЖӘНЕ ДАҒДЫЛАРЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
халық ауыз әдебиеті басты жанрларының (ертегі, аңыз, жұмбақ, жаңылтпаш, мақал-мәтелдер, батырлар жыры, айтыс, шешендік сөздер) негізгі сипаттарын;
жанр түрлерін (шағын фольклорлық жанр, әңгіме, мысал, өлең, ғылыми - танымдық шығарма, очерк, мақала, сатира) ажырата алуды;
көлемі 300-350 сөзден тұратын мәтін мазмұнын қысқаша, толық және жоспар бойынша таңдап әңгімелей алуды;
өлеңдегі ақынның көңіл-күйін тани алуды;
мәтіннен теңеу, мінездеу, кейіптеу, әсірелеуді таба алуды;
мәтінге жоспар құруды;
шығармадағы оқиғаның ел басынан өткен тарихи оқиғамен байланысын табуды біледі.
шығарманың тақырыбы мен идеясын, оқиға желісін, басты кейіпкерлерін анықтауды;
шығармадағы оқиғаға өз көзқарасын білдіруді;
ғылыми-танымдық және публистикалық мәтіндерден өзіне қажетті мәліметті таба алуды және оны берілген үлгіге (кестеге, сызбаға т.б.) сай өңдеп, жүйелеуді;
мәтінді талқылау кезінде автор көзқарасын, сөзін дәлел ретінде келтіре алуды түсінеді.
портреті арқылы және шығармалардағы іс-әрекетіне сәйкес кейіпкерлерге мінездеме бере алуды;
көркем шығармада суреттелген оқиға, кейіпкерлер іс-әрекеті мен қарым-қатынасының нақты өмірмен байланысын көрсете алуды;
мәтіннен түсініксіз сөздерді тауып, мағынасын түсіндіруге қатысуды;
кітаппен және кітапханалық анықтама, библиографиялық әдебиеттер мен интернеттен өз бетінше деректер, ақпараттар жинай білуді;
мазмұндама мен шығарма жазуды (40-45 сөзден тұратын);
4-сыныптың бірінші жарты жылдығында минутына сөздер мен тыныс белгілерін қоса есептегенде 65-70 сөз оқуды, екінші жарты жылдықта – 70-80 сөз оқуды меңгереді.
Әдебиеттік оқу
Барлығы 136 сағат
Аптасына 4 сағат
1 тоқсан 36 сағат
№
|
Сабақтың мақсаты.
|
Негізгі түсініктер
|
Оқулық беті
|
Сағат саны
|
Күні
|
қорытынды
|
жоспар бойын
ша
|
нақты
|
|
Тарау тақырыбы: Халық ауыз әдебиеті үлгілері
|
|
Оқушы білуі тиіс
|
Оқушы қолдана алуы тиіс
|
|
-ауыз әдебиетінің жанрларын ажырата білу;
-тақырыпты қорытындылауды, бөлімдерге бөлуді, кейіпкерді табу, сипаттау.
|
-мәтін мазмұнына сәйкес сұрақтар құрастыру;
-мәтінді оқуда дауыс ырғағын сақтау;
-мәтіннен негізгі ойды таба білу.
|
1
|
Қобыланды батыр
|
|
Бет 7
|
1
|
|
|
|
2
|
Ер Тарғын мен Тарлан аттың ерлігі
|
|
Бет 8
|
1
|
|
|
|
3
|
Қ.Жұмаділов.Қабанбай
|
Хақ,қопа,дуалы ауыз
|
Бет 10
|
1
|
|
|
|
4
|
Ө.Тұрманжанов.Жолаушыдан жолаушы жолың болсын сұрайды.
|
|
Бет 63
|
1
|
|
|
|
5
|
Б.Әдетов.Аңыз арнасы
|
Қылқұйрық, шекісу
|
Бет 64
|
1
|
|
|
|
6
|
Диқан баба
|
Кепиет сөз,есіркеу
|
Бет 119
|
1
|
|
|
|
7
|
С.Кежеғұлов.Қазантаста
|
Талға жау
|
Бет 121
|
1
|
|
|
|
8
|
Шешендік сөздер.Сырым шешен.Балаби мен Сырым
|
|
Бет 40
|
1
|
|
|
|
9
|
Даудың шешімі.Талассаң бағаң кетеді
|
|
Бет 41
|
1
|
|
|
|
10
|
Кінәлі аяқтар
|
Лақап ат, дау
|
Бет 42
|
1
|
|
|
|
11
|
Киелі жеті сан
|
|
Бет 43
|
1
|
|
|
|
12
|
|
|
|
1
|
|
|
|
13
|
Атымтай жомарт.Аңызға айналған Атымтай.Атымтайдың төрт ақылы
|
Ғадет ету,көңілге жел кіру
|
Бет 45
|
1
|
|
|
|
14
|
Төрт тентек
|
Байтал,мөңку, құн, билік айту
|
Бет 53
|
1
|
|
|
|
15
|
Ғалымның хат өлмейді
|
Жұпыны, қамқа тон
|
Бет 56
|
1
|
|
|
|
16
|
Б.Дүйсенбаев.Сөз мәйегі
|
Көр кеуде
|
Бет 46
|
1
|
|
|
|
17
|
Қожанасыр әңгімелерінен
|
Ұябасар
|
Бет 46
|
1
|
|
|
|
18
|
Алдар көсенің алдауы
|
Сараң, қорқу
|
Бет 48
|
1
|
|
|
|
19
|
О.Байбақов.Өтірік өлең.
|
|
Бет 49
|
1
|
|
|
|
20
|
Б.Кіріспайұлы.Хайуанаттар дүниесі
|
Меселім
|
Бет 67
|
1
|
|
|
|
21-22
|
Шығарма
|
|
|
2
|
|
|
|
23
|
Н.Қуанышбеков.Көптен безген көгермес
|
|
Бет 134
|
1
|
|
|
|
24
|
И.Крылов.Екі бала
|
|
Бет 160
|
1
|
|
|
|
25
|
И.Крылов.Аққу, Шортан ,һәм Шаян
|
Ғибрат, һәм
|
Бет 164
|
1
|
|
|
|
26
|
Атша көкек
|
Бейқам, әудем жер
|
Бет 5
|
1
|
|
|
|
27
|
А.Сейдімбек.Бақ,Дәулет және Аман
|
Көкейіне түйіп алу
|
Бет 58
|
1
|
|
|
|
28
|
Балықшы мен бақалшы
|
Бас көз болу, көксерке
|
Бет 60
|
1
|
|
|
|
29
|
Сыбызғышы
|
Кіріптар, нән
|
Бет 78
|
1
|
|
|
|
30
|
Ә.Тәжібаев.Толағай
|
|
Бет 82
|
1
|
|
|
|
31
|
Ш.Смаханұлы.Су мен балық.
|
|
Бет 96
|
1
|
|
|
|
32
|
М.Әлімбаев.Жолбарыс пен түлкі
|
|
|
1
|
|
|
|
33
|
О.Асқар.Патша және жер қазушы
|
|
Бет 157
|
1
|
|
|
|
24
|
Ғ.Айдаров.Біреуге ор қазба- өзің түсесің
|
Суға шылап жеу,мес,
|
Бет 158
|
1
|
|
|
|
25
|
Қ.Төреғожа.Бір дегенім
|
|
Бет 74
|
1
|
|
|
|
26
|
А.Шаяхмет.Аяз бен қыдыр (айтыс)
|
|
Бет 126
|
1
|
|
|
|
27
|
Тарауды қайталауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар
|
|
|
1
|
|
|
|
28-29
|
Мазмұндама
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
Барлығы: 29 сағат
|
|
Тарау тақырыбы: Өшпес өмір өнегелері
|
|
Оқушы білуі тиіс
|
Оқушы қолдана алуы тиіс
|
|
-ауыз әдебиетінің жанрларын ажырата білу;
-тақырыпты қорытындылауды, бөлімдерге бөлуді, кейіпкерді табу, сипаттау.
|
-мәтін мазмұнына сәйкес сұрақтар құрастыру;
-мәтінді оқуда дауыс ырғағын сақтау;
-мәтіннен негізгі ойды таба білу.
|
30
|
М.Мәжекеев.Болар бала жасынан.
|
|
|
|
|
|
|
31
|
Б.Момышұлы.Ұшқан ұя.
|
Айттыру, баба
|
Бет 16
|
|
|
|
|
32
|
Р.Мумеев.Алтын іздеген адам
|
|
Бет 18
|
|
|
|
|
33
|
Ө.Канафин.Жер идірген
|
Қаталау,етене
|
Бет 20
|
|
|
|
|
34
|
К.Кенжетаев.Өнердің сайыпқыраны
|
Тетелес
|
Бет 23
|
|
|
|
|
35
|
Б.Тоғыспайұлы.Ақан сері
|
Күндеуші, поэма
|
Бет 33
|
|
|
|
|
36
|
Н.Айтов.Өнер жолында
|
Тәптіштеу, кәрлену
|
Бет 35
|
|
|
|
|
|
2 тоқсан 28 сағат
|
1
|
Ж.Молдағалиев.Кішіпейілділік
|
|
Бет 36
|
1
|
|
|
|
2
|
Қ.Құмарұлы.Ата айтады
|
|
Бет 44
|
1
|
|
|
|
3
|
Абай.Күз.
|
Ыс, қырысың заңы
|
Бет 50
|
1
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |