Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігімен
жүктеу/скачать 2,79 Mb.
|
|
Түстану (4 сагат).
ЕҢБЕККЕ БАУЛУ Авторлары: Б.Қалназаров, С. Жолдасбекова,Д.Мадиева (Алматыкітап) І. ТҮСІНІК ХАТ «Еңбекке баулу» оқу пәні бастауыш білім беру деңгейінде оқытылады және «Өнер және технология» білім беру саласына енеді. «Еңбекке баулу» оқу пәні оқушының көркем безендіру, бейнелеу, құрастыру сияқты негізгі көркемдік әрекеттері арқылы олардың шығармашылық қабілеттерін дамытады. Еңбекке баулу тұлғаның эмоционалды-құндылық және сенсорлық мәдениетін дамытып, қоршаған орта мен өнердегі әсемдікті көру, бағалау және оларды өз қолымен жасау қабілеттіліктерін арттырады. «Еңбекке баулу» оқу пәні әртүрлі өнер түрлері мен көркемдік әрекеттер мазмұнының кешені. Оқушылар «Еңбекке баулу» сабағында әртүрлі өнер шығармаларын көріп, қабылдау, зерделеумен қатар, дербес көркемдік шығармашылық әрекеттермен айналысады. Оқу материалына халықтық дәстүрлі және заманауи сәндік қолданбалы өнердегі ұлттық мәдени мұралар тәжірибесі негіз болып табылады. «Еңбекке баулу» оқу пәнінің мақсаты – оқушының көркемдік шығармашылық әрекеттерін әсемдікті көру, қабылдау арқылы қалыптастыру, бейнелеу, безендіру, құрастыру сияқты көркемдік іс-әрекеттеріне қажетті дағдылары мен шеберліктерін шыңдау болып табылады және оқушылардың еңбекке деген оң көзқарастарын қалыптастыру. «Еңбекке баулу» оқу пәнінің міндеттері: бейнелеу өнерінің түрлерімен (сәндік-қолданбалы өнер, кескіндеме, сурет (графика), мүсіндеу және сәулет өнері) таныстыру; оқушыларды әсемдікті бақылау, көру, зерделеу, эстетикалық сезімде әсерлену арқылы сурет салу, мүсін жасау, жапсырмалау және құрастыру сияқты көркемдік әрекеттеріне баулып, үйрету; оқушыларға әртүрлі материалдармен (қағаз, бояу, мата, ермек саз, табиғи материалдар және заманауи технологиялық материалдармен және т.б.) жұмыс жасаудың техникалық тәсілдерін меңгерту; көркем еңбек сабағында қолданатын арнайы терминдермен және ұғымдармен таныстыру. «Еңбекке баулу» оқу пәнінің мазмүны төмендегідей бөлімдерді қамтиды: Техникалық еңбек. Қағаз, қатырма қағазбен, тоқыма, табиғи материалдармен, ағашпен және сымтемірмен, техникалық үлгілермен жұмыс. Көркем еңбек. Сәнді-қолданбалы қолөнер бұйымдарымен таныстыру: ұлттық киімдер, зергерлік бұйымдар, жиһаз, ыдыс-аяқтар, түрлі тұрмыс бұйымдары; бұл бұйымдарды әртүрлі ою-өрнектер (геометриялық, зооморфтық, әсімдік) қолдану арқылы дайындау. Өру элементтерімен таныстыру. Дизайн. Көркем безендіру; түрлі түсті қағаздар мен матадан әртүрлі бұйымдарды құрастыру және жасау, оларды ұлттық ою-өрнек элементтерін безендіруде қолдану. Тұрмыстык, еңбек. Өзінің киімдерін, оқу жабдықтарын күту; гигиенаны сақтау; мектептің (сынып) аумағын жинаудағы бүкіл мектептік түрлі шараларға қатысу. Бөлме өсімдіктерін күту. Бұл бөлімге сабақ уақытында жалпы жүктемеден оқу уақыты бөлінбейді, қажетті дағдылар оқу-тәрбие үрдісі барысында меңгеріледі. Оқушылардың жас ерекшелігі ескеріле отырып, бірінші, екінші сыныптардағы «Еңбекке баулу» пәнінің бағдарламасында «Дизайн» бөлімі енгізілмеген, соңдай-ақ «Техникалық еңбек» бөліміңде ағаш және сымтемірмен жұмыс істеу түрлері көзделмеген. Тәрбиелей отырып үйрету (эстетикалық сезімін дамыту, еңбекке құрметпен қарауды дарыту, ұлттық мәдени мұраларды тиімді пайдалану) ұстанымы – бұл шығармашылық пен оқу міндеттерінің бірлігінде тұжырымдалады. Үйретудің көрнекілік әдістері мен тәсілдері – шебер, суретші, сәулеткер және т.б өнер иелерінің шығармаларын, үлгілер және өзге көрнекі құралдарды оқушыларға көрсету; жекелеген заттарды, бұйымдарды зерделеп, қарап көру; бейнелеу, безендіру, құрастыру, тоқу, жапсырмалау және т.б. әдіс-тәсілдерді көрсету. Бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес қабылдау, ойлау, қиялдау қабілеттерін ескеру – олармен жұмыс жүргізуді үйретудің мазмұнын, әдістері мен тәсілдерін дұрыс құруға негіз болады. Оқушылардың көркемдік шығармашылық жұмыстарды орындаудың сан алуан техникасын (сурет салу, мүсіндеу, жапсырмалау, құрастыру және т.б.) білуі, әртүрлі бейнелеу шеберліктерін (қылқаламмен, бояумен, қайшымен, стекамен және т.б. жұмыс істеу) меңгеру барысында көркемдік әрекеттері бейнелеу, безендіру, құрастыру сияқты көркемдік әрекеттердің үш формасының негізінде іске асырылады.
«Еңбекке баулу» оқу пәні мазмұнының вариативті бөлігі бастауыш білім берудің Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты шеңберінде дайындалған қосымша оқу бағдарламаларын іске асыруға бағытталған. Көркемдік білім мазмұнындағы кескіндеме, мүсіндеу, керамика, көркем кестелеу, тоқу, құрастыру және заманауи көркемдік материалдармен жұмыс жасау технологиясын тереңірек оқытып, үйрету үшін және «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру үшін төмендегідей қосымша сабақтарды ұсынуға болады: 4 сыныпта: «Әсемдік әлемінде», «Дизайн», «Мемлекеттік рәміздер 4 СЫНЫП (аптасына 2 сағат, барлығы – 68 сағат) Техникалық еңбек ( 32 сағат) Қағаз, қатырмақағазбен жұмыс ( 8 сағат) Техникалық мәліметгер. Жазық бұйымдар. Қағаз, қатырмақағаздан көлемді бұйымдар жасау. Папье-маше. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Бүктеу, қаттау, белгілеу, өлшеу, сызу, қию, желімдеу, құрастыру. Материалды үнемдеп пайдалану. Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: папье-маше (көлемді ойыншықтар), қозғалмалы ойыншықтар. Сюжетті композиция құрастыру: «Алатау аясында», «Жазғы демалыс», «Жайлаудағы табиғат». Тоқыма материалдармен жұмыс (8 сағат) Техникалық мәліметтер. Маталардың түрлері, олардың қолданылуы. Жасаңды маталар. Жұмсақ ойыншықтар жасау технологиясы. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, қию, түйме қадау, тігу. Материалды үнемдеп пайдалану. Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: кілемше, алжапқыш, жұмсақ ойыншықтар (тасбақа, қоян, ит, мысық). Түрлі түймелерді қадау. Бет орамалды кестелеу. Түсті жіптер арқылы сәндеп тігу (изонить). Табиғи материалдармен жұмыс (8 сағат) Техникалық мәліметтер. Табиғи материалдардың түрлері. Терек үлпілдегі, ағаш қанатшаларының, сабанның ерекшелігі, қолданылуы. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орыңдау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Кесу, жону, желімдеу, біріктіру. Шамамен берілетін тапсырмалар. Жазық және көлемді табиғи материалдардан композиция құрастыру: «Қысқы каникул», «Атаммен бірге», «Балық аулау». «Құстарға жем беру», «үй хайуанаттары». Техникалық үлгілеу ( 4 сағат) Техникалық мәліметтер. Электр жүйелері. Қарапайым шартты схемалар (гальваникалық элементтер, батареялар, электр шамы, электрқондырғылар, электр желісі, олардьі біріктіру). Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау. Жұмыс орнын дайындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. «Конструктор» бөлшектерін жинау. Қозғалмалы және қозғалмайтын бөлшектерді босату, біріктіру. Шамамен берілетін тапсырмалар. Құрастыратын бұйымдар: машиналар (электр жүйелерімен жүретін), трактор, ұшақ, тікұшақ. Агаш, сымтемірмен жұмыс (4 сағат) Техникалық мәліметтер. Ағаш және иілгіш сымтемір: түрлері және олардың қолданылуы. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Аралау, кесу, бөлу, желімдеу, біріктіру.
Техникалық мәліметтер. Ұлттық киім түрлері, оларды безендіру. Әртүрлі материалдардан (қағаздан, матадан) ұлттық киімдердің үлгілерін пішу, тігу, безендіру. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Пішу, өлшеу, белгілеу, қию, тігу, желімдеу. Материалды үнемдеп пайдалану. Шамамен берілетін тапсырмалар. Ою-өрнекпен безендірілген ұлттық киімдер: сәукеле, кимешек, тұмақ. Кестеленген тақия. Ыдыс-аяқтар (10 сағат) Техникалық мәліметтер. Ұлттық ыдыс-аяқ түрлері, олардың тұрмыста қолданылуы. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, болу, желімдеу, біріктіру, мүсіндеу, безендіру. Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар, оларды безендіру: күбі, шөміш, құмыра, леген, шәйнек, ағаш тостақтар, ағаш қасықтар, қыш аяқ, керсен. Зергерлік бұйымдар (6 сағат) Техникалық мәліметтер. Сәнді-қолданбалы қолөнер. Зергерлік бұйымдарды жасау технологиясы. Мұражай, шеберханаларға экскурсия. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Белгілеу, өлшеу, ию, қию, біріктіру, құрастыру.
Жұмыста қолданылатын әдістер. Бүктеу, қаттау, қию, біріктіру, желімдеу. Материалды үнемдеп пайдалану. Шамамен берілетін тапсырмалар. Жасайтын бұйымдар: түрлі түсті қағаздардан және мата қиқымынан: кілемше, сырмақ құрақ көрпеше, құрақ жастық, алаша. Дизайн (10 сағат) Түсті қагаз және тоқыма материалдарды пайдаланып бұйымдарды конструкциялау (4 сағат) Техникалық мәліметтер. Қағаз және тоқыма материалдардан жасалынған бұйымдарды конструкциялау. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, бүктеу, қаттау, белгілеу, сызу, қию, желімдеу, біріктіру. Шамамен берілетін тапсырмалар. Бөлме интерьері, дастархан мәзірі, киіз үйдің сыртқы түрі, қазіргі кездің киімі мен ұлттық киімдер. Түрлі материалдарды пайдаланып бұйымдарды конструкциялау (6 сагат) Техникалық мәліметтер. Киіз үйдің макетін конструкциялау. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және тазалық-гигиеналық талаптарды орындау. Жұмыс орнын дайындау. Жұмыста қолданылатын әдістер. Өлшеу, белгілеу, пішу қию, өру, тоқу, түю. Материалды үнемдеп пайдалану. Шамамен берілетін тапсырмалар. Киіз үйге жиһаздарды орналастыру. Сыныпты безендіру. Жаңа жыл шыршасын безендіру. Бетперделерді безендіру. Дастархан мәзірі. жүктеу/скачать 2,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||