ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
ғылым тарихы мен философиясы
| «Дін және кейбір
басқа нәрселер туралы ойлар» (кезінде Вольтер оны қысқартып, жай ғана «Ойлар» деп атаған) атты шығармасы. Онда Паскаль іс жүзінде «мәңгілік философияның», сондай-ақ Жаңа дәуір философиясының барлық мәселелерін қамтыған. «Мәңгілік философия» (philosophia perrenis) деген сөз тіркесін алғаш рет Лейбниц енгізген. О.Хаксли мәңгілік философия мәселесіне «заттар және ақыл-санасы бар тірі тіршілік иелері әлеміндегі Құдайдан келетін нақтылықтың өмір сүретінін мойындайтын метафизиканы; адам жанында болатын, Құдайдан келетін нақтылыққа ұқсас, тіпті соған парапар психлогияны; адамның басты мақсаты барша болмыстың имманентті (жаратылысы- на тән) және трансценденталдық негізін тану деп жорамалдайтын эти- каны...» енгізеді (Хаксли Олдос. Вечная философия. М.: «Рефл-бук», Ваклер, 1997. – 7-бет). Философия саласында Паскальды шексіздік мәселесі толғандырады, әрі тартады. Бұл – шексіз табиғат, шексіз Құдай, адамның әлемді та- нып білуінің шексіз үдерісі, адамның шексіз қалау-тілектері мен қажеттіліктері, шексіз сүйіспеншілік және т.с.с. Ой-толғаныстары оны, ақырында, адамның қашанда шектеулі ақылы үшін ойлау, пікірлесу жолымен шексіздікті танып білудің мүмкін еместігі тура- 148 лы қорытындыға келтіреді. «Біз шексіздіктің бар екенін білеміз, бірақ оның табиғаты бізге белгісіз, біздің білетініміздей, сандар шектеулі деп сендіру – жалған. Демек, сандардың шексіз екендігі дұрыс, бірақ біз оның не екенін білмейміз... Осылайша Құдайдың Кім екенін білмей- ақ, Оның бар екенін білуге болады». Ары қарай «шексізбен салысты- ру барысында шекті жойылады да, дара болмыссыздыққа айналады». Шексіз ғарышқа қатынасы бойынша, әрбір дене, соншалықты үлкен болса да, ол – жоғалатын кішкентай бөлшек. Сонымен қатар кез келген соншалықты кішкентай денеде де өзінің аспандары мен планеталары бар сансыз әлемдер болуы мүмкін. Паскаль адам ақылының шектеулілігін көре білді. Ол алғаш- қылардың бірі болып, танымға жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|